Zap de awe daye çêlikî-II

1997 de hewteyê diyînî yê hêrişanê îşxalî de nê qiseyê Rayberê Şarê Kurdî morê xo da binê tarîxî: ''Tirkîya kewta binê rîsk û bataxî. A raşte ma nê îşxalî sey çêlikî rê awe dayîş ercnenê.''

Dima ke 14ê gulana 1997î de bi des hezaran leşkeranê tirkan Başûr de bi destekê PDKyî vera gerîlayanê ARGKyî 'Têgêrayîşê Çelîkî' dabi destpêkerdene rojê kilî dest pêkerdî. Seferê îşxalî têna xeta Heftanîn, Zap, Garê û Xakûrkê de nê Cûdî, Silopî,  Qileban, Çelê û Şemzînan de zî bi rojan dewam kerd.

Artêşa tirke roja 3. ya şerî de pê hetkarîya PDKyî Dihok de qerargehê xo yo diyîn viraştêne, ver bi herêma şerî leşkerî û hêzê PDKyî sewq kerdêne. Rixmo ke Abdullah Ocalanî vatbi 'Taktîkanê şerî yê erazî bikerê' gerîlayan xo apey girewtêne û taktîkê 'piro bidê-biremê' ardêne ca. Coka hewteyê verênî yê îşxalî de herêmê gerîlayan kewtî destê artêşa tirke.

'Ma eşkayêne pê yew manga zî ê girî de xo ver bidê'

Dima ke artêşa tirke kewte Zapî medyaya tirkan no cade kerd manşetê sey 'Kampê PKKyî tarûmar bîyî', 'PKKyî rê derbêka pîle', 'Alaya tirkan Zap de ya'. Dewleta tirke propagandaya 'Leşkerî tîya de yê, PKK ça de yo' kerdêne. 27ê gulane de Rayberê Şarê Kurdî Ocalanî pê telefonî MED TV de qisey kerd û vat:

''Ma çarçewa taktîkanê gerîlayan de xîret kerdêne ke artêşa tirke biancê zereyî û ma resayî nê armancê xo. Ma eşkayêne ê girî de pê yew manga zî bi mengan xo ver bidê la seba ke ma xo apey girewtêne nê girî ra fek vera da. Tîya de yew taktîk est o ke kêmasîyê ci zî est ê. Ma pêro Zapî ra xo apey nêanto. Têna ê cayî de gerîlayan xo apey ant la dormeyê ci zî girewt. Nêzdî de ma do bimojnê ke o cayo ke înan alaya xo tede ronaya, ma uca de se bikerê. Wa meraq mekerê, ê do nêzdî de bivînê ke PKK kamca de yo.

Gerîlayî goreyê prensîbê 'Ma her ca de yê la cayêk de nîyê' têgêrenê.Ma pawitişê warî yan zî şerê cepheyî nêkerd. Ma bêteredut cayê xo teriknenê la eke hewce bibo agêrenê. No qaîdeyê gerîlayan o klasîk o. Tîya de zî rewşa winasêne est a. Eşkerayîya dewleta tirke raşt nîya ke vana 'ma 1850 gerîlayî bêtesîr kerdê.' Vînîbîyayîşê ma 30 zî nîyo. Na safhaya yewîne bîye. Di hewteyî ma xo pey de verdayî. Nê hetî ra ma operasyono tewr krîtîk û hîra yê tarîxê Komare kilîd kerd. Tirkîya kewta binê rîsk û bataxî. A raşte ma nê îşxalî sey çêlikî rê awe dayîş ercnenê.''

Zap de gerîlayan çêlik kerd tûj

Rayberê Şarê Kurdî pê qiseyê 'Înan awe daye çêlikî' atfê romanê Nikolay Ostrovskiyî kerdbi. Seke wexto ke awe dîyena çêlik beno tûj gerîlayan zî nê operasyınî de tewir û xoverdayîşê xo kerdêne xurtêr. Rayberê Şarê Kurdî wina vat: ''Naye ra pey gama ma çalakîyê klasîkî yê. Ma do tîya de hîna taktîkanê xorinan bikerê. Ma do yewinanê xo bikerê parçeyanê qijan û erazî de vila bikerê. Ma do têgêrayîşanê şewe bizêdînê. Nika artêşa tirke na noqta de ya; dekewtiş zor o yan zî tira vejîyayîş?''

Rayberê Şarê Kurdî qiseykerdişê xo yê 1ê hezîrane de zî vat ke amadekarîyê hêrişê îşxalî 2 serrî yo yenê kerdene û PDK paştî dano ci. Ocalanî da zanayene ke nê 80 hezar leşkerê tirkî têna PKKyî nê wazenê pêro kurdan werte ra wedarnê.

4ê hezîrana 1997 de îşxalkerî Zap de teng bîyî

Hêrişê îşxalî hewteyê diyînî de seke Rayberê Şarê Kurdî vat vera hemleya newîye ya gerîlayan îşxalkerî teng mendî û şaş bîyî. Artêşa tirke ya îşxalkera ke sey çêlikî waştêne derbe bida gerîlayan ro kewtbî 'gelîyanê mergî' yê Kurdîstanî.

Serê sibayî yê 4ê hezîrane de zî gerîlayan xoverdayîşo çêlikîn o raştikên mojna. Gerîlayan serê sibayî rew helîkoptero ke tede kurmayê artêşa tirke est bîyî, da war. 1 yarbay, 2 bînbaşi, 1 yuzbaşi zî tede 11 leşkerê payeberzî yê artêşa tirke merdî û ney rejîmê Anqara şoq kerd. Fermandarîya artêşa tirke vat 'arizaya teknîke' la Ozgur Gundem pê manşetê 'Zap de şikîyayî' da zanayene ke gerîlayan da helîkopterî ro.

Nê 20 rojan de gerîlayan bi temamî 4 helkopterî ardbî war. 6ê hezîrana 1997î de Sekreterê Fermandarîya artêşa tirke Erol Ozkasnakî îtîraf kerd ke di helîkopterî pê fuzeyan dîyayê war û îdîa kerd ke ê bînî zî qeza ra kewtê war. Ozkasnakî heman qiseykerdişî de vat ke rezervê înan ê malîyî qedîyayî û înan hukmatî ra budçe waşta la hukmatî nêdaya.

Fatura Erbakanî rê birîyaye

Ozkasnakî da zanayene ke eke budçe nêra dayene ê do xo apey biancê û fayuraya binkewtişê xo yê Zapî de Erbakanî rê birnaye. Binkewtişê înan Anqara de kîmyaya rejîmê Anqara xeripnabî. Ajansanê xeberan ê mîyanneteweyîyan zî bale antêne nê serkewtişê gerîlayan ser û vatêne ke no serkewtiş do Kurdîsan de vurîyayîşanê xurtan bikero. Artêşa tirke Zap de nêeşkayêne ne aver ne zî apey şora.

8ê hezîrana 1997î de Fermandarîya Merkezî ya ARGKyî îlan kerd ke artêşa îşxalkere beşê girîngî yê Kurdîstanî ra ameya vetene. Heman roje Serekwezîrê Tirkîya Erbakanî zî binkewtişê tirkan qebul kerd. Erbakanî zî bale ante nîqaşê budçe ser û vat: ''Seba ke binkewtişê xo binimnê sûc erzenê ma milî. Mabênê warvistişê helîkopteran û budçe de çi eleqe est o?''

Zapî peynîya Erbakanî arde

Ê rojan de gerîlayan vera dormeyê artêşa tirke girewtêne. Artêşa tirke 15ê hezîrane ra dima hêzê xo parçe bi parçe apey antî û nê binkewtişê artêşa tirke peynîya hukmatê Erbakanî yê Partîya Refahî zî arde. 18ê hezîrana 1997î de netîceya tedaya artêşa tirke de Erbakanî îstîfaya xo daye Serekkomar Suleyman Demîrelî.

A raşte biranê kombîyayîşê Heyetê Asayîşê Mîllî yê 28ê sibata 1997î (sey Darbeya 28ê Sibate zanîyeno) ra dima ekîba Erbakan û Çîllere bire daye ke pê vateyê leşkeran têbigêrê. Erbakanî na rewşe gulana 1997î de bi qiseyê 'Ma pêkerdiş weçîna' eşkera kerde û sefero tewr pîl ê tarîxê Komara Tirkîya zî pê îmzaya xo tesdîq kerd. La serkewtişê Zapî yê gerîlayan peynîya Refahyolî arde.