Cinîyî zaf xebitîyenê, tay qezenç kenê

Goreyê doneyanê Neteweyanê Yewbîyayeyan cinîyê ke waranê zîretî de manenê, hîna zaf xebitîyenê, ber anê la kêm qezenç kenê û nêeşkenê pê ney debara xo bikerê.

Zîreto ke bi giranî hetê cinîyan ra yeno kerdene se ra 80ê ci Asya û başûrê Sahra yê Afrîka de yo. No zî yeno a mana ke nêzdîyê 2.5 mîlyar merdimî hetê cinîyan ra yenê weyekerdene.

La rixmê ney zî hetê mulkîyetê erd û heywanan, meaşê têdûştî, mekanîzmaya qerardayîşî de cagirewtişî, xoresnayîşê çimeyan, kredî û bazarî ra cinîyî maruzê cîyakerîye benê. Nê herêman de cinîyan rê tedaya seksîste zî yena kerdene û cinîyî têna verdîyene.

Hetê teda û leşkerîya camêrdan ra cinîyî neçare manenê ke mesuldarîya debara keyeyî de cabigêrê. Waranê zîretî de çend meseleyê serekeyî yê cinîyan wina yê:

-Cinîyî hîna tay xo resnenê îmkananê kredî, bazarî û berhemê înan bi vayêka erjane roşîyenê.

-Astengîyê bingeyî û krîterê komelkî yê cîyakerî benê sebeb ke cinîyî mîyanê keye û komelî de nêeşkê tewrê hêzê qerardayîşî bibê.

-Cinî û domanê kênayî waranê zîretî de xizmetanê berardişî, perwerde û weşîye ra bêpar manenê. 

-Koçê camêrdan ra bara karî ya cinîyan bena giranêr. Labelê rixmê ney zî keda cinîyan bi giranî nêna dîyene û bêcewab verdîyena.

-Cinîyê ke waranê zîretî de manenê goreyê cinî û camêrdanê şaristanan mîyanê rewşêka hîna xirabe de yê.

-Xizanîye, qijvînayîş û vurîyayîşê îklîmî hîna zaf tesîrê cinîyan kenê.