Peyê Komployê Mîyanneteweyî - 1
Komployê Mîyanneteweyî yê vera Rayberê Şarê Kurdî Abdullah Ocalanî de 14 dewletan ca girewt. Aktoro verên ê nê 129 rojan zî îdareyê Amerîka bi.
Komployê Mîyanneteweyî yê vera Rayberê Şarê Kurdî Abdullah Ocalanî de 14 dewletan ca girewt. Aktoro verên ê nê 129 rojan zî îdareyê Amerîka bi.
Bill Clinton 1993 de bi serekê Amerîka û seba awankerdişê 'sîstemê dinyaya newîye' cade dest pêkerd. ''Doktrînê Clintonî'' ra dima polîtîkaya teberî ya newîye ya Amerîka krîê globalî kerdî xorinêr.Bi nê hawayî nêmeyê 1990an de Somalî, Ruanda û Çeçenîstan de bi hezaran merdimî ameyî qetilkerdene. Vakurê Kurdîstanî de zî dewleta tirke pê paştdayîşê welatanê rojawanî tewr tay 5 hezar dewî kerdî veng, vêşnayî û bi hezaran sivîlî qetil kerdî.
Clintonî 1997 de Madeleine Albright kerde Wezîra Karanê Teberî. Albrighte terefgîra zorbazîye bîye û pê nameyê 'cinîya çalake' şinasîyayêne. Hetê sûcanê merdimîye û binpaykerdişanê heqanê merdiman ra karneya Albrighte pirr bîye. Ekîpa Clintonî de wezîfeyê Mişawirê Asayîşê Neteweyî Sandy Berger rê, Wezîrîya Pawitişî William Cohen rê dîyayî. Çeleyê 1997î ra dima seba Têgêrayîşê Azadîye yê Kurdîstanî prosesêkê zehmetî dest pêkerd.
Pêvînayîşê Simitisî
Rojanê verênan ê 1996î de Tirkîya semedo ke Rayberê Şarê Kurdî uca de yo madeya 51. (heqê xopawitişê meşrûyî) ya Neteweyanê Yewbîyayeyan sey bahane mojnaye û rejîmê Şamî rê pê notêk gefê şerî wend.
Serekkomarê Tirkîya Suleyman Demîreş adara 1996î de şi Washington û 'seba têkoşînê vera PKKyî' paştdayîş waşt. 6ê gulana 1996î de nêzdîyê keyeyê Rayberê Şarê Kurdî de Şam de wesayîtêko bombabarkerde teqa. Ocalanî nê sûîkastê Serekwezîre Tansu Çîller ra xelisîya.
O çax îdareyê Bill Clintonî 9ê nîsana 1996î de zîyaretê Serekwezîrê Yunanîstanî Kostas Simitisî qebul kerd. Rayberê Şarê Kurdî 2003 de pawitişê xo yê Mehkemeya Atina de bale ante nê pêvînayîşî ser. Rayberê Şarê Kurdî vistbi vîrî ke Yunanîstan seba krîzê Qibris û Girawan Tirkîya ra tawîzan bigêro paştî daye Amerîka. Bi nê hawayî seba tasfîyeya Têkoşînê Azadîye yê Kurdan hemkarîya Amerîka qebul kerde.
Amerîka 10ê tebaxa 1997î de PKK girewte lîsteya 'rêxistinanê terorî yê xerîban.' Amerîka raporêk de Sûrîye û Yunanîstan zî girewt lîsteya 'welatanê ke paştî danê rêxistinanê terorî.'
9ê teşrîna verêne ra verî Amerîka dewre de bîye
Dima ke fermandarê artêşa tirke Atîlla Ateşî sînor de Sûrîye rê gef wend 17ê êlula 1998î de serebûtêko ecêb qewimîya. Lîderê PDKyî Mesûd Barzanî û Lîderê YNKyî Celal Talabanîyî protokolêk îmza kerd û îlan kerd ke înan haştîye viraşte. Protokol hetê Amerîka ra amebi amadekerdene û Îngilîstan-Tirkîya zî terefê protokolî bîyî. Madeyêka protokolî waştêne ke hêzê PKKyî wa Başûrê Kurdîstanî ra vejîyê. Protokolî armanc kerdêne ke eke Ocalan Sûrîye ra vejîyo wa nêşoro Başûrê Kurdîstanî.
1ê teşrîna verêne ya 1998î de Demîrelî Meclîs de Şamî rê gef wend û hukmatê Washingtonî zî venga Esadî da ke wa 'paştî medo PKKyî.' 3ê teşrîna verêne de 11 endamanê NATOyî tatbîkatê bi nameyê Dynamic Mix 38î bêplan kirişt serê sînorê Sûrîye Îskenderun.
Abdullah Ocalan nê serebûtan ra dima 9ê teşrîna verêne de Sûrîye ra vejîya. William Cohenî Serekwezîrê Tirkîya Mesut Yilmaz zîyaret kerd û vat: ''PKK rêxistinêka terorî ya û ganî destûr nêro dayene ci ke Sûrîye de têbigêro.''
Vera bextwaştişî teda
9ê teşrîna verêne de bi fermanê Interpolî derheqê Rayberê Şarê Kurdî de bira tepiştişî dîyaye. Ê welatê ke Ocalanî tira bext waşt Amerîka înan rê teda kerd ke wa bextwaştişê ci qebûl nêbo û Ocalan Tirkîya rê bêro teslîmkerdene.
Abdullah Ocalan wexto ke Meydanê Teyarayan ê Atina de ame war Yunanîstan o qebul nêkerd û o erşawit Moskova. 11ê teşrîna verêne ra dima agahîyê Rûsya yê Ocalanî hetê Amerîka û Îsraîlî ra dîyayî Anqara. Parlamentoya Rûsya ra Duma bextwaştişê Ocalanî qebul kerd.
Selahîyetdaranê Amerîka Rûsya rê gef wend ke wa Abdullah Ocalan teslîm bikero.
Mabênê Roma û Washingtonî de
33 rojan ra dima 12ê teşrîna peyêne ya 1998î de Abdullah Ocalan pê teyara şi Roma û muracatê bextwaştişî kerd. Na rewşe cade pêro dinya de bîye rojdem; Ocalan welatêkê NATOyî de bi. Wezîrê Karanê Zereyî yê Almanya cade şi Îtalya. Amerîka zî da zanayene ke 'ganî Îtalya, Almanya û Tirkîya pîya mesele ser o bixebitê.'
Tedaya Amerîka ra semed hukmatê D'Alemayî yê Îtalya pêşnîyaz kerd ke wa Ocalan wa bierşawîyo kolonîya înan Lîbya. La Amerîka herinda Lîbya û Tirkîya de Almanya weçînaye.
27ê teşrîna peyêne de Serekwezîrê Almanya Schroderî vat ke ê Ocalan nêwazenê. Destê Roma bi qels. Rayberê Şarê Kurdî zî vatêne 'wa mehkemeyêke bêra ronayene û mehkeme biewna sûcanê dewleta tirke zî.' La tedaya Amerîka ra no waştiş zî qebul nêbi.
D'Alemayî serran ra pey îtîraf kerd ke Clintonî bi xo tira waşt ke wa Îtalya Ocalan teslîmê Tirkîya bikera.
Albrighte Moskova de ya
Rayberê Şarê Kurdî 15ê çeleyê 1999î de Roma ra şi Moskova. 16ê çeleyê 1999î de Sandy Bergerî îfade kerd ke ê peyê Ocalanî de yê û înan Îtalya ra waşt ke Ocalan teslîmê Tirkîya bikera. 26ê çeleyê 1998î de Albrighte şîye Moskova û Serekwezîrê Rûsya Jewgeni Primakowî ra vat: ''Ma reyde têbigêrê, Ocalanî rê berê xo biqefilnê.''Tedaya Amerîka ser kewte.Rayberê Şarê Kurdî mîyanê hewteyêkî de verî erşawîya Yunanîstan û 2ê sibate de zî erşawîya paytextê Kenya Nairobi.
NYT: Ma do kurdê xirabî Ocalan bitepişê
Nuştoxê New York Times (NYT) William Safireyî 4ê sibata 1999î de nuşt ke pê hemkarîya îstîxbaratê Îsraîl û Amerîka 'kurdo xiran Ocalan do bitepişîyo.' Heman roje endamêkê CIA û musteşarê MÎTî Şenkal Atasagunî ameyî yewca. Planê tepişîyayîşê Abdullah Ocalanî MÎTî rê ame pêşkêşkerdene.
Heman roje Albrighte kombîyayîşêk de semedo ke Abdullah Ocalan teslîmê Tirkîya nêkerd Almanya û Îtalya rê xeberî dayî.
Qesra Sipîye: Ma 4 mengan teqîb kerd
Bêguman Rayberê Şarê Kurdî çarçewa planê Amerîka de erşawîya Kenya. 15ê sibate ra dima medyaya Amerîka vatêne ke 'Kenya seba Ocalanî weçînayîşêko tewr xirab bi.' Çunke 7ê tebaxa 1998î de paytextê Kenya Nairobi û paytextê Tanzanya Daresselam de serserfîrîyê Amerîka dîyabî bombayan ver. Coka nê welatî seke bibî baregehê CIA û MOSSADî û nê şaristanan de bi seyan ajanê înan estbî.
Rayberê Şarê Kurdî se bikerdêne xebera înan pê estbî. 15ê sibate de wexto ke Abdullah Ocalan pê zor sersefîrîya Yunanîstanî ra ame vetene Amerîka tedaya Atina kerdêne. Amerîka nê komployî de rolê xo qet qebul nêkerd. La 20ê sibate de xeberêka NYTî vatêne ke Amerîka nê operasyonî de rolêko pîl kaykerd. Selahîyetdarêkê/a Qesra Sipîye zî wina vat: ''Seba ke bitepişîyo ma 4 mengan Ocalan teqîb kerd.''
Albrighte gulana 2000î de kombîyayîşê çapemenîye yê raporê 'Terorîzmê Globalî' de îtîraf kerd ke înan komplo de ca girewt. Şewirmendê Clintonî Tony Blinkenî zî çeleyê 2002î de nê îtîrafî kerdî: ''Fermanê tepişîyayîşê Ocalanî hetê Clintonî ra dîya. Ey wezîfeyê teqîb û koordînekerdişê nê operasyonî zî da mi. Clintonî game bi game operasyon teqîb kerd. Nê operasyonî de mi CIA îdare kerd. Mi welatanê xo yê hemkaran ra zî nameyê Clintonî ser o ferman da ke wa MÎTî reyde tim têkilîye ronê.''