Şaîr Mehmet Çetîn serra 1955 de Dêrsim de yeno dinya. Serra 1970 dest bi nuştişê hîkaye û şîîran keno. 

Wexto ke unîversîte de weneno beşdarê rêxistina TKP (ML) beno. Serra 1981 de semedê operasyonê rêxistine o zî yeno destbendkerdene. Îşkenceyanê giranan vîneno û badê yeno girewtenen û nêzdîyê heşt serrî hepisxane de maneno.

Şaîr Mehmet Çetîn kitabê xo yê verênî hepisxane de vejeno. Wexto ke zere de yo kitabê ey ê hîkaye û şîîran çend xelatan gênê.

Şaîr Mehmet Çetîn xeylê wext edîtorîya Weşanxaneyê Pîyayî keno û nêzdîyê 150 kitabî vejeno. Û reyna ey îdarekerdoxîya ‘Zed’, ‘Kunduz Düşler û Ütopya Mevsimlik Hayat Bilgisi’ zî kerda. Şaîr Mehmet Çetîn serra 1996 ra nata Holanda de ciwîyayêne û serra 2020 de rîyê nêweşîya qanserî ra dinyaya xo bedilnaye.

Şaîr Mehmet Çetîn di ziwanan de nuseno; kirmanckî û tirkî. Bi tirkî xeylê kitabê ci est ê. Kitabê ey o kirmanckî yo tewr verên serra 2009 de ame çapkerdene. Kitab nêzdîyê heştay rîpel ê û heme ci kirmanckî yo. Ziwanê şaîrî ziwanêko herêmkî yo. Yanî ziwanê herêma Dêrsimî yo. Bi rastî ziwanê şaîrî zaf zelal û pak o. O tivanê sey morekan şîîranê xo keno rêzê. Her çekuye û şîîra çi hem hetê mana ra û hem zî estetîkî ra bêhempa yê.

Şîîranê Şaîr Mehmet Çetînî de hîna zaf Dêrsim û bawerîya mintiqaya Dêrsimî cayêko hîra gênê. Şîîranê ey de însan wextê verî û ciwîyayîşê însanê verênan zaf asan vîneno. Labelê teyna no zî ney, tebîat... O eynî wext de şaîrê dar û berî, ko û deştan, mar û milaxunan o zî. Şîîranê ey de tebîîat yeno ra ziwan û derd û sirê xo beyan keno. Labelê seba her kesî ney, seba kesanê ke bi çimanê zerrîye însan û dinya de nîyadanê. Hem hetê xebitnayîşê ziwanî ra û hem zî hetê estetîkî ra çîyê ke ey nuştê zaf orîjînal ê. O ziwanêko sade xebitneno, şîîranê ey de tivanê yew kokimo ke wextê verî ra ameyo û zanayîşanê nimiteyan dano merdim hîs keno.

Her şaîr xo ra ver barêk keno paşta xo û wextê xo de zî nînan bi çîyanê newîyan keno teze yan zî ano bi qeyde. Şîîrê ey hem modern ê û hem zî boya edebîyato fekkî yê Dêrsimî yo kehenê bingeyê xo de wedano. Beno ke kirmanckî teyna yew kitab nuşt labelê no kitab hetê muhtewa û mana ra hecayê bi desan kitaban o.

Nika ma do cêr de çend şîîranê nê şaîrê ma yê hêcayî bivînê.

DEM Û DEWRAN

(…)

Serê pirdê dem û dewrî de amê têare, vanê

Ra û welaxî, dew û sukî, sindor û dugelî

Sa nêbîye: sa nêbenê milxitê homete

Aspar û paanî, dar û milocikî

Kêmîya cîranîye de: zê berbisê zerrê çêye

 

Sayderê zemanî ra pers kerê, vanê

Mineta ma: çi gureto hata nika cayê xetirî

(…)

Serê pirdê qedr û qimetî de amê têare

Textê xo ra vanê, bextê xo ra vanê

Raya sure ra vanê

 

Adir ra vanê, wele ra vanê: sûredar vanê

Sa bo adir, sa bo wele, vanê

Vanê..

Usarî 08, Wîen-Dêrsim

 

(Sûredar)

DENDARÊ KIRMANCÎYE

Dendar o vanê çêberê merdayîne

a rî ra vacî ez, nîya sifte ra, heya

eke teyna mande na zerrî mi

xêlê waxt... teyna, heya…

 

Xêlê waxt teyna nale na zerrîya mi

a rî ra mîneta m’ çîn a merdayîne ra

şîya mi kilm a, a roce ra tepîya

simito mi axuyê xo

vîndo mi hewno xo, heya

kam o peyser amo ke oca ra?

a rî ra vace ez nika... nika ra

 

Eke nu camat  amo nîya ju ca

sayîdîya teyr û tur de vacî ke

kal û bela ra ber, kes têsan nêbî

vêsan nêbî kes cûnê kirmancîye de

vileçewtîye çînê bîye yî waxtî ra ber

mineta mi a rî roa, denderîya mi aye ra

A rî ra vacî ez ancîya nîya zerrê ra, heya

Ez dendarê pî û pîrbabê xu yo

vengê kilama înan o ez, şaîr o

a ra linganê yînan ser o vilê mi

sewa yînan ra sewla dana asme

sodirê yînan roa tîja çimanê mi

mînetê yînan o ez, dendarê kirmancî yo

 

Dender o, eke çêberê merdayîne

şîya m’ kilm a eke naca ra tepîya

gerego vacî ez nîya zerre ra

heya, decê na zerya mi

teyna nale xêlê waxt

heya, xêlê waxt, xêlê...

 

A rî ra zirçon ez nîya dûrî ra dûrî

a ra voray nî serî, zê kemeron

voray, amay nî sênê mi ser

bext û textê zerya mi ser

bêrê henîyo na ra tepîya

ser û çimanê mi ser

 

Dendar o eke çêberê merdayîne

bêrê, ser û çimanê mi ser, heya...

            (Sûredar)

KILMO HEWNÊ NA DÎNA

Tayînan rê ware şênî ya, zilmat a hama ma rê 

ebê astikanê ma, porê xo sane kena, dîna

ma henî nîya ez qeda, xo ra pers ke reyna

merdene ke merden a ma nu xir-xor çik o

nêvat bî yarenîya ma, minete çîn a aye ra

bicê na kemere ez qeda, sênê xo sane

şîkîyo têselê ma, va endî têcelê ma bo

(...)

Tayînan rê meleg a vanê, hama feleg a ma rê

Tama meke ez qeda; kilmo hewnê na dîna

            (Sûredar)

ZAKÎR

Kotî însanî bideco

Canê xo oca do, vanê (…)

I.

Ma tu nîya minetê mobetê ma

kesreta kilama bêvengê ma

 

Surê cem û çerxê ma

text û têwtê bextê ma

 

Tu suredar, tu îqrar

tu seresur, tu zakîr a

 

Seyrê dîna ti ya

ma seyran tu nîya

II.

Teyna nîya wele de

adirê warê ma

 

Homete nîya na dîna

kêmîya ma tu ya

 

Decê ma ra tu vace

awazê ma nîya

 

Tu zakîrê raya sure

tu îqrarê saya sure

(…)

Seyrê dîna ti ya

ma heyran tu nîya

            Usarê  2007  

              (Sûredar)