Vilika teraşî: Bêrîtane

Vera xeta teslîmîyetî bi tîlîlîyan xo teraşî ra eşte ware û bi tewirê xo yê redkerdişê teslîmîyetî ''Xeta Bêrîtene'' afernaye. Ewro bi desan kênayê kurdî bi nameyê Bêrîtane rêça aye de şer kenê.

Gulnaze Karataş bi nameyê naskerdeyî Bêrîtane 1971 de eslê xo de sey qica keyeyê dêrsimîjî Bongilanê Çewlîgî de yena dinya. Dima pîya bi keyeyê xo Xarpêt de ciwîyena û heta qedînayîşê lîse bajar de wenana. 1989 de Fakulteya Zanayîşanê Îktîsadî yê Unîversîteya Îstanbulî qezenc kena. Seba ke serewedartox a û verê zextî de milê xo çewt nêkena temgayî ancena la hetêkî ra kêfê serewedartişî vejena. Cuya sîstemî goreyê aye nêbo. Ê dewran de tam bi zanayîşê mîrazkerde nêbo zî, a vera sîstemî bi raştîyanê xo ciwîyaye û tim cîya manena. Seba ke a nêwezanê sey her kesî bo fakulte de nameyê ‘‘anarşîste‘‘ nanê pa.

Bêrîtane wendiş û sporî sînena. Mekteb de bena kaptana taximê hentbolî. Reyna veleybol û basketbolî sînena û taximanê înan de ca gena. Tewr zaf zî tenîsê masa sînena. Eleqeya ci şîîre û tîyatroyî rê zî esta, tay pîyesan de kay kena û zaf rind rol vejena. O wext Xerpêt de cinîyî hend nêşîyêne tîyatro la Bêrîtane embaz û wayê girewtêne şîyêne tîyatro. Hetêkî ra zî resîm xezkerdene.

Bêrîtane serra verên a unîversîte de partîye nas kena. Newroza 1989î  de musena ke a kurd a! Bêrîtane rewe ra têkoşîn de cayê xo gena û bi vatişê ‘‘Sifreyê tîje de mi rê zî ca abikerê. Nê sifreyî de ez zî esta. Nê pêrodayîşî de ez zî esta‘‘ bi şar û welatê xo yena têhet. Bêrîtane 1990 de pîya bi waştîyê xo tewrê sefanê PKKyî bena. Gama ke xebata rêxistinkerdişê ciwanan rayra bena yena tepiştene. Dima ke serbest yena veradayene 9ê gulan a 1992 de verê xo dana koyanê azadan ê Kurdîstanî. Hewayo azad o verên Cûdî de gena û nameyê şehîde Binevşe gena. Dima seba ke eynî taxim de di Binevşî estê nameyê xo sey Bêrîtane nana pa.

Nameyê Berîtanê eşîrê Bêrîtane ra nas kena coka gena. Eşîrê Bêrtîna ko-ko, ware-ware gerayêne. Tewr zaf zî koyanê Bongilan û Kanîreşî, koyanê Amedî, Şerfedînan û koyanê Serhadî de gerayêne. Cuya nê eşîrî Bêrîtane rê eceb ameyêne û eleqaya ci ya pîle ci rê bibî. Tira hes kerdêne.

Bêrîtane kesêka gonîgermin bî, merdimî sînayêne û her çî parekerdêne. Moral û coşê ci timûtim merheleya tewr berze de bî. Coka zerrîya heme embazanê xo de rêça xo verdayêne. Wexto ke vengê ci yo ke zerrîya ci ra yeno ameyêne çimê embazanê ci beriqîyayêne. Bêrîtane reng û boya adirî sînayêne. Sey gerîlaya romantîke bi saetan kila, terûm û çîqê adirî seykerdêne û vatêne ‘‘adir de ganîyîye esta‘‘. Vêşayîşê adirî sey têkoşînê rindbîyayîşê kolîyan name kerdêne.

Bêrîtane sey fermandare bi waştişê xo tewrê Şerê Başûrî yê teşrîna verên a 1992î bena. Verê nê şerî çalakîyêka Rubarokî de birîndar bena la mudexaleyê verênî red kena. Alişka xo ya birîndare mojnane amebazanê xo û bi huyayîşî wina vana ''ez senî bîya rinde, şima vînenî? Ez pê na darbê xo bi şorişî ameya nîşankerdene.'' Sey cinîyêke, şerwanêke û fermandarêke rextê xo giredana çeke xo gêna û pîya bi taximêk şina Qilê Lelîkanî.

25 teşrîna verêne de rojêka payîzî de ke daran pelî rişnayêne  bi seyan pêşmergeyî semedê hêrişkerdişî vejîyayîbî titikê qilî. Hela ke pêmergeyî fehm kenê ke vera înan de cînîyêke esta, wazenê weş tepişê û semedê teslîmbîyayîşî veng kenê ci. Bêrîtane bi vatişê ‚‘‘şima Başûrî ra yenê hêrişê şorişî kenê. Ez teslîm nêbena, esil şima teslîm bîbê.‘‘ cewabê înan dana û heta ke guleyê ci qedîyenê şer kena. Seba ke dişmen çeke aye dest mefîno û şa mebo, verî çeke xo dana kerrayan ro û şiknena. Hela peyêne de bi cîgerê xo yo ke hevî û sewda berkerdeyî seba azadîya ke ci rê hesreta reyna qîrena: Wa Biciwîyo Serek Apo! Bi slogan û tîlîlîyan sey  bi seyan kênayanê xoverdayoxanê Dêrsimî ke yê ke vilê teraşî yê xo teraşî ra erzena ware û serena titîkê rindîye.

Kênayanê kurdan Şehîd Bêrîtane wina nas kerd. Sey Beseyan seba ke teslîm mebo xo teraş ra eşte ware û bîye bêmerge. Sere de gerîlayê cinîyî heme gerîlayî Bêrîtene tim sey qehremane û serkêşa xo vînenî. Kênaya kurde Bêrîtane vera xayînîye ganê xo azadîye rê feda kerde. Pêşmergeyê ke binê tesîrê Bêrîtane de mendî pêşmergeyî ca verda û bîyî mîlîsê Têgêrayîşê Azadîye û namayê aye da qicanê xo. Nika bi hezaran cinîyê ke bi şîarê ‘'kam ke şer bikero beno azad, kam ke azad bo beno rind, kam ke rind bo yeno heskerdene'' koyan de û her ca de nameyê Bêrîtane qîrenê. Dayîkî bi kênayene xo rîyê xo sawenê herra ke a tede şehîde bîye û tira derman wazenê, tede gerêne cuya.

Bi nameyê Bêrîtane nuşteyî, deyîrî, şîîrî ameyê nuştene û vatene. Şehîd Xalîl Dag zî 2005 de raştîya Bêrîtane kerde fîlme. Ewro bi desan kênayê kurdî bi nameyê ci rêça aye de şer kenê.