Endama Konseyê Serekîye yê KCKyî Sozdar Avesta, Zekî Şengalî ke 15ê tebaxe de hêrişê hewayî yê Şengalî de amebi qetil kerdene, qetilkerdişê ey ser o ANFyî rê qisey kerd û mesajê muhîmî dayî.

Endama Konseyê Serekîye yê KCKyî Sozdar Avesta daye zanayene ke derheqê şehîdbîyayîşê endamê Koordînasyonê Komelê Êzidîyan Zekî Şengalî de înan dest bi tehqîqatêk kerdo û wina va: “Mesela ê teyarayî ça ra ameyî? Çendik firdayî? Bi SÎHAyan hêriş bîyo. Goreyê dewleta tirkî teyarayî heta Şengalî nêşkenî şorî. Nê teyarayî çara weriştî? Cayê teyarayan yê dewleta tirkî ke Başûrê Kurdîstanî de yo, tîya ra yeno şik kerdene.”

Avesta qetlîamê vera êzidîyan de viste vîr û wina domnaye: “Seba famkerdişê nê qewimîyayîşî, ganî kes biewnîyo fermanê serê êzidîyanî ra. Sebebê nêyî zî kulturê îslamî ra durkewtiş o. Îslamî goreyê xo şuxulnenê. Nê dewrî ra dima Rojhelato Mîyanên de qirkerdişî dest pêkenê. No qirkerdiş zî komelê êzidîyan rê beno. Rayber Apo vano ‘ma komelê êzidîyan û Elewîyan rê deyndar î’ çimkî nê komelan kurdîtîye pawite, ganî tepişte. Heta nika êzidîyan 73 fermanî dîyî. Qetilkaran waşt ke Şengalî veng bikerî û êzidîyan erdê înan ra vejî. Cok ra şexsê embaz Zekîyî de komelê êzidîyan hedef girewt. Hêrişê 2014î yê Şengalî de şexsê embaz Zekîyî de hamleya şorigêrî ameye viraştene. Embaz Zekîyî nê hamleyan rê rayberîye kerdêne û rolê ey gird bi. Deweleta tirkî rêxistinbîyayîşê Şegalî rê tehamul nêkerd. Embaz Zekî komîteya dîplomasî de bi. Na komîte de ereb, tirkmen û şîîyî ca gênî. Seba ke embaz Zekî rayberê komelê êzidîyan bi, hetê dewleta tirkî ra hedef girîya.”

TEYARAYÎ ÇA RA AMEYÎ?

Endama Konseyê Serekîye yê KCKyî Sozdar Avesta qiseykerdişê wina domnaye: “Şengal erdê Iraqî mîyan de yo. Madeyê 141. ra cayêko problemin o. Eke Amerîka destûr nêdo, teyarayê tirkî nêşkenî heta Şengalî bêrî. Eke paştîdayîşê istîxbarat û hêzê herêmî ra nêbo, teyarayî ewca de nêşkene keşf û hêrişan bikerî. No semed ra, no hêriş de hem engişta Herêma Kurdîstanî hem zî ya Amerîka esta. Tehqîqatêk ameyo dest pêkerdene. Mesela ê teyarayî ça ra ameyî? Çendik firdayî? Bi SÎHAyan hêriş bîyo. Goreyê dewleta tirkî teyarayî heta Şengalî nêşkenî şorî. Nê teyarayî çara weriştî? Cayê teyarayan yê dewleta tirkî ke Başûrê Kurdîstanî de yo, ma şik kenê ke ewja ra weriştî. Ganî no bêro safî kerdene. Verê hêrişî, Tirkîya û Iraqî dîyayîşêk viraştbi. Tirkîya vera Şegalî belka soz dayo ke ê Telafer û Kerkûk goreyê karê înan têgêrenê. Iraq vana ‘no hêriş de rolê ma çin o, la ma zanê ke engişta înan zî tede esta. Komelê êzidîyan û meclîsê ci dest bi tehqîqatêko hîrayî kerdo. Kam ke engişta ci nê hêrişî de esto, do bêrî eşkera kerdene. Hêzê herêmî zî îdarekarê herêma Kurdîstanî zî bêveng î. Dêmek ê zî wazenê ke êzidîyî Şengalî ra bivejîyî. Konseptêko mîyanneteweyî esto. Şexsê êzidîyan de wazenê ke tirkmen, kakeyî û suryanîyan ewja ra vejî. Çiyo ke 3ê tebaxa 2024î de nêşkayî bikerî, wazenê ewro bikerî.”

ZEKÎ ŞENGALÎ RAYBERÊKÊ TEVGERÊ MA YO

Avesta Mam Zekî rayberêkê tevgerê azadîye hesibnaye û wina dewam kerde: “Mam Zekîyî Ewropa de PKK sarisna û dest bi xebate kerd. Sey tevgerê ma seba êzidîyan zî o rayberêk bi. Sey endamê Konseyê Caardişî yê KCKyî seba neteweya demokatîke rolê ey gird o. Embaz Zekîyî zanayêne ke azadîya komelê êzidîyan azadîya Kurdîstanî ra girêdaye yo û azadîya Kurdîstanî zî felsefeya Rayber Apoyî ra ravêreno. Şehadetê Zekî Şengalîyê seba tevgerê ma û komelê êzidîyan dejêko gird o la ma nê dejî açarnenê têkoşînêk.”

Sozdar Avesta viste vîr ke şehadetê Mam Zekîyî ra dima şar zaf wayîrê ey vejîyayo û wina va: “Ewropa, Rûsya, Rojawan û xeylê cayanê bînan de bi çalakîyan şar wayîrê Mamê xo vejîya. No zaf muhîm bi. Nika heqîqatêka muhîme esta. Ma senî heyfê xo gênî? Heyfgirewtiş ganî xeta Rayber Apoyî de bibo. Ganî vernîya qirkerdişan bêro girewtene. Seba xo pawitişî, rêxistinbîyayîşî û yewbîyayîşê xebatan bêrî viraştene. Rayberîya embaz Zekîyî de Şengalî xo wela xo ra newe kerd. Bi hezaran kesî peyser agêrayî Şengalî. Fermanê 2014î ra pey 10-15 hezar kesî Şengal de mendbî. La nika 70 hezar kesî estî. Naye de emego pîl esto."

BI DESTÊ PDKYÎ KAYÊ YENÊ KAY KERDENE

Avesta qiseykerdişê xo wina qedênaye: "Bi destê PDKyî tayê kayî yenê kay kerdene. Wazenê ke êzidîyê ke kampe de manenî erdê ci ra raqilnî û bişawî Ewropa. Eynî wext de derheqê şehadetê embaz Zekîyî de zî tayî şikî estî. Wa herkes peynîya tehqîqatî bipawo. Destê kamî de çi esto, ganî bido komîteya tehqîqatî. Nê qetilkerdişî de engişta kamî esta, yew bi yew do berê eşkera kerdene. Eynî wext de domnayîşê xeyalanê embaz Zekîyî zî deynê milê ma yo. Ganî peroyê êzidîyî xetê embaz Zekîyî de bibî yew û seba xoserîya demokratîke ya Şengalî têbigerî. Waştişê embaz Zekîyî o bi ke Şengal bikero wayîrê statuyî, ganî ma nê xeyalê ey bîyarê ca."