Hîkayeya 25 serran a ciwanêkê Kurdî yê 16 serrî

Nameyê ê serranê 1990’an de ame şinawitene. Hewna 16 serrî bi, Kurdistan de îşkenceyê dewleta Tirkî dîbi, naye ra xo resnabi Almanya. Hetê polîsêk ra ame kiştene ke ê polîsî vat, ‚Ez stres de bîya, mi zanayêne ke PKK qedexekerde yo‘.   

Dener menganê destpêkî yê serra 1994’î de şerê Kurdistanî ra rema û xo resna Almanya. Ê ra xîyal cuya ê hendî mîyanê asayîşî de bîye. Tena yew efkarê ci estbi, o zî keyeyê ci bi. Hewna 16 serre bi. Qezaya Dara Hênî yê Çewlîgî ra bi. Ê vatêne qey eke bi nameyê xo muracatê koçberîye bikero û dewleta Tirkî pê bihesîyo do keyeyê ê ser o yo ke Kurdistan de yo zextan bikero. Çunke ê bi xo zî dîbi ke îşkence û zext çi yo.

 Naye ra bi nasnameyêkê sexteyî bi nameyê Ayhan Eserî muracatê koçberîye kerd. Gama ke amebi Almanya demê mucadeleyê azadîya Kurdan ê tewr germî bi. Bi qedexekerdişê PKK’yî yê 26’ê Teşrîna Peyên a 1993’î sembolê sîyasîyî yê Kurdan ameybî qedexekerdene, komeleyê Kurdan ameyêne girewtene.

 Dem 29’ê Hezîran a 1994’î saete 23:00 bîye. Grûbêka ciwanê Kurdan meydanê Steîntorî y3e bajarê Hannoverî de ameyî pêser û kerdî ke afîşanê Meterîsê Xelasîya Neteweyîye ya Kurdistanî (ERNK) daleqnê.

 Polîsêkê bi cilanê sivîlan wesayîtêkê sivîlî ra peya bi û pey ra gulayî nayî ciwananê Kurdan ra. Guleyêk ke hetê polîsê bi nameyê Klaus T.‘yî ra amî panayene gina paştîya Halîmî ro. Polîsê kiştoxî cayêkê nizdî ra gula dabi paştîya Halîmî ro.

 Halîm bi birînêka girane ame berdene bi nêweşxane, la cuya xo vînî kerde. Rojêk dima bi hezaran kesî herekîyayî Hannover û dêso ke Halîmî afîş tede daleqnabi bi beyraqa ERNK’yî xemelna. Dimayê çend rojan ra bi tewrbîyayîşê des hezaran kesan merasîmê cenaze ame viraştene û merasîm zî bi beyraqanê ERNK’yî ame xemelnayene. Kiştiş zî reyêk de kewt rojdemê Almanya.

Polîso ke Halîm kiştibi endamê Yewîya Operasyonanê Taybetî bi. Naye ra do hetê embaz û amiranê xo ra bi xurtî biameyêne pawitene. Rixmo ke tena çend metreyan ra gule nabi do rapor de biameyêne vatene ‘Bi qeza gule na pa’.

Dewaya Halîmî bi serran dewam kerde. Keyeyê Denerî waşt tewrê roniştişanê mehkema bibo, la seba ke konsolosxaneyê Almanan ê Tirkîya vîze nêdayêne înan ê nêeşkayî tewrê roniştişan bibê. Serra 1997 Mehkemeya Eyaletê Hannoverî netîceyêkê sey ‚xelate‘ seba polîsê kiştoxî da. Qerar de vat, „Versûc halêkê nêaleladeyî de, zereyê stresî de bê ke biwazo gule nayo pa.“

 Kiştox Klauso ke nê qerarî ra dima xo embazanê xo yê polîsan ra zî nimit wayîrê ravêrteyêkê xirabî yo. Serra 2011 de gama ke Sabîne Thurau rîyê îfadeyanê şaşan ra neçar mende wezîfe ra îstîfa bikero nasnameyo rastekên ê Klaûs B.‘yî zî vejîya werte. 

Serra 2013’î de dozgero verên ê Eyaletê Hessenî Hans Chrîstoph Schaeferî eşkera kerd ke keso bi nameyê Klaus B. eslê xo de kiştox Klaus T. yo ke serra 1994 de ciwano Kurd Halîm Dener kiştibi. Seba ke nasnameyê ê nêro zanayene dewlete ê şirawitibi Frankfûrt û nameyê ê zî kerdibi Klaus B. û bi nê hawayî o pawitibi.

Abîde û Mehla rê Destûr Nêda..

Nê mabênî de Kurdanê Hannoverî û dostanê înan seba ke Halîm Dener nêro vîrrakerdene cehdêko pîl kerd. Her serre programî û kampanyayî viraştî û cayo ke Halîm ameyo kiştene de waşt ke nameyê Halîm Denerî bidîyo a mehla. 

Bajar de destûr nêame dayene ke serê nameyê ê de abîdeyêk bêro viraştene, la bi zafaneyê rayan ê meclîsê şaredarîya qeza, Gulan a 2017’î de qerar ame girewtene ke nameyê Halîm Denerî bidîyo meydanêk.

La sere de lobîya Tirkan, sîyasetmedarê hemkarî yê hukmatê federalî SPD û CDU seba ke no qerar bia nêro xeylî cehd kerd. Naye ra îdareyê eyaletî paweyê qerarê dîyinî yê îdareyê herême mend. Dadgeha herême Sibat a 2018’î de qerarêko sosret da û vat, “Hewce nêyo ke name bivurîyo” û vat şaredarî nêheq a.

Resim xeylî zelal bi; heme organê dewlete yê Almane, Şaredarîya Girde ya Hannoverî, îdareyê Eyaletê Saksonyaya Cêrêne dest dabi yewbînan ke Halîm Denerî bidê vîrrakerdene. La rixmê 25 serranê ke ravêrtê, vejîya werte ke cehdê dayîşvîrrakerdişê Halîm Denerî veng ê... Emşo saete 21.00 de Dener do cayo ke ameyo qetilkerdene de, heman saete de bêro vîrardene. Dima ra zî do 6’ê Temmuze de Hannover de bi rayraşîyayîşêkê merkezîyî bêro vîrardene.