Medresayê ke perwerdeyê bi kurdkî dayêne, 1924 de pê Qanûnê Tewhîd û Tedrîsatî ameyî qedexekerdene. Dewleta tirke ya tekpereste seba ke kurdan çin bikera qanûnê tûjî vistî dewre; Kurdîstan de bi armancê tirkerdişî dezgehê perwerdeyî awan kerdî. Vîrê komelkî yê medreseyanê kurdan vera polîtîkayanê asîmîlasyonî warê têkoşînî awan kerd.

Qanûnê Tewhîd û Tedrîsatî seba ke verê perwerdeyê bi kurdkî bigêro ame vetene. 1925 de bi Planê Şark Islahatî cuye rojane de bi kurdkî qiseykerdiş ame qedexekerdene. Dezgehanê Takrîr-î Sukûn, Planê Şark Islahatî û Mufetîşîya Umûmîye zî Kurdîstan de polîtîkayê şîdetî aver berdî. Seba ke domanê kurdî bêrê asîmîlekerdene Dibistanê Herêmî yê Bidoşeg û Mîlîyan (YÎBO) visîyayî dewre.

Mala û seydayan zî medresayê qedexekerdeyî nimitkî ra cayanê dûran ê şaristanan de reyna aktîf kerdî. Medresayan de reyna perwerdeyê bi kurdkî dîya, kitabê bi kudkî nusîyayî û ziwanê kurdkî ame averberdene.

Tornê Şêx Seîdî û Serekê Komeleya Şêx Seîdî Kasim Firatî vist vîrî ke wexto ke medresayî ameyê qefilnayene şarî nêrazîbîyayîşê xo mojna û vat: ''Şêx Seîdî seba pawitişê şar û dînê xo serkêşîya xoverdayîşî kere. Medresayî tek dezgehê şarê kurdî yê. Medresayî dezgehê Kurdîstanî yê. Feqîyî tîya de hem ziwan û kulturê xo hem zî îlmî musayêne. Şêx û seydayî zî seba ney tewrê serewedaritişî bîyî. Şêxanê ke dest nabi medresayan ser, rîyê înan ra Serewedaritişê 1925î bin kewt. Ewro zî heman dezgehî verê averşîyayîşê hişmendîya şarê kurdî de astengîye virazenê. Serewedaritişê 1925î de lîderê kurdî ameyî qetilkerdene. Ê bînî zî ameybî surgunkerdene. Bi nê hawayî têkilîya şar û serkêşan birîyaye. Warê sîyasetî de vengîyêke qewimîyaye la medresayan reyna na vengîye kerde de. Medresayan asîmîlasyonî rê astengîye viraşte û bi sereyê xo bîyî warêkê têkoşînî.''

Serekê Pêroyî yê Partîya Azadîye Ayetullah Aşitîyo ke medresayan ra mezûn bîyo, vat: ''1925 ra dima malayanê dewan keye û camîyî kerdî medresa. Dewlete pê zorbazî kerd ke Kurdîstanî de pê dezgehanê xo şarî asîmîle bikera. La şarê kurdî wayîrê medresayan vejîya.''

Kasim Firatî da zanayene ke Îsmet Înonuyî raporêkê xo de wina vatêne 'Seba ke kurdî bibê tirkî girîng o ke bi tirkî bimusê.' Kasim Firatî vat: ''O çax Kurdîstan de pêro kerdişê dewlete seba asîmîlekerdişê kurdan bîyî. Kurdan vera ney xo ver da. Merkezê xoverdayîşî yo tewr girîng zî medresayî bîyî. Şarî dibistananê dewlete rê ney medresayan rê îtîbar kerd. Malayanê camîyan bi kurdkî erkê xo kerdî. Bi nê hawayî verê têkilîya şarî ya bi dewlete ameye girewtene. Medresayan kerd ke edet û orfê komelî ganî bimanê. Rixmê şîdetê dewlete zî medresayan xo ver da. Kurdî rixmê xoverdayîşê xo zî vera polîtîkaya îmha ser nêkewt. Çunke bêpawitiş mendbi. Dewlete pê qirkerdiş û zulmî dezgehê xo yê asîmîlasyonî lezî ra vistî dewre.''

Firatî vist vîrî ke şêxê welatperwerî hetê dewlete ra hema destpêkê Komara Tirkîya de ameybî qetilkerdene û ê bînî zî ameybî surgunkerdene. Firatî vat: ''Şêxanê ke dewlete reyde têgêrayî zî ya ameyî surgunkerdene yan zî tesîrê înan kêmîyayî. Dima ke şêxanê tarîqatan dest eşt medresayan hişmendîya perwerdeyî vurnaye. Waştişê statuyê nê şêxan verê hîsê neteweperwerîye girewt. Serranê verênan ê Komara Tirkîya de tesîrê înan zî kêmîyayê. Bi nê hawayî medresayî hîna xoser û bitesîr bîyî. Malayî durist û seyxo bîyî. Hîsê înan ê dîn û neteweyî bêmenfaet û samimî bîyî. Malayî bi fedakarî û duristî têgêrayî. La na rewşe zaf dewam nêkerd. Dewlete dima reyna verê şêxanê tarîqatan akerd.''