Anatomîya Qirkerdişê Parisî

Qirkerdişê Parisî ra 8 serrî derbaz bîyî û mesuldarî hema zî nêameyî hukmkerdene. Xeylêk welatê Ewropa bîyî parçeyê nê qirkerdişî. Tehqîqato newe yo ke 2019 de dest pêkerd armanc keno ke nê têkilîyan kifş bikero.

Qirkerdişê Parisî yê 9ê Çeleyî ra 24 rojî verî Rojbîne (Fîdane Dogan) wexto ke Festîvala Humanité de çantaya xo de gêraya mefteyê xo nêdî. Telefonê ci yo diyîn zî nêasayêne. Xeyma kurdan a festîvale de tay kesanê xerîban bala kurdan ante. Goreyê kurdan nê kesî îstîxbaratê Fransa ra bîyî.

Omer Guneyo ke dokumentanê Tirkîya de tira ameyêne vatene 'çime' uca de bi û bi mengan amadekarîye kerdêne. O çax Guney Almanya ra amebi Fransa û tewrê fealîyetanê kurdan bibi.

Wextê Festîvala Humanité de şewêke Guneyî xîret kerd ke 2 cinîyan ê kurdan bikişo la dima fek tira verda. Roja bîne zî 'Çime'yî xîret kerd ke endamêkê têgêrayîşê ciwanan bikişo la reyna planê ci pûç bi.

Çimeyî menga teşrîna verêne de şi Tirkîya û kombîyayîşêk de 3 nameyî nîşan kerdî. Goreyê ci qetî nê 3 kesî bikişîyê.

1ê teşrîna verêne ya a serre dişmenê kurdan dozgerê fransizî Thierry Fragnoliyî Erdoganî rê faksêk erşawit. Thierry Fragnoliyî seba ke Erdoganî hedef kerd ke Almanya û Fransa vera PKK tênêgêreno  faks de nêrazîbîyayîşê xo mojnayêne. Thierry Fragnoliyî vatêne ke Fransa tim milîtananê PKK destbend kena, tepişena û hukm kena û îtîraf kerd ke 28 komîserî zî tede xeylêk dozgerî vera PKK têgêrenê.

Nê maîlî ra hewteyêk dima polîsanê Fransa eşt keyeyê îdarekarê KNKyî Adem Uzunî ser û tepişt. Polîsan îdîa kerd ke Uzun 'xîret kerd ke çekêke bihêrîno.' Uzun 2013 de vera dîya la hukmatê Fransa bi operasyonanê winasênan zemînêk amade kerd ke dewleta tirke sûcanê xiraban bikera.

Fermanê Suîkastî

Teşrîna peyêne ya 2012î de 'Çime'yî (Lejyoner) rê ferman erşawîya. Dokumentê MÎTî hetê O. Yuret, U.K. Ayık, S. Asal ve H. Ozcanî ra amebi îmzakerdene.

Dokument de ameyêne vatene ke Sakîne Cansiz (Sara) seba ke pasaportê xo newe bikera Almanya ra şîya Fransa û bi hetkarîya 'Çime'yî karê xo safî kerdî. Dokument bi hawayêkê eşkerayî ameyêne vatene ke va Çime (Lejyoner) seva ke verê fealîyetanê ci bigêro Sakîne Cansiz bikişo.

O çax dewleta tirke vera gerîlayan hêrişê giranî kerdêne la PKKyî 2012 de dabi zanayene ke ey kontrolê xeylêk waranê koyan girewt binê xo. No proses heta 2013î dewam kerd.

Sara û Rojbîne 6ê çeleyî de Belçîka ra agêraybî Paris. Dewleta tirke zî nê mîyanî de bi hawayêkê nimiteyî Rayberê Şarê Kurdî Abdullah Ocalanî reyde pêvînayîşî kerdêne. 3ê çeleyî de heyetêk şi Îmrali. No pêvînayîş destpêkê prosesê neweyî bi.

Çimeyî zî Paris de hedefê xo teqîb kerdêne. 7-8ê çeleyî de Çime dekewt Komeleya Villiers-le-Belî û zanayîşê endamanê komele arê dayî.

Sara plan kerdêne ke 9ê çeleyî de Leyla Şaylemez (Ronahî) reyde şora Koln. Agahîyî komputerê komele de estbîyî.

9ê Çeleyî, 30 Sanîyeyî...

Ronahî 9êçeleyî de saete 11:05 de şîye Merkezê Enformasyonî yê Kurdîstanî. Sara zî postaxane ra agêrayêne merkez. Çimeyî Sara teqîb kerdêne. Ê pîya şîbî psotaxane. Saete 11.30 de wird zî resayî merkez. Çime saete 11.49 de bîna ra vejîya. Rojbîne 12.32 de merkezî ra telefon kerd KNK û înan ra açarnayoxêk/e waşte.

Çime saete 12:10 de resa verê Merkezê Enformasyonî. Goreyê texmînan ey bêşîfre berê merkezî akerd. Buro qata 2. de bi. Rojbîne saete 12.20 de mesajêk erşawit ramitoxê wesayîto ke do şoro meydanê teyarayan.

Çime hema zî dekewtişê bîna de bi. Wexto ke Sara û Ronahî bîna ra vejîyayêne Çime vejîya înan ver. Çimeyî hêverî Sara û Rojbîne qetil kerdî û dima zî Rojbîne qetil kerde...Çime saete 12.56 de bîna ra vejîya. Cînayet 30 sanîye de qewimîya.

Roja bêpeynîye

Cinayetî ra dima xeylêk wext şik nêkewt zerrîya çewî. La dima ke kurdî nêeşkayî biresê 3 cinîyan 3 kurdî şîyî merkezî. Înan ra yew şîfreyê berî zanayêne. Dima ke ê şîyî verê berê manyetîkî yê buroyê cinîyan dî ke ber tay xîretan ra dima abîyo. Kurdanê ke kewtî zere cenazayê Sara, Rojbîne û Ronahî dîyî. Erdî ra gonîya înan herikîyayêne.

ANFyî saete 02:30 de xebera qirkerdişî daye. Kurdî verê merkezî û Komeleya Kurdan de ameybî pêser.

Çimeyî cade çeka xo û çanataya Sara ya ke girewtbi xo hetî, eştî û o zî cade şi verê merkezî.

Kurdîstanî ra heta Ewropa, Afrîka, Avusturalya û koyan... Pêro kurdî mat mendbî. Kurdî hêrsbîyaye û xemgîn bîyî. Qirseyî kuçeyê Fayette de şîyêne. Kurdan zanayêne ke êyê ke dişmenê înan ê kiştoxê 3 cinîyan ê. Kiştoxe dewleta tirke bîye. Serekwezîrê Fransa yê ê çaxî Manuel Valsî 10ê çeleyî de wexto ke ame cayê serebûtî vat: ''Bêguman ê ameyê înfazkerdene.'' Medyaya Fransa û Tirkîya kerdêne ke qirkerdiş sey 'meseleya zereyî' bimojna.

Dokumentan serebût eşkera kerd

Qirkerdişî ra serrêke dima dokumentî vejîyayî werte û eşkera bi ke MÎTî pê fermanê dewleta tirke no qirkerdiş kerd. Qeydê vengî yê qirkerdişî 12ê çeleyê 2014î de înternetî de weşanîya. Qeyd de MÎT û Çimeyî planê qirkerdişî ser o nîqaş kerdêne. 14ê çeleyî de zî dokumentê MÎTî eşkera bi.

Nê delîlan ra çend rojî verî 4ê çeleyî de hemkaran Ruhî S. û Umît S. Almanya de zîndan de Omer Guney zîyaret kerd. Pêvînayîş û telefonê înan ameyêne goştarîkerdene. Çime Omer Guneyî MÎTî ra waştêne ke wa ey zîndanî ra biremno. Polîsan eşt keyeyê Ruhî S.yî ser û planê remnayîşî dîyî.

Omer Guneyo ke 17ê çeleyê 2013î de amebi tepiştene 17ê kanûna 2016î de bi hawayêkê şikdarî merd. Dewaya ci mengêke ra pey do 23ê çeleyê 2017î de dest pê bikerdêne. Mergê Omer Guneyî ra dima dosyaya qirkerdişî bi hawayêkê fîîlî qefilîyaye.

Îtîrafê endamanê MÎTî

Hînî eşkera bibi ke qirkerdişê hetê MÎTî ra amebi plankerdene û îdîanameyê qirkerdişî de na raştîye ca girewt. Dewleta tirke destpêkî ra nata raştîye înkar kerde.

Keyeyanê hîrê cinîyan ê kurdan 2017 de waşt ke wa tehqîqat dewam bikero û hem o çax hem zî 12ê adara 2018î de gerre kerd.

ANFyî 10ê çeleyê 2018î de îtîrafê endamanê MÎTî weşanayî. Endamê MÎTî Erhan Pekçetîn û Aydin Guzel Başurê Kurdîstanî de verî ke vera kadroyanê PKKyî sûîkast bikerê ameybî tepiştene. Înan îtîraf kerd ke dokumentê MÎTî de îmzayê kamî estbî û wezîfeyê înan çita bîyî:

Ugur Kaan Ayik: Serekê Fealîyetan ê Taybetan ê MÎTî. Wextê qirkerdişî de Serekê Dayîreyê Fealîyetan ê Etnîkan ê Teberê Welatî bi.

Oguz Yuret:2018 de Wan de serekê dayîreyê taybetî bi, 2013 de mudirê operasyonan bi.

Sabahattin Asal: 2018 de Hetkarê Musteşarê îstîxbaratî bi, 2013 de Hetkarê Serekê Dayîreyê Fealîyetan ê Etnîkan ê Teberê Welatî bi.

Ayhan Orhan: Endamê Şubeyê Operasyonan o.

Goreyê îtîrafan Sabahattîn Asalî qirkerdiş plan kerd. No kes mîyanê heyetê Îmraliyî yê dewlete de zî bi û hetkaro verên ê Musteşarê MÎTî Hakan Fîdan bi.

Pekçetînî îtîraf kerd ke qeydê vengî yê kombîyayîşê MÎTî Anqara de bi. Pekçetînî vat ke bê destûrê Erdoganî ê nêeşkayêne qirkerdişêkê winasênî bikerê. Pekçetînî vat: ''Kesê ke dokumentê arzî de bîyî bi lezî ameyî terfîkerdene.'' Pekçetînî tîya de qala Oguz Yuret, Ugur Kaan Ayik û Ayhan Orhanî kerdêne.

Dozgerîya Parisî gulana 2019î de bire daye ke tehqîqato newe wa bêro akerdene. Na çarçewe de seba cigêrayîşanê hemkaranê Omer Guneyî dozgerêk ame tayînkerdene. Selahîyetê Almanya û Belçîka zî tewrê tehqîqatî bîyî. Keye û avûkatan îfade kerdêne ke no qirkerdiş hetê torrêka hîre ya Ewropa ra ameyo serûberkerdene. Hezîrana 2017î de polîsanê Belçîka 3 kesê şikdarî agahîyanê rêxistinanê kurdan ser o vindarnayî. Nê serebûtî ra dima dokumentê neweyî tewrê dosyaya Qirkerdişê Parisî ameyî kerdene. Çunke nê 3 kesan vera Hemserekê KONGRA GELî Remzî Kartalî planê sûîqastî kerdêne. Şikdaran ra yew leşkero verên ê tirk bi. Oyo bîn zî tede nasnameyê polîsan estbi. Belçîka derheqê nê kesan de tehqîqatêk kena û tehqîqat nimite yo.

Kurdî 2021 de zî gêrenê edaletî. Xeylêk welatê Ewropa mîyanê nê qirkerdişî deyê. Tehqîqato newe armanc keno ke nê têkilîyan çareser bikero. Selahîyetdaran heta nika derheqê prosesê tehqîqatî de eşkerayîyêke nêdaye.