Ma edîtoranê servîsê kirmanckî yê ANFyî ra Sevê Varûna reyde derheqê servîsê kirmanckî de qisey kerd.

Ma bi xeyr dî. Xeylê wexto ANFyî dest bi kirmanckî kerdo. Anfkirmanckî de şima ca danê xeberan, kultur, polîtîka, ekolojî ûsn. Şima senî û key dest bi nê karî kerd?

Servîsê ma êlula 2018î de dest pê weşanî kerd. Seke yeno zanayene ANF pîya bi lehçeyanê cîya cîyayan ê kurdkî xeylêk ziwanan bînan de zî weşan kena. Ajansê winayênî de nêbîyayîşê kirdkî (zazakî/kirmanckî) kêmayîya pîle bî. Ez tim persayêne mi vatêne qey ANF de kirdkî çîn a la mi bi xo cesaret nêkerdêne na berpirsîyarîye bîgêrê xo ser. Peynî de mi berpirsîyaranê ajansî de derheqê babete de qisey kerd. Înan vat xora ê zî xeylêk wexto wazenê servîsê kirdkî abikerî û  vat eke ti ekîbêk hazir bikerî şima eşkena cade dest pê bikerî. Mi çend embazanê ke heqê nê karî ra yenê înan dir qisey kerd. Dima ma di kesan sey fermî muracatê ajansî kerd û ma vat ma do peyra hûmara xo bizêdinê. Muracatê ma ame qebulkerdene. Seba ke vera Çapemenîya Azade zextê giranî est ê, rojnamegerî tim raştê îşkence yenê û yenê tepiştene ez nêwezana nêmayê embazanê xo yê karî bidê. Ma bi coşî hezîrîya xo kerd û serwîsa kirdkî ameye akerdene. Ma zanayênê ke karê ma zehmet o la ma vat ganî cayêkî ra bêro destpêkerdene û ma dest pêkerd.

Şima çend kesî rîpelê anfkirmanckî de xebitîyenê û sîstemê xebeta şima senên o?

Hûmara ma bedilîyena. Ma bi di kesan dest pêkerd dima ra ekîba ma ge hîrê ge-ge bi çar kesan dewam kerd. Xeylêk wext o ma bi hîrê kesan dewam kerdênê. Hîrê mengî yo embazê ma Welat Vartan zi bi dosyayanê xo tewrê ekîba ma bi. Sey cemê sibayî û cemê şanî ma karî mabênê xo de pare kenê la goreyê giranîya rojdemî ge ge ma pîya zî xebityenê. Kesê ke heta ewro ma de xebitîyayî pêro warê kirdkî de yenê naskerdene, kedkarê kirdkî yê û înan perûne raşta zî semedê averşîyayîşê servîsê  kirdkî yê ANFyî keda pîle daye. Pêro bi eşqî xetîyayî û destê înan ra çi ame kerd. 

Şima teyna açarnayîş kenê yan zî şima bi xo zî xeberan kenê amade?

Ma nêwazenê têna açarnayîş bikerê. Waştişê ma oyo ke vilakerdişê xeberan ra zafêr wa kirdkî bêro wendene. Ma wazenê veng û rengê kirdkî ramojnê. Ma bi xo zî ge-ge xebaran hazir kenê la nê xeberê wirdî qîm nêkenê. Şar seba ke binê zextî de yo, tim destbendkerdiş û tepiştişî est ê nêeştano ajansê ma rê qisey bikero. Hetê bînî ra hûmara ma zî kêm a û rojdem giran o. Coka wextê ma zî nêmaneno la ma cehd kenê ke servîsê xo hetê ziwanî ra xo xurtêr bikerê.

Ajans û rîpelê ke ca danê kirmanckî de têkilîya şima est a gelo? Yanî şima înan reyde zî xebatan kenê?

Ajans û rîpelanê bînan ê kirdkî dir tekîlya ma çîn a. Ma nê sey kêmayîya pîle vînenê la çi heyf ke tekîlîya ma çîn a. Ma çend rey kombîyayîşanê xo de na babetê ard ziwan. Ma vat ganî heme beşê kirdkî yê Çapemenîya Azade bêrê yew ca, paştî bidê yewbînan û ziwanê xeberan bikerî yew. La seke mi vat rojdem giran o. Ma mîyanê xeberan de vînî benê û babetanê wina muhîman peyde erzenê.

Nê karî de şima çi zehmetîye dîye. Bi vatişêko bîn zehmetê nê karî çi yo?

Zehmetîya pîle ya nê karî aya ke ziwanê kirdkî de çekuyê sîyasetî kêm ê. Xora ma ra ver zî rojname, tv û ajansan de xeberê kirdkî ameyêne dayene la ANF de  viraştişê xeberanê kirdkî çîyo ke cîya yo. Ajansê ma de kulturî ra heta ekolojî, zanîstî her hetê cuye ra xeberê ca genê la zafanê sîyaset o. Mesele ma pawitişanê Rayberê Şarê Kurdî Abdullah Ocalanî ra tay beşî açarnayî. No çîyêko zehmet bi. Coka wextê destpêkerdişî de ma zaf zehmetîye ante. Ge-ge ma xeberêk ser o saatêk xo mîyan de qisey kerdêne. Xeberan de zaf çekuyê sîyasetî hewce kenê la çi heyf ke nê çekuyî ziwamê ma de kêm ê. Coka nê hetî ra ma zehmetîye ante la nika zaf kalibê ma hînî niştê ro. Kêmayî bibê zî hinî ziwanêkê xeberan destê ma de est o.

Heta nika şima wendoxan ra senî reaksîyon û pêşnîyazî girewtî?

Seke yeno zanayene Grûba Xebate ya Vateyî bi serran o seba ke kirdkî bibo ziwanê nuştişî yo standart  xebityena. Ma zî sey ajansî xebata Vateyî esas genê. Her hetî ra ma rê eynî reaksîyonî yenê. Dêrsimijî vanê qey şima goreyê Çewlîgî nusenê, çewlîgijî vanê qey şima goreyê Dêrsimî nusenê. Wendoxî seba ke nuşteyî tam fam nêkenê vanê qey yê herêma bîne yo. Ma zanê zaf kesê ke kirdkî qisey kenê gama ke xeberanê ma wanenê hol fam nêkenê la hêdî hêdî kirdkîya nuşitişî zî do bêro roniştene. Hûmara wendoxanê ma çend şino zêdîyena. No zî moral û hêz dano ma.

Şima seba rewşa kirmanckî senî fikirîyenê? Seke yeno zaniten kirmanckî sînorê vîndbîyayîşî de yo. Şima gore şarê ma û dezgehê ma na babete de çi bikerê bai beno? 

Verî kirdkî zaf ameyêne qiseykerdene la nuştiş û wendiş kêm bi la nika çend şino hetê nuştiş û wendişî  ra aver şina la çi heyf ke qiseykerdiş kêm beno. Ez bi xo zaf nêwazena derheqê kirdkî de negatîf qisey bikerî. Vatişê kirdkî mirena ha mirena zî goreyê mi raşt nîyo. Êyê ke vanê kirdkî ha mirena zî zafê înan nê tirkî vanê.  Herinda vajîyayîşî de eke her kes kirdkî qisey bikero xora meseleya qismêk hal bena. Xora ma pêro zanê ke rewşe hende hol nîya la çend şino zafêr kibatê kirdkî yenê nuştene. Medyaya sanale  de ez vînena ke ciwanî xîret kenê ke ziwanê xo bişuxulnê. Hetêkî ra kirdkî rê eleqe est a la hetê bînî ra hinî dewan de zî kirdkî hende nîna qiseykerdene. Tîya berpirsîyarîya pîle ya sermîyanan ê keye û dezgehan est a. Ganî dadî û babî qijanê xo dir û kirdkî qisey bikerî. Reyna dezgehanê ma de zî ganî kirdkî bêro qiseykerdene. Sîyasetmedarê ma ganî bi kirdkî qisey bikerî. Ma zanê bi kirdkî sîyaset zeymet o la çend eşkenê hende eşkenê qisey bikerî. Têna Roja Ziwanê Dayîke de bi eşkerayîyan çew nêeşkeno wayîrê ziwanê xo bivejîyo. Tay aktîvîteyan de derheqê muhîmîya kirdkî de xebatê sey panel kombîyayîşî yenê kerdene la qiseykerdoxê ci bi tirkî qisey kenê. Kirdkî bi tirkî nîna xelisnayene têna yena çînkerdene.

Rîpelê Anfkirmanckî de ziwano standart yeno xebitnayene? Şima mîyanê ziwano standart û herêmkî de senî têkilîye nanê ro û nê weçînayîşî de amancê şima çi yo?

Ma ziwanê standartî şuxulnenê la xebere kam yew herême ra bo ma çekuyanê ê hetî şuxulnenê. Ma wazenê wa ziwano standart bêro roniştene la eynî wextî wa ruhê herême zî tede bibo. Mesele eke ma derheqê meseleyêka Dêrsimî de binusê çekuyanê ûcayî vîjnenê ê herêmanê bînan de zî ê ûcayan.

Seba Anfkirmanckî projeyê şima yê neweyî est ê? Eke est ê, nê çi yê?

Ma wazenê bi roportaj, dosyayanê taybetan û vîdeoyan zafêr gala kirdkî bikerê û vengê kirdkî bidê eşnawitene. Ma wazenê wa servîsê ma ra boya kirdkî bêro. Çi heyf ke ma hema tam nêrasayî hedefê xo la pede pede ma do servîsê xo bi kirdkî bixemilnê.

Seba wendoxanê anfkirmanckî yew mesajê şima est o?

Wendoxê ma yê erjîyayeyî hol fam mekerê zî wa bi xeberanê ma biwanê û wayîrê servîsê ma bivejîyê. Eke merdim ziwanê standartî fam bikero eşkeno şarê herêmanê bînan zî dahîna hol fam bikero. Kirdkîya ke ma tîya şuxulnenê  kirdkîya standarte ya nuştişî ya. Ma wayîrê ziwanê xo yê dayîke bivejîyê. Kirdkî qisey biker, kirdkî biwanê û kirdkî binusê.

Seba nê roportajî zaf sipas kena û şima rê serkewtiş wazena. 

Ez şima rê zaf spas kena û xebata şima ya newî de serkewtiş wazena. Bi dosyayanê şima yê neweyan zî ma do servîsê kirdkî xurtêr bikerê.