Endama Koordînasyonê PAJKî Aytene Dêrsim bernameyê Xwebûnî yê JIN TVyî de bi wesîleya serrgêra artêşbîyayîşê cinîyan qisey kerd û qala prosesê artêşbîyayîşê cinîyan kerd. 

Qiseykerdişê Aytene Dêrsim ra tay noqtayê girîngî wina yê:

''Cinîyan ê kurdan tarîx de tim mîyanê şeran û xoverdayîşan de cayê xo girewt. Wexto ke PKK ronîyabi Rayberîye ney ser o zaf cigêrayîşî kerdî. PKKyî ra ver seba nasnameyê cinîyan, îradeyê cinîyan û ferasetê cinîyan çîyêk nêamebi kerdene. PKKyî wexto ke newe ronîyabî dî ke komelê ma kanwaz nîyo ferasetê dewlete kanwaz o. PKKyî no rexne kerd û alternatîfêk awan kerd. Embaze Sakîne Cansiz zaf welatan de kombîyayîşî kerdî. Kongreya verêne de di cinîyî embaze Sakîne û Fatma est bîyî.

Tuzukî vat ke ganî cinîyî zî şoriş de cabigêrê. Na gamêka tarîxî bîye. Cinîyan hînî mîyanê komelî de xo rêxistin kerdêne, vera îşxalkeran çalakîye kerdêne û yewinê xo yê pawitişî awan kerdêne. Darbeya 12ê êlule de xeylêk cinîyî tepişîyayî. Cinîyî Botanî ra Dêrsimî ra tewrê gerîlayan bîyêne. 

Rayberîye vatêne ke cinîyî tewrê pêro şorişan bîyê la xoser nêbîyê. Têkoşînê ma de cinîyî cîya bîyî çunke înan artêşa xo naye ro. Rayberîye vatêne 'Eke şoriş aver şoro cinîyan reyde aver şono. Çunke komel bi cinîyan est o, cinîyî ganî serkêşîye bikerê.' Cinîyan heta ê çaxî pê camêrdan bawer kerdêne, vatêne qey şoriş aîdê camêrdan o. La Rayberîye no feraset vurna. 1993 de Rayberîye vat 'Şima 5 tenî zî bibê yewîya xo ronê.' 

O çax a raşt cinîyî pê xo zaf bawer nêbîyî. Camêrdan zî vatêne qey ma nêeşkayê artêşa xo ronê. Yanî mîyanê gerîlayan de zî kanwazîye est bîye. Dima ke artêşa cinîyan ronîyabî cinîyan bi xo çalakîyî kerdî. Nê çalakîyî bi xo şoriş bîyî. Rayberîye 1993 de waşt ke Botanî ra heta Dêrsim û Amedî komîteyê têdûşt û azadî ronîyê. Nê komîteyan de cinîyî û camêrdî têdûşt bîyî, tede temsîlîya têdûşte est bîye. Camêrdan o çax vatêne qey ma do erkê xo de ser nêkewê, nêeşkê bi sereyê xo çalakîyan bikerê. 

Artêşa cinîyan 1993 de ronîyaye û zaf tesîrê komelî kerd. Bi seyan cinîyî tewrê artêşa bîyî. Rayberîye dima vat: 'Şima hînî modelê komelê azadî yê.' Cinîyan ê Rojhelatê Kurdîstanî û Rojawanî YJA-Starî ra îlham girewt HPG û YPJ na ro. Rojawan de cinîyan bi tecrubeyanê YJA-Starî, PAJK û KJKyî cade xo rêxistin kerd. Cinîyan ê êzidîyan wextê hêrişanê DAÎŞî de girîngîya YJA-Starî dîye. Kurdî heta ke xo nêpawê nêbenê azad. No hînî îsbat bîyo.''