Gaxan kulturê kirdan de şayîya serra newîye ya. Hemwelatîyanê Dêrsimî Besere Şahîn, Suleyman Yektaşî û Husnîye Yektaş derheqê Gaxan û edatanê Gaxanî de qisey kerd.

Besere Şahîn vat: ''Wexto ke Gaxan beno nêzdî ma çilayan tafînenê, şinê serê goran, domanî zî şinê keye bi keye gêrenê û Gaxanê xo wazenê. Ma edîk pewjenê, kumeyan de darde kenê ke wa bereket bêro keyeyê ma. Ma pê murayan îşlîgan virazenê û benê kênayanê zewijnayeyan. Ma nîyazî kenê, keyeyanê xo pakî kenê û wina dest pê serra newîye kenê.''

Suleyman Yaktaş vat: ''Ma goreyê hesabê verênî gaxanê xo yanî serra newîye fîraz kerdêne. Ma verî 13ê çeleyî de Gaxan fîraz kerdêne la nika peynîya çeleyî de kenê. Wexto ke ma doman bîyî ma keye bi keye gêrayêne sontale, basteq arê dayêne. Ma serra newîye de verar şîyêne yewbînan û dûayî kerdêne. Nika dewî veng ê, her kes şîyo şaristanan. Ma verî Gaxan de roniştêne, Qirkerdişê 38î ser o qisey kerdêne. O çax ceyran û televîzyon zî çinbi. Nika ma têna yê, domanê ma zî hetê ma de nîyê.''

Husnîye Yektaş vat: ''Ma şîyêne awe ardêne ma na awe ra vatêne awa zemzemî. Ma paceyê banî ra awe deverdayêne war. Ma nîyazê xo kerdêne. Ma domanî erşawitêne dewan. Eke domanê kênayî bierşawitêne a serre mangayê ma bibîyêne.  Verî dewî qerabalix bîyî nika o tewr nîyê.''