Bingeyê dewleta tirke de nîjadperestîya bi se serran esta. No binge hêz û tradîsyonê na nîjadperestîye îdeolojîya fetîhî ra gêno. Dewlete talan, îşxal û destsernayîşê xo pê na çekuye kena mîyan. Meseleya Lîbya ya ke çend aşman ra nata rojdem de ya, ê hîsê fetîhî yê tirkan ra xo vera mojnena ra. Heta meseleya Ayasofya zî dormeyê çekuya fetîhî de qewimîyena û hêrsê binkewtişî yo.

Talan û îşxalê dewleta tirke yê ke Kurdîstan de kena heyfo ke sey meseleya Lîbya yan zî Ayasofya rojdem de ca nêgêno. Seke yeno zanayene wexto ke babete Kurdîstan û kurdî bena pêro hêzê îdeolojîyan ê tewir tewiran xo qulikêke de nimnenê, çim û goşanê xo qefilnenê. Tewr peyên Heskîf pê qîrayîşêkê zerrîzîzî binê awa talankeran de mend. Dewlete armancê xo yê seba talanê Heskîfî zî pê manaya 'awbendî' nimit. Na qayde delîlê ke îspat kerdêne kurdî wayîrê nê erdê qedîmî yê, hetê dewlete ra çin bîyî.

Cografyaya Kurdîstanî ra bi seyan rayîrê trenî derbaz benê. Zafê înan ronayîşê Komara Tirkîya de yan zî verê cû virazîyayî. Nê rayîrî bi xo sembolê cîsmê dewlete yê. Vanê 'Dewlete ha tîya de ya.' Nê rayîran dima cayê xo dayî 'bolge yatili okullari', qereqol, kalekol, 'halk evlerî' ûsn. Dewlete tim na qayde estbîyayîşê xo kerd çimanê kurdan. Dewlete cayan de ke îşxal û talan kerdî camî, keye, awbend, dêr, pird û koyanê ma ser o nameyê xo nuşt, alaya xo ya kolonyalîste darde kerde. Serdeste nêverda ke bindestî aye xo vîrî ra bikerê. Nê zorbazî zî pê nameyê fetîhî çimê şarê xo de kerd şirîn, wasfê xo dayî.

Talan û îşxalî nêqedîyenê; Rojawan, Başûr, Rojhelat, Lîbya, Misir, Iraq û Qibris de dewam kenê. Vakurê Kurdîstanî de cara têna erd ney mezgê kurdan zî talan beno. Xora cara talankerdişê erdî seba talankerdişê mezgan zemînêk virazeno.

Bi taybetî Dêrsim destê dewlete ra hema zî anceno. Rixmo ke pêro ware û kerrayê Dêrsimî hetê dewlete ra rijîyayî, pêro hemwelatîyê Dêrsimî Terteleyê Dêrsimî de û dima kişîyayî, dewlete hema zî qesasê xo ci ra nêgirewt û gonîya ke Çemê Munzurî ra herikîyena ra mird nêbîya. Erd, xoza, çimeyê Dêrsimî hetê dewlete ra pêşkêşê vergan benê. Erdê ci ra ocaxê maden û kerrayan, planê awanîya merkezan ê turîstîkan (!) kêm nêbenê; koy û îbadetxane û cemxaneyanê ci zî pirrê nuşteyan ê nîjadperestan ê.

Çimeyê Munzurî yê Pulurî nika hedefê fetîh-talanê dewleta tirke de yê. Gereka kurdî nê çimeyî bipawê. Nê çimeyê seba bawerîya elewîyan û şarê Dêrsimî fîraz ê. La hetê bînî ra nê çimeyî şahîdê Terteleyê Dêrsimî yê. Coka êyê ke dewlete wazena binimna sûcdarî, neheqî, qirkerdiş û barbarîya ci û bêsûcî, heqdarî û tarîxê ma yê.

Na mesele de û ê meseleyan ê bînan ê talanî de gereka ma pê nê perspektîf û hîşmendî biewnê û meseleyan biercnê. Eke ma têna pê vatişê 'pawitişê xoza' xo û mesele îfade bikerê, o çax ma zî pê destê xo hemkarîya dewlete kenê. Her çî ra verî kurdî gereka armancanê eslîyan ê dewlete deşîfre bikerê, pê vengêkê berzî bîyarê ziwan û serevdeyê ci bikerê. Xozaya ci rind be zî nêbe zî erd erdê ma yo, serê ci de tarîxê ma, delîlê estbîyayîşê ma estê.