Kurdî û xora kurdkî bi serran o ke binê asîmîlasyonê dewlete de kenê ke biciwîyê. Xora zaf hetê nê asîmîlasyonî estê. La bi taybetî serranê 80an ra nata mîyanê kurdan de vatişê otoasîmîlasyonî zaf şuxilîyeno. Serranê 80an û dima ra kurdî xeylêk tesîrê sîyasetê 'tirkî' û tirkan de mendî. Beno ke ê tesîrî ra semed kurdanê ê çaxî zaf goş pê asîmîlasyonê kurdkî nêkewtî. Xora polîtîkayê asîmîlasyonî cade nê, beno ke tewr tay 20 serran ra dima tesîrê xo mojnenê. Balkêş o ke nuştoxê kurmancî Rojên Bernasî yo ke nuştoxanê kovara Tirêjî ra bi, serran ra dima neslê xo rexne kerd û îfade kerd ke her çiqas ê ziwanê kurdkî reyde eleqeder bîyêne zî nuştoxê kurdî bîyêne zî aslê xo de zaf giranîye nêdayê vînbîyayîşê kurdkî ser û domanê înan nika nêeşkenê kurdkî qisey bikerê. Ma eşkenê vajê ke bi taybetî ronayîşê Herêma Başûrê Kurdîstanî û Şorişê Rojawanî ra dima aslê xo de kurmanckî bineyk zî bibo eşkeno xo destanê asîmîlasyonî û vînbîyayîşî ra bixelisna. La Vakurê Kurdîstanî de rewşe her ke şino bena xirabêr. Vîrkerdişê kurdkî meseleyêka verêne û lezabez a ke ganî verî ke pabeyê statuyêkî bêro vindertene safî biba.

Qazî Mihemedî wexto ke Meydanê Çarçira de qisey kerdêne kitabê Heciyê Cindî yê bi nameyê ''Hikyatêd Cimeta Kurda'' (Hîkayeyê Şarê Kurdî) berz keno mojneno şarî û vano: ''No Quranê ma yo.'' Têna no vatişê Qazî Mihemedî zî eşkera keno ke kurdî gereka senî nêzdîyê kurdkî bibê. Heyf ke asîmîlasyonê dewlete reyde otoasîmîlayonî kurdkî viste a rewşe ke hînî domanê ma kurdkî nêzanenê qisey nêkenê. Kurdkî hema zî hetê kurdan ra sey 'ziwanê dewe' hesibîyena. Mîsal eke kurdkîya kesêkî/e hol biba qey nê kesî/na kese cade na cumle vajîyena: 'O/a dewe de bîyo/a pîl.' Ma nêeşkîyayî bi taybetî kirdkî dewa xo ra, keyeyê xo ra bivejê. Xelat o ke ma tîya ra biresê netîceya 'kurdkî ziwanê medenîyetî, kulturî, zanistî û sîyasetî nîya.' Kurdkî wayîrê ê kapasîte ya ke pê ci eşkîyena qala her çi bêra kerdiş. La kurdî seba ke zaf tesîrê tirkî de manenê û rîyê psîkolojîya bindestîye ra nêeşkenê pê ziwanê xo bawer bibê hetê xo zivirnenê tirkî.

Kurdan serranê 80an de pê raştîya asîmîlasyonî nêhesîyayî. Tay kurdî zî hêverî giranîye danê wayîrbîyayîşêkê statuyî. La kurdê ke hêdî hêdî ziwanê xo ra dûrî benê wexto ke wayîrê statuyêkê bibê senî eşkenê hîşmendîya ziwanî newe ra bironê? Xora nika hetêkî ra televîzyonî û hetêkê bînî ra medyaya komelkîye domanê kurdkî cara marûzê asîmîlayonêkê xurtêrî benê ke ma do texrîbatê nê asîmîlasyonî ancax 20 serran ra dima bivînê. Şarê kurdî do bibo neteweyo bêziwan. Ciwanê ewroyênî hema zî dejê asîmîlasyonê dadî û babîyanê xo ancenê ke înan kurdkî zanayêne la nêmusnayî domananê xo. Beno ke nê dadî û babîyî pabeyê statuyî bibîyêne, beno ke zî çira nêfikirîyayêne ke asîmîlasyono winasên do bêro kerdiş.

Kurdî seba ke ziwanê xo bipawê abigêrê û tesîrê otoasîmîlasyonî ser o vinderê. Yanî gereka kurdî ziwanê xo yê sîyasetî tirkî ra bibedilnê kurdkî. Gereka kurdî seba kurdkî pîyasayêke û bazarêk awan bikerê. Eke ziwanêk wayîrê bazar û pîyasa bibo ci rê zaf eleqe yeno motiş. Sorankî nê serranê peyênan de bîye ziwanê bazarî û seba ci tehlukeyê vîrkerdişî nêmend. Ziwanê kurdkî wa têna peyê sloganan de nêmano. Dezgeh, partî û rêxistinê kurdî gereka berpirsîyarîya nê karan bigêrê xo ser. Nê rojanê peyênan de seba nê armancî sey Torra Ziwan û Kulturî tay hemleyî estê. La hetêkî ra na raştîye zî esta ke kurdî wexto ke hetê sîyasetî ra benê teng verê xo danê kurdkî ser. Hewes kenê karê ziwan û kulturî kenê la wextêkê kilmî ra dima nê karan ra fek vera dîyeno. Hewceyê ma pê kadroyanê xebata kurdkî û dezgehanê kurdkî esto. Têna Enstîtuyê Kurdî cewabê nê hewcedarîyan nêbeno.

Kurdê ke binê teda û asîmîlasyonê dewlete de hêlîyenê tewr nêbo otoasîmîlasyonî ra fek vera bidê û abigêrê ziwanê xo ser. Seba kurdkî hema zî hêvî esta. Gereka ma pê hîşmendîya ziwanperwerîye têbigêrê û xîret bikerê ke 'hewnê xo de zî ziwanê xo, xo vîrî ra nêkerê.'