Rojanê ke selahîyetdaranê dewleta tirke berê Îmraliyî cinayêne de têna Parîs de hîrê cinîyê kurdî nêaeyêne qetilkerdene, eynî wextî de do vera Herêmanê Pawitişî yê Medya hêrişê hewayî biameyêne kerdene. Hêrişê dewleta tirke yê 31ê kanûn a 2012yî yê vera Licêya Amedî de Endamê Koseya Leşkerî ya HPGyî Ertem Karabulut zî tede 10 gerîlayî do şehîd bikewtêne.

Seba ke hetêkî ra Ronayoxanê PKKyî ra Sakîne Cansiz zî tede 3 cinîyê şorişgêrî Paris de ameyî qetilkdene û hetê bînî ra hêrişê vera gerîlayan zêdîyayî Rayberê Şarê Kurdî Abdullah Ocalan qerqilîyayêne. Ocalanî pêvînayîşê keyeyê xo yê 15ê çele yê 2013yî de Qirkerdişê Parisî sey Terteleyê Dêrsimî yo 2. name kerd û waşt ke cade berpirsîyarê nê qirkerdişî bêrê eşkerakerdene. Eynî roje Hemserekîya Konseya Rayberdişî ya KCKyî bi eşkerayîyêke da zanayene ke Qirkerdişê Parisî dewamê polîtîkayanê qirkerdişî yo ke vera Ocalanî, şar û têgêrayîşê kurdan yeno kerdene û waşt ke şar vera nê qirkerdişî têkoşînî berz bikero.

Kronolojîya nê dewrî ke hetê kurdan ra sey ‘‘prosesê dîyalogî‘‘ yeno namekerdene yo ke sibat a 2013yî de ame destpêkerdene û 5ê nîsan a 2015î de bi pêvînayîşê peyênî yê Rayberê Şarê Kurdî û heyetê qedîya wina bi:

3 Sibate 2013: Erdoganî bi ‘‘vatişê heta ke çekî nêrê ronayene ma do têkoşînê vera rêxistina terorî mebirnê‘‘ nîyetê înan fînayêne çiman ver.

23 Sibate 2013: Heyeto ke Pervîne Buldan, Sirri Sureya Onder û Altan Tanî ra ameyêne raameyene şi Îmrali.

13 Sibate 2013: HPGyî 8 rehînê ke destê înan de bî sey ramojnayîşê nîyetê holî veradayî.

21 Adare 2013: Mektubê Rayberê Şarê Kurdî Abdullah Ocalanî yo tarîxî Newroza Amedî yo ke mîlyonêkî ra zafêr kesî tewrê ci bîyî de ame wendene. Mektub de ameyêne vatene ke wa çekê vindîrî fikrî qisey bikerî.

23 Adare 2013: Hemserekê Konseya Rayberdişî ya KCKyî yê  dewrî Murat Karayilanî eşkera kerd ke ê adirbirnayîş îlan kenê.

3 Nîsane 2013: Hetkarê Serekkomarê Tirkîya Bulent Arinçî eşkera kerd ke 62 kesan ra Heyetê Merdimanê Rîsipîyan ameyo ronayene. Dima heyetê sey 7 grûbanê cîyayayan xeylêk bajaran de kombîyayîşî kerdî. Ame vatene ke heyetê do şiro Îmrali la nêşi.

18 Nîsane 2013: Kovara Time Rayberê Şarê Kurdî Abdullah Ocalan girewt lîsteyê ‘‘ 100 kesê tewr bitesîrî yê dinya‘‘

21 Nîsane 2013: Dewleta tirke xeylêk cayanê stretejîkan ê Vakûrê Kurdîstanî de dest pê kalekol û qereqolan kerd.

25 Nîsane 2013: Hemserekê Konseya Rayberdişî ya KCKyî yê dewrî Murat Karayilanî çapemenîya dinya rê da pêhesnayene ke 8ê gulane ra nata do hezê gerîlayan bêşert peyser agêrê.

25 Gulane 2013: Konferanso verên ê çar korferansan ê ke Rayberê Şarê Kurdî Abdullah Ocalanî sey linga tewr muhîme ya prosesê çareserî dîyene, Anqara de ame kerdene.

19 Hezîrane 2013: Hemserekê Konseya Rayberdişî ya KCKyî yê  dewrî Murat Karayilanî ard ziwan ke rîyê nêzdîbîyayîşê dewleta tirke û hukmatê AKPyî yê vera prosesî ra ê qerqilîyenê.

28 Hezîrane 2013: Viraştişê kalekolan xeylêk merkezanê Kurdîstanî de ame protestokerdene. Protestoyê Licê de ciwano bi nameyê Medenî Yildirim hetê leşkeranê tirkî ra ame kiştene.

10 Temmuze 2013: peynînameyê Heyetê Pêroyî yê 9. yê KONGRA GELî ame eşkerakerdene. Cemil Bayik û Besê Hozat bîyî hemserekê neweyî yê KCKyî û hemserekîya KONGRA GELî rê zî Hacere Zagros û Remzî Kartal ameyî vîjnayene.

 26 Temmuze 2013: Rayberê Şarê Kurdî ke heyetê HDPyî de qisey kerd vat eke hukmatê AKPyî heta terşrîna verêne game meerzo, adirbirnayîş do bêro qedînayene.

9 Êlule 2013: KCKyî da dazanayene ke seba ke derheqê demokratîkbîyayîş û çareserîya meseleya kudî de game nêameya eştene înan agêrayîşê gerîlayan vindarnayo.

30 Êlule 2013: Serekkomarê Tirkî Erdoganî ‘‘paketê demokratîkbîyayîşî‘‘ eşkera kerd. Sere de BDP û KCDyî ard ziwan ke paket veng o û cewabê pawitişanê semedê çareserî nêbîya.

29 Teşrîna Verêne 2013: Hemserekê Konseya Rayberdişî ya KCKyî Cemîl Bayikî vat semedê dewamkerdişê prosesî ganî şertê Rayberê Şarê Kurdî bêrê bedilnayene, amadekarîya fermî bêro kerdene û hetêkê hîrênî wa tewrê muzakerayan bibo.

6 Kanûne 2013: Seba hêzê dewleta tirke hêrişê goristanê gerîlayan ê Geverî kerd çalakî ameye kerdene. Protestoyan de Mehmet Reşît Îşbîlîr û Veysel Îşbîlîr hetê polîsanê tirkî ra ameyî kiştene.

7 Kanûne 2013:  Rayberê Şarê Kurdî ke derheqê qirkerdişê Geverî de qisey kerd şar hîşyar kerd ke wa vera provokasyonan hîşyar bo û semedê averşîyayîşê prosesî waşt ke wa heyetêko bêhet prosesî teqîp bikero.

11 Subate 2013:  Serrgêra Komployê 15ê Sibate de reya verêne posterê Ocalanî Vakurê Kurdîstanî de billboardan de ame daliqnayene. Afîşê ke hetê BDPyî ra ameyî amadkerdene de kurdkî tirkî ‘‘Pîya bi Rayberê Azadî ver bi cuya azade‘‘ ame nuştene. Afîşî hema ke 24 saetî nêvertî ra bi qerarê mehkeme ameyî arêdayene.

Xoverdayîşê Kobanê û Konsepto newe

17 Adere 2014: Fermandarê Qerargehê Merkezê Pawitişê Şarî Murat Karayilanî Stêrk TVyî de vat heta ke Rayberê Şarê Kurdî zîndan de bo ê do çeke romenê. Karayilanî vat: ‘‘Proses têna hetê ma ra yeno rayraberdene. Eke heta yew-di hewteyê badê vîjnayîşî game mero eştene wa her kes bizano ke proses qedîyayo.‘‘

11 Temmuze 2014: Bi vernîyazê Rayberê Şarê Kurdî Partîya Herêman ê Demokratîkan (DBP) sey fermî ame ronayene. Qerar ame girewtene ke DBP do îdareyanê cayîyan ê Kurdîstanî de HDP zî bajaranê rojawanî de xebatanê vîjnayîşê wekîlan rayra bêro.

5 Tebaxe 2014: Rayberê Şarê Kurdî seba ke prosesê çareserî de muzakereyî nînê kerdene hukmatê AKPyî hîşyar kerd.

18 Tebaxe 2014: Peykerê Fermandaranê pîlan ê PKKyî ra Mahsum Kormazî ke Licê de amebi ronayene raştê hêrişê leşkeranê tirkî ame. Şar vera naye wirişt payan ser. Xoverdayîş de Mehdîn Taşkin o 24 serre ame qetilkerdene.

15 Êlue 2014: Dewleta tirke çeteyê DAÎŞî verdayî Kobanê.

6 Teşrîna Verêne 2014: Rayberê Şarê Kurdî seba ke game neweyî yê prosesê çareserî bêrê eştene heta 15ê teşrîna verêne wext da hukmatê AKPyî.

6-7-8- Teşrîna Verêne 2014: Şarê Kurdî semedê paştdayîşê Kobanê wirişt payan ser. Sere de heme bajarê Vakurê Kurdîstanî bajaranê Tirkîya de şar vejîya kuçeyan. Dewlete semedê şiknayîşê xoverdayîşê şarî pîya bi hêzanê xo yê çekdaran çeteyî zî kerdî kuçeyan û qirkerdiş kerd.

9 Teşrîna Verêne 2014: Hemserekanê HDPyî Selahattîn Demîrtaş û Fîgene Yuksekdag Amed de kombîyayîşê çapemenîye kerd. Demîrtaşî ard ziwan ê înan Ocalanî ra mesajêk girewta ke tede ame vetene ke vera tehlukeyê qirkerdişî ganî muzakereyî lezabez bêrê kerdene.

23 Teşrîna Verêne 2014: Qaqizmanê Qersî de gerîlayî ginayî dame ro. Gerîlayê bi nameyê Hamit Cihangiri (Şervan Şaho), Umit Nekuş (Baran Ararat) û Habip Koç (Tufan Tendurek) şehîd bîyî.

30 Teşrîna Verêne 2014: Heyetê Asayîşê Mîlî (MGK) kombîyayîşanê xo yê tew dergan ra yew kerd. Kombîyayîş de ‘‘Palnê çokdayîşî‘‘ ame qebulkdene ke hedef kerdêne ke waştişê azadîye yê şar û têgêrayîşê kurdan werte ra bêro wedaritene.

Pêvînayîşê Domabahçe û Pêvînayîşo Peyên ê 5ê Nîsane

14 Çele 2015: Hemserekanê KCDyî Hatîp Dîcle û Selma Irmak mesajê Rayberê Şarê Kurdî yê vera provokasyonan bibê baldar Cizire de şarî rê pare kerd. Eynî roje domano bi nameyê Nîhat Kazanhan hetê polîsanê tirkan ra ame kiştene. Rixmê naye şar goreyê vengdayîşê Ocalanî têgêra û barîqatê ke bajar de nayîbî ro wedaritî.

23 Çele 2015: Îdarekaranê KCKyî ke heyetê HDPyî de pêvînayîş kerd ard ziwan ke AKP berpirsîyarîya xo ya prosesê çareserî nêano ca û reyna ê hîşyar kerdî.

28 Sibate 2015: Qesra Domabahçe de mabenê selahîyetdaranê dewleta tirke û Heyetê Îmraliyî de 10 madeyan ra mutabakatêk ame eşkerakerdene. Erdoganî ke eynî roje vatêne ‘‘No vengdayîş ma bi hesret pawitene‘‘ dima vatêne ‘‘Yew vejîyo qala mutabakatê Dolmabahçe keno. Wina yew mutabakat çîn o. No hukmat rêxisinêka terorî reyde mutabakatêk nêkeno.‘‘

11 Adare 2015: Hemserekanê KCKyî Cemîl Bayik û Besê Hozat ke IMC TVyî rê qisey kerd vat: ‘‘Vatişê PKK do çekan rono, propogandaya vîjnayîşî ya. Semedê ronayîşê çekan ganî Rayber Apo bi xo tewrê kongreyêk bibo ke no qerar bêro girewtene.‘‘

20 Adare 2015: Serekkomarê Tirkî Erdoganî eşkerayîya verêne yê derheqê qedîyayîşê prosesê 2 serran daye û vat: ‘‘Ez rojnameyan ra wanena, çîyê wînayênî ra hayîya mi çîn a. Ez naye zî eşkera vajî ez raşt nêvînena. Çîyê wînayênî bi teşkîlatanê îstîxbaratî yenê rayraberdene.‘‘

21 Adare 2015: Newroza Amedî de mektubê Rayberê Şarê Kurdî ame wendene. Ocalanî veng dayene ke wa seba ke têkoşînê leşkerî yê 40 serran ê PKKyî goreyê ruhê dewrê neweyî aver şiro kongreyêk bêro kerdene.

5 Nîsane 2015: ‘‘Paketê asayîşê zerreyî‘‘ yo ke hetê Hukmatê AKPyî ra 27ê adare de meclîs de ame tesdîqkerdene. 4ê nîsane de Rojnameyo Fermî de ame weşanayene. Pêvînyîşo peyên ê 5ê nîsane de Ocalanî ke ferq kerdbi do se bibo wina vatêne: ‘‘Beno ke no ameyîşê şima yo peyên bo. Nê a giranîye de nêyî ke nê dîyalogî rayra berê.

11 Nîsane 2015: Gîyadînê Agirî de vera şaro ke komkerde leye nayêne ro bi provokasyonê leşkeran pêkewtiş vejîya. Hemsereka Pêroyî ya HDPyî Fîgene Yuksekdag vera naye hêrsê ard ziwan û vat: ‘‘Eke ewro ra tepîya operasyonê leşkerî û hêrişê winayênî yê vera şarê ma bêrê kerdene berpirsîyarê naye hukmatê AKPyî yo.

7 Hazîrane 2015: HDPyî rixmê heme hêrişan û provokasyonan se ra 13 reyî girewtî û îqtîdarê AKPyî yo xoser qedîna. AKPyî vera nê serkewtişê kurdan konseptê şerî vist dewre.

24 Temmuz 2015: Netîceya qeraranê ke kombîyayîşê MGK hukmatê AKPyî girewtî de hêrişanê hewayî yê hîrayan yê vera PKKyî dest pêkerd.

2 Tebaxe 2015: Qedexeyê tebervejîyayîşo ke bajarê sey Sûr, Nisêbîn, Cizîre, Şirnex û Geverî xirabe kerdî ame destpêkerdene. Nê hêrişan de bi seyan kesî merdî û reya verêne cayê roniştişî bi tank û çekanê giranan ameyî bombardumankerdene.

Badê 5ê nîsane sebi?

Kurdîstan de hêrişî  zêdîyayî û xeylêk wext Rayberê Şarê Kurdî Abdullah Ocalanî ra xebere nêameye girewtene. Badê xorîkerdişê tecrîdî medyaya sosyale de xeberê derheqê weşîya Ocalanî vila bîyî. Kurdîstan, Tirkîya û dîaspora de şar vejîya kuçeyan. Netîceya xoverdayîşê şarî de 11ê êlul a 2016î de Mehmet Ocalanî bi pêvînayîşê kilmî Ocalan dî. Badê nê pêvînayîşî 2017 û 2018 Rayberê Şarê Kurdî ra qet xebere nêameye girewtene.