Roja cinîyan ê Kedkaran a dinya, seba pîrozkerdiş û vîrardişê serkewtişanê cinîyan ê kulturî, sîyasî û ekonomîkî û reyna seba heme dinya de têduştîya cînsî ya komelkî û têkoşînê heqanê cinîyan û tarîxê ci rojêka girîng a. Na roje bîya nîşanê têduştî, azadî û têkoşînê adaletî yê cinîyan. Kokê na roje reseno têkoşînî heqê karkeran û heqê cinîyan a seserra 20an. 

8ê Adare 1858 de, bajarê New Yorkî yê ABDyî de karkerê cinîyê ke fabrîkaya tekstîlî de gurîyenê  seba waştişê şertanê hîna başan û heqê (ucret) têduştî şîy grew. Seba ke polîsan qalê cinîyan kerdo û fabrika de semedê şewatî zaf cinîyan dinyaya xo bedilnaya, na roje bîye nîşanê cinîyan ê dinya. 

8ê Adare 1908 de reyna New York de karkerê cinîye seba heqê raydayîş, kilmkerdişî saetanê xebitnayîş û şertanê hîna başan yew rayraşîyayîş organîze kerd. 

Serra 1910 bajarê Kopenhagî yê Danîmarka de Konferansê Cinîyanê Sosyalîstanê Mîyanneteweyî de raybera sosyalîsta almanije Clara Zetkîne pêşnîyaz kerd ke 8 Adare sey “Roja Cînîyan a Mîyanneteweyî” bêra pîrozkerdene. No pêşnîyaz ame qebulkerdene û 8 Adare bî nîşanê heqanê têkoşînê cinîyan. 

Serra 1957 de Miletê Yewbîyayeyî (MY) 8 Adare sey “Roja Cinîyan a Dinya” qebul kerd.

Kurdî û Têkoşînê Cinîyan ê Kurdan

Tarîxê kurdan tarîxê têkoşînî yo. Biseserran kurdî bi têkoşînê xo yê girdî bîyê kurdî û reştê roja ewroyî. Bitaybetî serra 1978î ra, yanî bi sazkerdişê PKKyî kurdî hîna bi vengêkê berzî û polîtîk vejîyayê meydan.

Têkoşînê kurdan de cinîyan tim cayêko girîng girewto.  Mavajê 1974 de vera rejîmê Iraqî Leyla Qasime û reyna tevgerê PKKyî de Zeynep Kınacı (Zilan), Gulnaz Karataşe (Bêrîtan), Sema Yuce, Zekiye Alkane, Sakine Cansız (Sara), Vîyane nîşanê têkoşînê cinîyanê kurdan ê.

Cinîyê kurdan, bitaybetî gerîlayê YPJyî bi têkoşînê xo yê vera ÎŞÎDî dinya de bîye nîşanê tevgerê azadîyê cinîyan ê dinya. Ewro solganê Jin, Jiyan, Azadî (Cinîke, Cuya, Azadî) her cayê dinya de gulbang dano. Bitaybetî, bingeyê nê serkewtişî de fikr û îdolojîyê Rayberê Şarê Kurdî Birêz Ocalanî est o.