Mêrîvan şaristananê tewr xoverdayoxan ê Rojhelatê Kurdîstanî ra yew o ke pê kultur û hunerê xo zî mîsal o. Kak Fûat Mêrîcan zî uca de bîyo pîl. Şarê Mêrîvanî zerrîpak, birehm û serewedaritox o. Şarê Mêrvanî pê cirkarîye debarê xo keno û hewceyê dewleta Îranî nêbeno. Coka rejîmê Îranî tim hêrişê ci keno.

Gerîlayî efsaneya Merîvanî ra wina behs kenê:

''Çend nîşaneyê taybetî yê Mêrîvanî estê. Nînan ra yew 12 suwarî yê. Mêrîvan de werdeg, leylek û xinzir zaf ê û nê heywanî zerar danê xoza. Coka o çax Ehmedxanîyê Baban 12 suwarîyan wezîfedar keno ke nê heywanan bikişê û şar bipawê. Wexto ke Safewîyî hêrişê Şarêzor û Mêrîvanî kenê 12 suwarîyî seba ke şar bipawê têgêrenê. La hûmara dişmenî înan ra zaf zêdêr bîye.

Ê zî taktîkêk fikirîyenê û bire danê ke şewe hêrişê safewîyan bikerê. Şewe suwarîyî pê dezf û zelan veng vejenê. Safewîyî zî vanê qey hûmara înan zêde ya û tersenê.12 suwarîyî ser kewenê. Nê 12 suwarîyî zerrî û canî ra girêdayîyê welatê xo yê.

Goreyê efsaneya bîne zî îqtîdarê Feylekusî hêrişê derweşêkî kenê û dest nanê malanê derweşî, cinî û domananê ci remnenê. Derwîşê bi nameyê Zîrewarî şino qadi û gerre keno. Qadi pê ney şa beno çunke o zî hemkarê Feylekusî yo. Feylekus zaf qehirîyeno û kîşta awe de sond waneno ke heta ke Mêrwan binê awe de bimano o do sere nêwedaro. Feylekus şew û rojan şarê Mêrvanî rê zulm keno la rixmê ney zî şar nêşino mehkeme û gerreyê ci nêkeno. Çunke şar pê îradeyê xo xo ver dayêne. Îqtîdar çend biwazo zî nêeşkeno Mêrîvan kulturê xoverdayîşî ra biqelişno.''