Dinya veng nêkerd, dewleta tirke Başûr de qirkerdiş kerd

Artêşa tirka ya ke bi serran o sivîlanê Başûrê Kurdîstanî kena hedef, bêvengîya rayaumûmîya dinya xo rê kerde firsend û xeylêk qirkerdişî kerdî.

Artêşa tirke ya îşxalkere 25ê gulana 1983yî de vera erdê Başûrî îşxal da destpêkerdene. Nê 39 serran de dewleta tirke tim sivîlî kerdî hedef.

Dewleta tirke pîlbîyayîşê têgêrayîşê gerîlayan ra dima peynîya 80an û destpêkê 90an de vera Başûrî hêrişê xo yê îşxalî hîra kerdî. Nêmeyê serranê 1990an de nê hêrişan de bi des hezara leşkeranê tirkan ca girewtêne û înan sivîlî qetil kerdêne.

Tewr peyêne 22ê temmuze de dewleta tirke hêrişê qezaya Zaxoyî ya Dihokî kerd û tede 9 sivîlî qetil kerdî. Zaxo de 1995 de zî dewleta tirke qirkerdişê pîlî kerdbî. Dewleta tirke peynîya 90an û destpêkê 2000an de zî hînî dest pê bombardumanan kerd. Bîlançoya hêrişanê dewleta tirke yê vera sivîlanê Başûrê Kurdîstanî wina ya:

27ê sibata 1995î Qirkerdişê Zaxoyî: Dewleta tirke 'Operasyonê Çelîkî' de Zaxo de gonî rijnaye. 21ê adara 1995î de seba ke dest pê hêrişan bikera, 27ê sibata 1995î de dewleta tirke endamanê JÎTEMî merkezê Zaxoyî de hêrişêkê bi bombayan kerd. Netîceya hêrişî de 76 sivîlî şehîd bîyî û tewr tay 100 kesî birîndar bîyî.

Heman serre Newroze de artêşa tirke 'Operasyonê Çelîkî' da destpêkerdene. Operasyon raştê îradeyê gerîlayan ame. Dewleta tirke seba ke pê gerîlayan nêeşkaye verê xo da sivîlan. 11 dewê sînorî dîyayî bombayan ver. 2ê nîsana 1995î de Dihok de mabênê dewanê Bênata û Bawerkê de 9 şiwaneyî bi îdîaya 'hetkarîya gerîlayan' dîyayî guleyan ver. Nameyê 7 şiwaneyan wina yê: Abdulkadîr îzzetxan, Îsmaîl Hasan Şerîf, Serbest Abdulkadî, Ebdillah Kerîm Huseyîn, Abdurrahman Muhammed, Şerîf Gulî Zikrî û Ehmed Fettah.

15ê tebaxa 2000î, Kendakol: Na roje artêşa îşxalkere mabênê Gelîyanê Qaşmûkê û Avxwarî de 100 xeymê koçeran daye bombayan ver û 30 kesî qetil kerdî, bi desan kesî birîndar kerdî.

21ê tebaxa 2011î, Kortek: Artêşa tirke nêzdîyê dewa Bolê ya herêma Qendîlî de serê rayîrê Kortek-Ranya de wesayîtêk da bombayan ver. 4ê ci domanî 7 kesî ameyî qetilkerdene.

1ê tebaxa 2015î, Zerxelê: Dewa Zerxelê dîyaye bombayan ver û 10 sivîlî ameyî qetilkerdene, 10 kesî zî birîndar bîyî.

23ê çeleyê 2019î, Dêralok: Mabênê 2017-18î de bi temamî 30 sivîlî ameyî qetilkerdene. 23ê çeleyê 2019î de zî bajarekê Dêralokî yê Amedîyê de hêrişê hewayî yê artêşa tirke de 4 sivîlî ameyî qetilkerdene. Naye ser o şarê Dêralokî vera dewleta tirke çalakîyî kerdî. Şarî dima Şêladizê de qerargehê dewleta tirke da adirî ver. Leşkeranê tirkan tîya de yewê ci doman 2 kesî qetil kerdî.

27ê gulana 2019î, Kortek: Na roje hêrişê îşxalî dîyayî destpêkerdene û 25ê hezîrane de Herêma Goşînî ya qezaya Soranî ya Hewlêrî de artêşa îşxalkere wesayîtêk da bomabayan ver. Hêrişê vra wesayîtî de 1 kes merd, 1 kes birîndar bi. 27ê hezîrana 2019î de zî warê Kortekî yê qezaya Ranya yê Silêmanî de di wesayîtî dîyayî bombayan  ver. Hêriş de Abdullah Alî Mîne û domanê ci Kurdîstan Abdula û Heryad Abdulla ameyî qetilkerdene.

Qirkerdişê 2020-2021î: Christian Peacemaker Teams- Tîmê Haştîkerdoxan ê Xirîstîyanan ê Kurdîstanî (CPT) gulane de derheqê qirkerdişê dewleta tirke de raporêk weşanabi. Goreyê raporî dewleta tirke mabênê 2015-2021î de Başûr de 109 sivîlî qetil kerdî. CPTyî derheqê mabênê 2020-2021î de zî nê agahîyî dayî:

18ê hezîrana 2020î: Hêrişê hewayî yê dewleta tirke yê vera Sidêkanî de Ebax Mexdît ame qetilkerdene.

19ê hezîrana 2020î: Hêrişê hewayî yê dewleta tirke yê vera warê sivîlan ê Şêladizê de 5 sivîlî ameyî qetilkerdene.

24ê hezîrana 2020î: Hêrişê hewayî yê dewleta tirke yê vera seyrangehê Şarbajêrî de 2 sivîlî ameyî qetilkerdene.

27ê temmuza 2020î: Hêrişê hewayî yê dewleta tirke yê vera Amedîyê de sivîlî Dilovan Şahîn, Omer Keşanî û Ebdullah Ehmed ameyî qetilkerdene.

25ê gulana 2021î: Hêrişê hewayî yê dewleta tirke yê vera dewa Deşişê de Bawer Ahmed (20) ame qetilkerdene. Citkarê ke o çax axpînan de bîyî, şarapnelan ra birîndar bîyî.

26ê gulana 2016î: Hêrişê hewayî yê dewleta tirke yê vera Bihêrê de birayî Alî Muhsîn (16) û Hasan Muhsîn (20) wexto ke pêsê xo çêrnayene birîndar bîyî.

1ê hezîrana 2021î: Hêrişê hewayî yê dewleta tirke yê vera Hirorî de Ramazan Alî (70) birîndar bi.

8ê temmuza 2021î: Hêrişê hewayî yê dewleta tirke yê vera Hirorî de sivîlêk birîndar bi.

13ê tebaxa 2021î: Hêrişê hewayî yê dewleta tirke yê vera Kanîmasî de Îbrahem Hassan Mohammed (51) ame qetilkerdene.

20ê tebaxa 2021î: Hêrişê hewayî yê dewleta tirke yê vera qezaya Batufa ya Zaxoyî de Ahmed Şakîr (40) û Yousif Amîr (26) ameyî qetilkerdene.