Efrîn de 16 hezar û temamîya Sûrîye de 100 hezarî ra zêdêr berhemê tarîxîyî ameyî diznayene. 16 muzeyî ameyî talankerdene, sîtê arkeolojîkî nimitkî ra ameyî kinitene. Hemserekê Muzeyê Efrînî Esmexan Ehmed pare kerd ke talan hîna pîlêr o. Efrîn de şaristano antîk Palmira, îbadetxaneyê Bel û Baalshaminî, berhemê sey Eny Dara, Camîyê Emewîyan û kelaya Emewîyan dîyayî bombayan ver, mîrasê 3 hezar serran ê merdimîye ame vêşnayene û rijnayene.

Diznayîşê zeytûnanê Efrînî û Rojawanî medyaya ereb, kurd û Ewropa de zaf bîyî rojdem û ameyî rexnekerdene. Dima eşkera bi ke Cengîz Holdîngo ke îqtîdarê AKP-MHPyî paştî dano ci, Başûrê Kurdîstanî de 60 dewan de darî birnayî berdî. Reyna Tirkîya petrolê Rojawan û Sûrîye diznena û pê pereyanê ci çeteyan weye keno. Sey Wezîrîya Turîzm û Kulturî, MÎT, Wezîrîyanê Tîcaret û Zîretî xeylêk dezgehê Tirkîya mîyanê nê talanî de ca gênê.

Hêrişanê DAÎŞ û Tirkîya de heta nika Sûrîye de 500 hezar merdimî merdî, 5 mîlyon kesî neçare mendî ke koç bikerê, berhemê tarîxî û kulturelî ameyî diznayene. Çeteyanê Artêşa Milî ya Sûrîye (OSO) û El Nusra pê çimdarîya Tirkîya nê berhemî diznayî, rotî. Heta nê cergan pê nê berheman fotografê xo girewtî û weşanayî. Rêxistina Heqanê Merdiman a Efrînî nê fotograf û dîmenî raporê xo de eşkera kerdî.

BBCyî eşkera kerd ke nê eserî serê Tirkîya ra ameyî remnayene û rotene. DAÎŞî nê dîzdîyan de Minbic de ofîsêk akerd û seba rotişê eseran şuxilna. DAÎŞî pê na dizdîya bi mîlyaran dolar qezenç kerd. El Nusra zî sey DAÎŞî nê eseran remnena, Tirkîya ser ra roşena pêro dinya. Nuşteyêkê İndipendentî kifş kerd ke cergan nê eserî Ewropa de rotî.

Goreyê Komeleya Pawitişê Berheman ê Tarîxîyan a Sûrîye welat de 36 muzeyan ra 16ê ci ameyî talankerdene û pê ci DAÎŞ ame fînansekerdene.

Serekê verênî yê Europpolî û Serekê nikayênî yê Konseya Polîsanê Federalan ê Belçîka Willy Bruggemanî vat ke DAÎŞ medyaya dîjîtale de bi hawayêkê zelalî berhemanê tarîxîyan ê Sûrîye roşenê.

Hemsereka Mudirîya Arkeolohî ya Herêma Efrînî Esmexane Ehmed derheqê babete de qisey kerd û vat: ''Efrîn de 57 cayê tarîxîyî ameyî talankerdene, lewhayê tarîxîyî Tirkîya de ameyî rotene. Çeteyanê dewleta tirke Dîlok, Antakya û Hatay de nê eserî kuçeyan de rotî. Raporan de dîya zanayene ke dewleta tirke 32 dewê Şêrawa dayî bombayan ver û dewî talan kerdî.''

Efrîn de hetê bînî ra îbadetxaneyî, gorî û merkezê bawerîyanê elewîyan yenê rijnayene. Efrîn de bombardumanêkê dewleta tirke de peykerê şerî yê Ayn Dara yê 3 hezar serrî rijîyayî.

Hemserekê Mudirîya Arkeolojî ya Efrînî Hemîd Nasirî pare kerd ke ganî heyetêko mîyanneteweyî nê kerdişanê Tirkîya û cergan rapor bikero. 

Midurê Berhemanê Tarîxîyan ê Sûrîye Maamun Abdulkerdim AFPyî rê vatbi ke zeraro ke Tirkîya dayo Rojawan û Sûrîye ê DAÎŞî ra zêdêr o.

Zeraro ke dewleta tirke û cerganê ci da Sûrîye û Rojawanî texmînan ra zaf zêdêr o. Bi taybetî Îdlîb, Efrîn, Serêkanîyê, Girê Sipî, Ezaz, Cerablus de dewleta tirke û cerganê ci warî talan û îşxal kerdî, heqê merdiman binpay kerdî, sivîlan rê îşkence, tacîz û tecwuz kerdî, merdimî remnayî û kiştî. 

Çimeyî:

Şarkul Avsat

Hawar News

Washington Post

BBC Turkçe

Meqaleya Aylîn Seçkîn a li malpera artfulliving.com.tr