Dayîke Xeysa: Ez do têkoşînê kênaya xo rê dewam bikera

Kedkaranê komelê kurdan ê Bremenî ra Dayîke Xeysa vat: ''Heta ke ez weş biba do têkoşînê kênaya xo rê dewam bikera.''

Dayîke Xeysa (Xeysa Nas) dewa Hespistê ya qezaya Hezexî ya Şirnexî ra ya. Tedayanê dewleta tirke ra dima 1990 de aye keyeyê xo reyde koçê Almanya kerd. A nika şaristanê Bremenî yê Almanya de mîyanê têkoşînê azadîye de cagêna û endamêka Komîsyonê Keyeyanê Şehîdan ê Bremenî ya.

Dayîke Xeysa ajansê ma rê qala têkoşînê xo, têkoşînê kênaya xo ya şehîde Rojda Nas (Rûkene Hespistê) û xebatanê xo kerde.

Dayîke Xeysa da zanayene ke dewa Hespistê de cuya înan rind bîya û vat: ''Ma hêverî derheqê gerîlayan de çîyêk nêzanayêne. Tayênan vatêne 'şakî', tayênan vatêne 'talebe.' Wextê têkoşînî de ma gerîlayî şinasnayî û ma fam kerd ke ê dewaya Şêx Seîdî kenê. Gerîlayan ge ge ma ardêne pêser, perwerde dayêne ma. Qirikê ma ra çi kewtêne war ma waştêne gerîlayan reyde pare bikerê. Her ke şîyêne ma nînan rê hende hes kerdêne.

Dewlete seba ke ma hetê gerîlayan de bîyê her roje eştêne keyeyanê ma ser. Gerîlayî zî ewladê ma bîyî. Nê domanan seba ke zulm dîbî verê xo dabî koyan. Ê seba keyfê xo nêşîyê koyan. Zulmê dewlete ra ma keyeyê xo ra, dewa xo ra vejîyayî ameyî Almanya. Ma hêverî kampa multecîyan de mendî û zaf zehmetîye ante.

Kênaya mi, mi ra ver amebî Almanya. Aye tim vatêne 'Dayê ma şorê dewe, ma tîya de ziwanê merdiman zî nêzanenê.' Mi zî vatêne ke werrekna tîya de yew mala kurda (keyeyê kurdan) bibîyêne ke ma tede merdimê xo bidîyêne. Ma ameyî tîya (Bremen), o çax ez şîya bînaya komele. Mi komele de merdimê ma dîyî û mi şikir kerd. Mala Kurda ra nêbîyêne ez tîya de fatisîyayêne.

12 serrî verî zî ma Komîsyonê Keyeyanê Şehîdan na ro. Ma waşt ke şorê keyeyanê şehîdan, goş bidê derdanê înan. Yanî ma waşt ke derdê xo yewbînan rê vajê. Komeleya ma zî est a ke resmî ya. Ma tîya de tim xebatan kenê. 8 domanê mi est ê ke nînan ra yewe şehîde bîya. Mi domanê xo Mala Kurda de kerdî pîl, pê ziwanê dayîke kerdî weye. Mi nêwaşt ke domanê mi wa tirkî bimusê. 

Kênaya mi Rojda cara layîqa koyan bîye. Aye gerîlayan ra zaf hes kerdêne. A nêeşkaye serrêke zî tîya de bimana. Vatêne ke 'Dayê ez tîya de bimana do bimira.' Rojdaya mi jîhate bîye. Rojêke mi dî ke Rojda çin a, şîya cayêkî. Yew embazî vat 'Roja nişta yew taksî û şîye.' Mi dî ke embaza aye zî çin a. Mi fam kerd ke ê wirdî şîyê koyan.

Şeş mengan ra dima telefon ame. Telefon ra ame vatene ke 'Rojda nêweş a, ma do aye bîyarê keyeyî.' Rojda ameye, mengêke hetê ma de mende û dima reyna şîye. Wexto ke weş bîya vat 'Dayê ez do şora.' Ez û babîyê ci ma ci rê kincî girewtî, kartêka telefonî girewte. Ma heta verê otobuse şîyî. 

5-6  mengan ra dima Rojda mi rê reyna telefon kerd vat 'Dayê embazî vanê ke ez beno ke seba telefonî reyna firsend nêvîna.' Mi aye rê vat ke eke birîndar biba, teslîmê dişmenî nêba. Aye zî vat temam dayê. Dima yew di reyî zî aye ma rê mektubêke şawite.

Rojêke serê sibayî babîyê ci vat ke ey hewnê xo de dîyo ke Rojda şehîd bîya. Babîyê ey waşt ke tazîya virazo. Ma şîyî komele. Televîzyon de ame vatene ke 'Embaze Rûkene û 7 embazê ci Qileban de şehîd bîyî.'

60-70 merdimî komele de bîye. Ez qîraya. Mi sond werdbî ke eke kênaya mi şehîd biba do nêberma la reyna zî çimanê mi ra hêsirî kewtî war. Ma ameyî keye, şîn na ro. Embazan vat ke mi rê pasaportê dewleta tirke vejê û mi bişawê ke ez cenazaya kênaya xo bivîna. La mi qebul nêkerd. Bi hezaran merdimî Hespistê de peyê cenazaya aye ra şîyî. 

Mi roja şehadetê ci de soz da kênaya xo ke do peyê dewaya aye de şora. Ez têkoşînê Rûkene kena. Ewro bi hezaran way û birayê Rûkene koyan de yê. Dewlete ewro tehamulê cenazayanê domananê ma û goranê înan zî nêkena. Dewleta tirke esteyanê domananê ma ra tersena. 

Ewro têkoşînê Rûkena mi koyan de, xendekan de, tunelan de, Rojawan de, Şingal de gerîlayan keno. Ez gerîlayan fîraz kena. Wa bimiro îxanet. Keyeyê Barzanîyan bîyo ajanê tirkan. Ganî ma şarê Rojawanê Kurdîstanî rê ardim bikerê û perwerê înan bibê.''