''Teyaraya Gladioyî serê Dengizê Sipî de şîyêne. Mi rê no şîyayîş mendêne seferanê trenanê ke qurbanê Qirkerdişê Musevîyan berdêne. Rejîmê qirkerdişî yo ke şexsê mi de vera şarêkî ameyêne kerdene, derbazê prosesê tewr krîtîkî bîyêne.''

Dewleta tirke bêhukmat dest pê serra 1999î kerd. Seba ke Rayberê Şarê Kurdî Îtalya de bi, mabênê Anqara û Roma de alozîyêka pîke estbî. Nê rojan de CHPyî paştdayîşê xo yê seba ANASOL-Dyî apey girewt û 25ê teşrîna peyêne ya 1998î de Meclîs de 'raydayîşê bawerî' ame kerdene. Netîceya raydayîşî de hukmatê Mesut Yilmazî yo 55. kewt.

Dima nişka ra Serekkomarê TCyî Suleyman Demîrelî wezîfeyê ronayîşê hukmatî da Serekê Pêroyî yê DSPyî Bulent Ecevît ke partîya Ecevîtî Meclîs de partîya 4. bîye. Ecevîtî rojanê peyênan ê 1998î de Ecevît nêeşka hukmat rona û wezîfe îade kerd. Hewteyê verênî yê 1998î de Ecevîtî reyna wezîfe girewt xo ser û bi paştdayîşê ANAP û DYPyî hukmat na ro. No hukmat 11ê çeleyê 1999î de hetê Demîrelî ra ame tesdîqkerdene û 17ê çeleyê 1999î de zî Meclîs de paştdayîşo tewr pîl girewt.

Ecevît serranê 1970an ra nata tarîxê Tirkîya de wextanê tewr krîtîkan de vejîyayêne werte û sey 'kadroyê dewlete' zanîyayêne. Ecevît coka amebi wezîfedarkerdene. No hukmato 56. sey 'mîmarê tewr girîngî yê komployê vera Rayberê Şarê Kurdî' yeno vîrê merdiman.

Roma ra vejîyayîş û dokumento îmzakerde

Ê rojan de seba ke Rayberê Şarê Kurdî uca de bi Îtalya de vera hukmatê Massimo D'Alemayî tedaya pîle estbî. Abdullah Ocalanî 15ê çeleyî de bira tarîxîye girewte û selahîyetdaranê Îtalya rê beyan kerd ke o wazeno Îtalya ra şoro. Hukmatî dokumentê bi nuşteyê 'Ez pê waştişê xo Îtalya ra şîya.' da Ocalanî ke îmza bikero. Rayberê Şarê Kurdî pawitişanê xo de wina qala ê rojan keno: ''66 rojan ez Îtalya de menda û rastê tedaya pîle ya psîkolojîke menda. Serê mi de kontrolo giran ê polîsan estbi. Destûr nêameyêne dayene ke ez oda ra vejîya. Polîsî ameyêne heta odaya min a rakewtişî. Bi bahaneya remnayîşî mi ra waştêne ke ez nê kontrolî qebul bikera. Netîce de Ahmet Yaman kewt dewre û ez bi teyaraya Serekwezîrîya Îtalya reyna şîya Rûsya.

D'Alema bi israrî şertê dokumentêkî ard mi verî. Dokument do bimojnayêne ke ez pê waştişê xo Îtalya ra şina. Nêbo seke ez bi hawayêkê îlegalî Îtalya ra şîyayêne. Wexto ke ez bi teyaraya şexsî ya D'Alemayî warê NATOyî ra vejîya ez bîya rehet. La ez rastê zehmetîyan ê pîlêran ameya.''

Bazarîya gemarine ya di mengan ra dima destûr amebî dayene ke Ocalan Îtalya de vejîyo û îqtîdarê Primakovî reya diyîne seba Ocalanî berê xo akerdî. Rojnameyê Il Giorniale yê îtalyanan 2ê kanûna 1998î de nuşte ke Wezîrê Karanê Teberî yê Îtalya Lamberto Diniyî Rûsya rê vato: ''Eke şima bêrê Ocalan apey bigêrê ma do blokeyê IMFyî wedarê û kredîyê 8 mîlyar dolaran bidê.''

Rûsyaya ke krîzê ekonomîkî ra derbaz bîyêne, no pêşnîyazo bêexlaq ê Roma qebul kerd. Dima Diniyî û Wezîrê Karanê Teberî yê Rûsya Igor Ivanovî planê vetişê Ocalanî ard ca. Eke Rûsya bieşka Ocalan bierşawa Ukrayna, Gurcustan, Kazakistan yan zî Tacikistan IMD do kredîyêkê pîlî bido ci. Moskova no plan eşkera nêkerd, medyaya rûsan zî ê rojan de derheqê mesele de wina nuşt: ''Moskova qet nêwazeno Ocalan reyna Rûsya de bivîna.''

Seba D'Almayî Mektubêk

Hewteyanê verênan de hînî eşkera bi ke Roma û Moskova bazarîye ser o pêkerd. Rayberê Şarê Kurdî 16ê çeleyî de verî ke Îtalya ra şoro waşt ke D'Alema ra sipas bikero. Coka Ocalanî no mektub nuşt: ''Birêz Serekwezîr Massimo D'Alema seba meymandarîya şima ez zaf sipas kena. Zz zaf xemgîn a ke na mesele ra ti rastê tedayan ameyî û to xeylêk zehmetî dîyî. Ez pê bawer a ke wextê ameyoxî de erjê berzî yê sîyaset û merdimîye û heqdarîya armancî do nînan telafî bikerê.

Ez pê îradeyê xo yê azadî welatê cenabê to ra agêrena. Ez pê hêvîdar a ke seba konferansê çareserîya meseleya kurdî ez do abigêra tîya. Şîyayîşê mi gamêka apeye nîya, ez seba çareserîya sîyasale firsend dana gamêka pîlêre.

Ma Rojhelatê Mîyanênî de mefteyê haştîye yê. Ez pê bawer a ke Îtalya do rayberîya polîtîkaya raşte ya Ewropa bikera. Seba ke ma pîya bixebitê destê mi ra çita bêro ez do bikera. Ez zanena ke şima wextêkê zehmetî ra derbaz benê û şima do tim paştî bidê ma. Bi na wesîle ez hûrmetê xo pêşkêşê rayaumûmîya demokratîke ya Îtalya pêşkêş kena, hukmatê şima rê serkewtiş wazena, bi hûrmetî şima rê selam kena.''

Eşkerayîya Qesra Sipîye

A roja ke Rayberê Şarê Kurdî Roma ra şîyêne Qesra Sipîye eşkerayîyêka bîne kerd û reyna eşkera bi ke DYA aktoranê verênan ê komplo ra yew a. Serekê Konseya Asayîşê Neteweyî ya Qesra Sipîye Sandy Bergerî 16ê çeleyî de na eşkerayîye daye: ''Ganî Abdullah Ocalan vejîyo mehkeme û hesab bido. Çarçewa huqûqê mîyanneteweyî û huqûqê neteweyîyî de ma waşt ke Ocalan Tirkîya rê bêro îadekerdene. La qanûnanê Îtalya no nêard ca.''

Kronolojîya 17 rojan

17ê Çeleyê 1998î: Ocalan resa Moskova. La wezîfedaranê asayîşî yê Rûsya tira wina vat: ''Hukmatê ma nêwazeno cenabê to tîya de bimano. Ganî bêşert ti 3 rojan de Rûsya biteriknî. La ma do cayo ke ti şorî biweçînê.''

18ê Çeleyê 1998î: Sersefîrê Anqara yê Rûsya Aleksandr Lebedevî soz da hukmatê tirkî ke ''Ocalan wexto ke bikewo dest ma do cade sînorê xo ra ey teber bikerê.'' Heman roje Ecevît zî verê çapemenîya tirkan de wina qisey kerd: ''Wina aseno ke Ocalan bi tesdîqê selahîyetdaranê Rûsyakewt rayîr. Ma texmîn kenê ke raywanîya ey sey seferê transîtî yena kerdene.''

19ê Çeleyê 1998î: Seba ke Ocalan Rûsya ra bêro vetene DYA bire daye ke Wezîra Karanê Teberî Madeleine Albright 26ê çeleyî de şora Moskova.

20 Çeleyê 1998î: Rayberê Şarê Kurdî bi zorî Moskova ra ame vetene û pê teyara ame berdene bi teberê Rûsya. Dima eşkera bi ke no ca paytextê Tacîkîstan Bişkek bi.

21 Çeleyê 1998î: Ecevîtî Musteşarê MÎTî Şengal Atasagun û Demîrelî reyde qisey kerd û vat: ''Ma pê bawer ê ke Rûsya cayê Ocalanî tesbît bikera û ey bitepişa.''

22 Çeleyê 1998î: Wezîrê Karanê Teberî Igor Ivanovî vat: ''Cigêrayîşanê ma ra dima ez bi hawayêkê qetî eşkenê vaja ke Ocalan erdê Rûsya de nîyo.''

26 Çeleyê 1998î: Madeleine Albright û Serekwezîr Primakov Moskova de ameyî têkişt. Rojdemê pêvînayîşî Rayberê Şarê Kurdî bi.

28 Ocak 1998: Albright, Moskova’dan ayrılır ayrılmaz Tacikistan’ın başkenti Bişkek’te Ruslar tarafından 8 gündür tecrit altında tutulan Öcalan tekrar Moskova’ya götürüldü.

29 Çeleyê 1999î: Ocalan reya dîyîne dekewt Atina. Ocalan Atina ra 40 kîlometrayan dûr de keyeyê nuştox Vula de dewa Nea Makri de mend.

30 Çeleyê 1999î: Naksakis seba ke Ocalan Yunanîstan de bimano Wezîrê Karanê Teberî Teodoros Pangalosî reyde pêvînayîşêk kerd. Pangalosî Ocalanî rê mesajê 'Ez wazena têrî cenabê to reyde qisey bikera.' da. Ocalan Naksakisî reyde şi cayê pêvînayîşî. La herinda Pangalosî de wezîfedarê îstîxbaratî Stavrakakis û Kalenteridis estbî.

31 Çeleyê 1998î: Ocalan bi teyaraya hukmatî ver bi paytextê Belarusî Minsk kewt rayîr. Qaşo teyaraya diyîne Rayberê Şarê Kurdî Minskî ra do biberdêne şaristanê Laheyî yê Hollanda.

1 Sibata 1999î: Radyoyê Hollanda da zanayene ke Rayberê Şarê Kurdî waşto bêro Hollanda la waştişê ci ameyo redkerdene. A şewe têna ê Hollande nê pêro warê hewayî yê Ewropa Ocalanî rê ame qefilnayene. Minsk de ame waştene ke bi zorî Ocalan teyara ra bêro warardene. La Ocalanî no red kerd û teyara de mend. Dima heman şewe teyaraya Yunanîstanî saete 04:00 de agêraye Atina.

Reyna wezîfedarê DYA û NATOyî Stravrakakisî Atina de Ocalan pêşwazî kerd. Heman şewe Ocalan lezî ra ame berdene bi Girawa Korfu. Girawe de baregehê DYA û îngilîzan estbî. Pangalosî 1ê sibate de serê sibayî Sersefîrê DYA yê Atina Nicholas Burnsî rê telefon kerd û vat ke Ocalan Yunanistan de yo. Burnsî Pangalosî rê talîmat da ke wa Ocalan Yunanîstanî ra bêro vetene la çew têmedo ci.

2 Sibata 1999î: Ocalanî Girawa Korfu ra saete 20:30 de bi teyara kewt rayîr. Tira amebi vatene ke ho şino Afrîka. Şewa mabênê 1-2ê sibate de saete 05:30 de teyarayêka nimite seba ke Ocalan bigêra amebi meydanê teyarayan. Yew qeyd, hûmara yan zî alaya na teyara çinbî. Teyaraya nimiteya ke Swîsre ra amebî û hetê Gladioyê NATOyî û CIA ra amebî peydakerdene, ver bi paytextê Kenya Nairobi kewte rayîr.

Amadekarîya çarmix û tabutî

Rayberê Şarê Kurdî Abdullah Ocalanî pawitişanê xo de derheqê nê serebûtan de wina nuştbi: ''Proses amadekarîya çarmix û tabutî bîye. Ê Moskova pîtî ra mixî dayêne piro. Mi hêverî rîyê înan de dostîye nêdîye. Kifş bi ke bire serî ra amebî û qetî bibî. Mi vat ke ez wazena şora Kurdîstan. Hêverî înan vat 'Ma eşkenê Ermenîstan ser o to bêrî uca.' La dima cade wina vat: 'Rewşe vurîyaye, ma şinê Tacîkîstan.' Înan ez berda keyeyêkê dewe. No bi zorî remnayîş bi. Ez uca de 8 rojan binê tecrîdî de menda, têkilîya mi û teberî birîyaye.

Roja 8. ya tecrîdî de yanî 28ê çeleyî de ez reyna bi teyarayêke erşawîyaya Moskova. Moskova de kesêkê nenasî ez pêşwazî kerda û dima meydanê teyarayan ra ez berda bînaya yewînanê hêzan ê taybetan ê Rûsya. Selahîyetdarê Rûsya ameyî û înan mi rê gef wend û vat ke ê do siba mi bierşawêr Şam. Armanc înan wina bi ke ez serê Sûrîye ra teslîmê Tirkîya bikerê. Çunke Sûrîye û Tirkîya pêkerdbi ke eke ez şora uca, Sûrîye do mi teslîmê Tirkîya bikera. Beno ke înan do hewa de teyara îmha bikerdêne. Coka mi no pêşnîyaz qebul nêkerd.

Dima reya diyîne ez ameya Atina û keyeyê nuştox Vula de şewêke menda. Hukmatê Yunanîstanî zanayêne ez uca de ya la cayê mi tam nêzanayêne. Selahîyetdaranê rûsan ez temî kerdbi ke ez hêverî şora Bukreş û uca ra şora Atina. La şikêk kewt mi zerrî. Coka ez rasta rast şîya Atina. Naksakisî dima îdîa kerd ke înan do Bukreş de ez teslîmê Tirkîya bikerdêne. O çax naye ra semed Serekê Îstîxbaratê Yunanîstanî Stavrakakis Bukreş de pabeyê mi bi.

30ê çeleyê 1999î de wexto ke Naksakis Nea Makri de amebi keyeyê Vula kincanê ey de reçê çamurî estbî û kincê ci têmîyan bibî. Înan waştêne ez pê bawer biba. Bi zorî ez berda cayêk. Mi reyna waştişê îltîca kerd. La Stavrakakisî no qebul nêkerd. Îlegalî bibî şert. Bi zorî înan ez uca de tepişta û nêverda ke çew nêzdîyê mi bibo. Heta înan mi rê vat ez do sînoran ra bêro vetene. Hînî mi rê nêvatene mi benê ça.

Binê na teda û gefan de mi waşt ke şora Hollanda. Stavrakakisî îdîa kerd ke goreyê Pêkerdişê Şengenî Hollanda do reyna mi îdae bikera. Coka Minks ame weçînayene ke şaristanê Şengenî nêbi.

31ê çeleyê 1999î de înan mi rê vat ke Minsk de teyarayêke ez do bêra şaristanê Laheyî yê Hollanda. Minsk binê selahîyetê Hollanda de bi. Qaşo înan teyaraya Laheyî peyda kerdbi la wexto ke ma ameyî war mi rê vat ke teyara çin a. Bi hawayêkê eşkerayî înan mi rê dafike naye ro. Pangalosî a hele vatêne 'Oyo ke pancera ra kewt zere baca ra erzîyeno.' Mi meydanê teyarayanê Minskî de binê serdî de bi seatan teyara pawite. Uca de bêvengîye estbî. Pîlotî xîret kerdêne ke ma teyara ra bîyaro war. Werte de yew ecêbîye estbî. Seba ke ez kewta şik mi red kerd ke teyara ra bêra war.

Sey seferanê trenan bi ke berdêne qirkerdişî...

Wexto ke teyaraya Gladioyî serê Dengizê Sipî de şîyêne Mi rê no şîyayîş mendêne seferanê trenanê ke qurbanê Qirkerdişê Musevîyan berdêne. Rejîmê qirkerdişî yo ke şexsê mi de vera şarêkî ameyêne kerdene, derbazê prosesê tewr krîtîkî bîyêne. Mi rîyo raştikên ê NATOyî nê seferan de dî. Wexto ke ma Minskî ra agêrayêne seba ke teyara Ewropa de nêra war alarm amebi dayene.

Şewa 31ê çele û 1ê sibate de teyara reyna agêraye Atina. Zereyê teyara de zî ma binê kontrolî de bîyî. Destûr nêame dayene ke ma seba mazotî zî bêrê war. Têna NATO eşkeno meydananê teyarayan hende îdare bikero. Wexto ke ez Girawa Korfu de mendêne Pangalosî Nicholas Burnsî telefon kerd û eşkera kerd ke ez ha Yunanîstan de ya.

Wexto ke înan mi rê vat ê do mi berê Afrîka mi vat 'Senî Afrîka!' û reaksîyon da. Kalenderidisî seba ke ez pê şik nêkewa xeylêk waatî dayî mi û vat 'Ti do sersefîrîya ma de bimanî. Uca erdê ma yo. Ma ra ber hêzêk nêeşkeno mudaxeleyê uca bikero. Uca de asayîşê to do bêro caardene.' Reyna vat ke uca de ez bi hawayêkê demkî bimana. La mi rê nêvat ke o welat Kenya ya. Dima eşkera bi ke pêro waatê înan zûr bîyî...

Ma qaşo saete 19:00 de bişîyêne Afrîka. La seba ke eşkera bi ke ez Korfu de ya saeta teyara taloqê 20:30 bîye. 'Qezayê teyaraya Korfu' ra dima teyaraya ke goreyê texmînanê mi Swîsre ra amebî, meydanê teyarayan ê nimiteyî de pabeyê mi bîyêne. Ekîpa na teyara Yunanîstanî ra nêbî. Bi îxtîmalê pîlî teyara yê CIA û îstîxbaratê îngilîzan bîye. Balkêş o ke ramitoxo ke ma bi wesayît do biberdêne meydanê teyarayan, vera şîyêne û ameyêne. Ti vatêne qey nêwaştêne cinuşo wesayît. Wexto ke nuşt wesayît zî nêwaşt ke bireso teyara. No zî nêkewt mi sere. Ez pê bawer bîya ke dostî yewbînan rê bêbextîye nêkenê. Coka eke çewî mi rê bivatêne 'Hê to remnenê' mi ci rê hêrs bîyêne.

Aslê xo de mi vatêne qey qezayî ra dima ma hînî do nêşorê. Şewa 1 û 2ê sibate de saete 05:30 de teyaraya taybete bi hawayêkê nimiteyî ameye meydanê teyarayan. Na teyaraya ke meydanê teyarayan ê Patrasî de Kofru de ameye war, qeydê ci yo fermî çinbi. La tayaraya bîne ra cîya bîye. Wexto ke ma nuştî teyara ez kewta şik; êyê ke narê teyara de bîyî, kej bîyî û înan îngilîzkî qisey kerdêne. Tede yew hostese zî estbî. Mi Kalenderidisî rê persa vat 'Na teyaraya DYA ya? Ê çara zanenê ma hê şinê?' Kalenderidisî reyna seba ke şik nêkewo mi zerrî zûrî kerd. Kalenderidisî na teyara de mi rê vat ke ma hê şinê Kenya.''