Çîgdeme Dogu: Têkoşînê cinîyan têkoşînê merdimatîye yo

Endama Konseya Rayberdişî ya KJKyî Çîgdeme Dogu bale ante sîstemo ke vera estbîyayîşê cinîyan şer keno ser û vat: ''Têkoşînê cinîyan heman wextî de têkoşînê estbîyayîşî yê merdimatîye yo.''

Endama Konseya Rayberdişî ya KJKyî Çîgdeme Dogu bi wesîleya Roja Têkoşînê Vera Şîdetê Serê Cinîyan a 25ê Teşrîna Peyêne ANFyî rê qisey kerd.

Şerê Hîrêyînî yê Dinya de hedefê pêro hêrişan de cinîyî est ê. Eqlê camêrdan ê modernîteya kapîtalîste şîdetî ber ano û şîarê 'hêverî bidê cinîyan ro' ano ca. Şerê ke mabênê dewletanê neteweyan de qewimîyenê nê sey rewşa şerê resmîyî pênase benê. Hetê bînî ra mîyanê sînoranê dewletanê neteweyan de vera cinîyan polîtîkayê şerê taybetî yenê caardene ke nê şerî bi hawayêkê resmîyî nêasenê. Nê wird şeran de kerdoxê esasî cinî yê û doman ê. Şer seba cinîyan û domanan teyna yeno manaya merg, tecawuz, xizanîye, koçberîye ûsn.

Şerê Rûsya-Ukrayna, Hamas-Îsraîlî, Azerbeycan-Armenîstanî, şerê dewleta tirke yê vera Rojawanî, hêrişê DAÎŞî, polîtîkayê şerê taybetî yê dewleta tirke nê pêroyî cinîyan rê şîdet û qirkerdişî ferz kenê û camêrdan zî hîna bihêz kenê. Şerê Dinya yo Hîrêyîn beden û ruhanê cinîyan, xoza û cuye hedef keno.

Mergê her cinîye yeno manaya mergê cuye, exlaq, kultur, xoza, heskerdiş, komel û edaletî. Camêrdîya hegemone bi mergê cinîyan xo dana ciwîyayene. Cayêk de îradeyê cinîya azade çin bo, uca de edalet, wijdan, têdûştîye û azadîye çin ê. Coka şîarê 'Jin, Jiyan, Azadî' yê Rayber Apoyî zaf manadar o. No şîar şîarê têkoşînê cinîyan o ke Kurdîstan de bîyo pîlêr û vila bîyo. Cinîyî ganî vera sîstemê serdestîya camêrdan û modernîteya kapîtalîzme bi nê şîarî taktîk 3u stratejîyanê xo yê têkoşînî dîyar bikerê. Cinîyê ke şeran ra neçare manenê ke koç bikerê welatanê xerîban de zî raştê şîdetî yenê.  Çunke sîstem bi teda wazeno cinîyan bigêro binê kontrolê xo. 

Zaf girîng o ke cinîyî fam bikerê ke ewro şîdetê vera înan asta şerî de yo. No şerê vera cinîyan şerê sîstemî yo. Sîstem dişmenê estbîyayîşê beden û ruhanê cinîyan o. Coka têkoşînê cinîyan zî têkoşînê estbîyayîşî yê merdimatîye yo.

Têkoşînê cinîyan vera nê şerê sîstemî ganî xo rêxistin bikero û ê bînan de yew bibo. Ganî cinîyî meseleyanê xo mîyanê komelî de, komelî reyde çareser bikerê û xo mîyanê komelî de rêxistin bikerê. Hetê bînî ra ganî cinîyî vera îdeolojî û paradîgmayanê sîstemê camêrdîye îdeolojîyanê xo yanî Jineolojî aver berê, xopawitişî aver berê. 

Sîstemê serdestîya camêrdan wayîrê ferasetê yewperestîye yo coka dişmenê cinîyan o. No sîstem keno ke cîyarengîya cinîyan û pirrçeşîdîya cinîyan bikişo û bi nê hawayî komel, cuye û xoza bêîrade bikero. Berhemê kapîtalîzmî dewleta netewe yanî nîjadperestîye zî leweyê nê ferasetî yo. Sîstem keno ke kincanê cinîyan ra heta fikranê înan yewtîpî awan bikero. A raşte nameyê ney faşîzmî yo. Hetê bînî ra dînperestîye, zanistperestîye û cînsîyetperestîye zî nîjadperestîye reyde no krîz aver berd.

Ganî têgêrayîşê cinîyan sere de femînîzm vera nê polîtîkayanê dînperestî, cînsîyetperestî û nîjadperestîye vejîyê. Her çî ra ver ganî cinîyî xo destê nîjadperestîye ra bixelisnê. Mîsal cinîyî şerê Hamas-Îsraîlî de ganî ne hetê Îsraîlê nîjadperestî de ne zî hetê Hamasê dînperestî de vinderê. Têgêrayîşê femînîstî yê Tirkîya zî ganî vera hêrişanê dewleta tirke yê serê kurdan yanî vera hêrişanê faşîzm û nîjadperestan hîna zaf têkoşîn bikerê. 

Meseleya cinîyan hetê sîstemê serdestîya camêrdan, nîjadperestîye, dînperestîye û cînsîyetperestîye ra virazîyaya. Coka cinîyî vera nînan têkoşînêkê xurtî bikerê. Sîstemê cinîyan o konfederal o demokratîk eşkeno nê meseleyanê cinîyan çareser bikero. Ganî pêro cinîyî vera hêrişan, şîdet û şerî sîwana yew sîstemî de bêrê pêser û têkoşînê xo yew bikerê. No sîstem sîstemo konfederalîzm o. 

Ewro têkoşînê cinîyan rixmê her çî zî dewam keno. Xora eke no têkoşîn biqedo merdimatîye zî do bin bikewa. Cinîyî xozaya xo ra semed serkêşê pêro têkoşîn û xoverdayîşan ê. Ma dî ke janê Korona yê globalî ra dima têkoşînê cinîyan de yew vindertiş qewimîyayo. Hetê bînî ra dinya de heyf ke partîyê raştgîrî bihêz bîyê. Tay dewletî zî bi rayîrê cinîyan sîstemanê sey NATOyî kenê meşrû. Reyna tay hêzî kenê ke meseleyanê cinîyan 'şenik' bimojnê û têkoşînê cinîyan bêtesîr bikerê. Şerî, nîjadperestîya ke aver şina û atmosferê şerî benê sebebê parçebîyayîşî û nê raşta raşte rêxistinanê cinîyan kenê hedef. 

Ganî cinîyî nê prosesî bi raştî û temamî biercnê û goreyê ci hemleyanê xo bikerê. Aktîvîteyê cinîyan ê seba 25ê Teşrîna Peyêne girîng ê la ganî nê aktîvîte û çalakîyî mende bibê. Ganî sey têgêrayîşanê cinîyan ma vera sîstemê camêrdan erk, stratejî û taktîkanê xo dîyar bikerê. Cinîyî ganî teyna seba meseleyanê xo seba meseleyanê pêro dinya zî xîret bikerê û serkêşîye bikerê. A raşte hêzê têkoşînê cinîyan seba hêzê rêxistinîya konfederale û caardişê şorişê cinîyan hêvî û hêzêkê zixmî îfade kenê.''