Peyê Komployê Mîyanneteweyî - 2

Komployê Mîyanneteweyî 129 rojî dewam kerd. Nê rojan ra 66ê ci Roma de, 37ê ci Moskova de, 13ê ci Nairobi de, 8ê ci Nişkek de û 5 rojî zî Atîna de vîyartî. Remnayîş û esîrkerdişê Rayberê Şarê Kurdî de 14 paytextan ca girewt.

Komployê Mîyanneteweyî 129 dewam kerd. Nê rojan ra 66ê ci Roma de, 37ê ci Moskova de, 13ê ci Nairobi de, 8ê ci Nişkek de û 5 rojî zî Atîna de vîyartî. Remnayîş û esîrkerdişê Rayberê Şarê Kurdî de 14 payîtextan ca girewt; Amerîka, Îngilîstan, Îsraîl, Yunanîstan, Rûsya, Îtalya, Tacîkîstan, Kenya, Misir, Almanya, Hollanda, Îran, Belçîka û Afrîkaya Başûrî.

Amerîka, Îngilîstan û Îsraîlî destpêkerî ra heta peynî prosesê komployî de rolê pîlî kay kerdî. Komplo de rol û wezîfeyê nê dewletan wina bîyî:

Îngilîstan

Îngilîstan her çiqas komplo de bi hawayêkê aktîfî ca girewt 22 serrî yo rolê ci eşkera nêbi. Têna wexto ke Abdullah Ocalan Roma de amebi destbendkerdene Wezaretê Karanê Teberî yê Îngilîstanî eşkerayîyêke dabi. Naye ra ber Îngilîstan qetî prosesê komployî de qisey nêkerd. Rayberê Şarê Kurdî pawitişanê xo de ard ziwan ke Wekîlê PASOKî Kostas Baduvasî waşt ke Ocalan qetî bêro Atina û o do meydanê teyrayan de şêro verê Ocalanî. La 6ê teşrîna verêne ya 1998î de Baduvas nêamebi meydan. Baduvaso ke hemkarê Îngilîstanî bi Ocalanî rê dafike nabi ro.

Reyna serranê 90an de Îngilîstan pêkewtişê mabênê PDK û YNKyî qedînayî û kerd ke nê hêzî vera PKKyî şer bikerê. Payîzê 1994î de rixmê peymanêke PDK û YNKyî reyna dest pê pêkewtişan kerd. Dima zî Amerîka û Îngilîstan dest na prosesî ser.

9ê tebaxa 1995î de Lîderê PDKyî Mesûd Barzanî û Lîderê YNKyî Celal Talabanîyî protokolêk îmza kerd û îlan kerd ke înan haştîye viraşte. Protokol hetê Amerîka ra amebi amadekerdene û Îngilîstan-Tirkîya zî terefê protokolî bîyî. Madeyêka protokolî waştêne ke hêzê PKKyî wa Başûrê Kurdîstanî ra vejîyê. Protokolî armanc kerdêne ke eke Ocalan Sûrîye ra vejîyo wa nêşoro Başûrê Kurdîstanî. Hamnanê 1995î ra heta wisarê 1997î warê gerîlayan dîyayî bombayan ver.

Îsraîl

Îsrîalî 9ê teşrîna verêne ra verî soz da Tirkîya ke ê do paştî bidê Anqara.Êlula 1998î de Serekwezîrê Tirkîya Mesut Yilmazî turê Rojhelatê Mîyanênî bi. Rojdemê ci yo verên zî rewşa Rayberê Şarê Kurdî bi.

Zîyaretê Tel Avîvî yê Yilmazî de seba teqîbê Ocalanî mabênê Urdun, Îsraîl û Tirkîya de pêkerdişêko nimite ame kerdene. Ê rojan de MOSSADî sey CIA zî Iraq û Sûrîye de têgêrayîşê PKKyî teqîb kerdêne. 9ê teşrîna verêne ra dima şefê MOSSADî Genela Semih Batikiyî vat ke beno ke Ocalan Rûsya de yo. Medyaya Îsraîlî zî tim qala ci kerdêne ke  Musteşarê MÎTî Şenkal Atasagunî û Batikiyî tim yewbînan rê nuştêne.

Rojanê Nairobi de zî MOSSAD CIA reyde kewt dewre. Heta kitabê derheqê tarîxê MOSSADî de ameyêne vatene ke Rayberê Şarê Kurdî hetê 5 ajananê Îsraîlî ra amebi remnayene. 

Rojnamegerê almanî Gunter Seufert û Christopher Kubaseck kitabê xo yê bi nameyê 'Tirkîya; Sîyaset, Tarîx û Kultur' de wina vanê: ''Abdullah Ocalan bi îxtîmalêkê pîlêrî dima de sersefîrîya Yunanîstanî ra vejîya hetê endamanê MOSSADî ra ame tepiştene û Tirkîya rê ame teslîmkerdene.

Yunanîstan

9ê teşrîna verêne ra verî Yunanîstan Rayberê Şarê Kurdî dawet kerd û destûr da ke Ocalan têna 5 saetî uac de bimano. Wexto ke Abdullah Ocalan reya diyîne şibi uca, Yunanîstanî deklare kerd ke ê Ocalan nêwazenê û sersefîrîya xo ya Kenya de zî înan Ocalan sey 'keso ke nêwazîyeno' îlan kerd. 29ê çeleyê 1999î de Abdullah Ocalan reya diyîne şi Atina û keyeyê nuştoxe Vula de mend.

31 Çeleyê 1998î de Ocalan bi teyaraya hukmatî ver bi paytextê Belarusî Minsk kewt rayîr. Qaşo teyaraya diyîne pê fermanê Wezîrê Karanê Teberî Pangalosî Rayberê Şarê Kurdî Minskî ra do biberdêne şaristanê Laheyî yê Hollanda. 1 Sibata 1999î de Radyoyê Hollanda da zanayene ke Rayberê Şarê Kurdî waşto bêro Hollanda la waştişê ci ameyo redkerdene. A şewe têna ê Hollande nê pêro warê hewayî yê Ewropa Ocalanî rê ame qefilnayene. Minsk de ame waştene ke bi zorî Ocalan teyara ra bêro warardene. La Ocalanî no red kerd û teyara de mend. Dima heman şewe teyaraya Yunanîstanî saete 04:00 de agêraye Atina.

Reyna wezîfedarê DYA û NATOyî Stravrakakisî Atina de Ocalan pêşwazî kerd. Heman şewe Ocalan lezî ra ame berdene bi Girawa Korfu. Girawe de baregehê DYA û îngilîzan estbî. Pangalosî 1ê sibate de serê sibayî Sersefîrê DYA yê Atina Nicholas Burnsî rê telefon kerd û vat ke Ocalan Yunanistan de yo. Burnsî Pangalosî rê talîmat da ke wa Ocalan Yunanîstanî ra bêro vetene la çew têmedo ci.

2 Sibata 1999î de Ocalanî Girawa Korfu ra saete 20:30 de bi teyara kewt rayîr. Tira amebi vatene ke ho şino Afrîka. Şewa mabênê 1-2ê sibate de saete 05:30 de teyarayêka nimite seba ke Ocalan bigêra amebi meydanê teyarayan. Yew qeyd, hûmara yan zî alaya na teyara çinbî. Teyaraya nimiteya ke Swîsre ra amebî û hetê Gladioyê NATOyî û CIA ra amebî peydakerdene, ver bi paytextê Kenya Nairobi kewte rayîr. Kenya de Sersefîrê Yunanîstanî George Kostulasî Ocalan pêşwazî kerd. Rayberê Şarê Kurdî 13 rojan sersefîrîye mend. 15ê Sibate de wexto ke o pê zorî na bîna ra amebi vetene nê serebûtî de rolê Kalenderidis û Kostoulasî pîl bîyî.

Rûsya

Abdullah Ocalanî reya verêne 9ê teşrîna verêne ra heta 12ê teşrîna peyêne ya 1998î 33 rojî Rûsya de mend. Rayberê Şarê Kurdî dima pawitişê xo de wina qala ê rojan kerde: ''Serekwezîrê Rûsya Primakov û Serek Yeltsinî xora hemkar bîyî û înan sîstemê Sovyetî rotbî.''

Rayberê Şarê Kurdî verî seba bextwaştişî muracat kerd la no heqê ci yo tewr meşrû ame redkerdene. Parlamentoya Rûsya ra Duma muracatê bextwaştişî qebul kerd. La tedaya Amerîka û qelsîya Primakovî ra na bire nêameye caardene. Rayberê Şarê Kurdî 12ê teşrîna peyêne de şi Roman.

17ê çeleyê 1999î de Rayberê Şarê Kurdî reyna şi Rûsya. Seba ke Wezîra Karanê Teberî ya Amerîka Madeleine Albright do biameyêne Rûsya Abdullah Ocalan cade pê teyara erşawîya paytextê Tacîkîstanî Bişkek. Bişkekî ra reyna ame berdene bi Rûsya û uca ra zî erşawîya Atina.

Peyê nê tewirê Rûsya de bazarîyêka xirabe û menfaatê ekonomîkî estbî. Serra 1997î de Rûsya û Tirkîya îmza daye binê projeyê 'Mavi Akim.' Semedo ke Amerîka pê qayîl nêbî proje vindertbi. Dima ke Abdullah Ocalan 12ê teşrîna peyêne de sînorî ra ame teberkerdene proje bi faal. Îtalya zî wexto ke Rayberê Şarê Kurdî kerd teber bîye hemkarêka projeyî.

Îtalya

Rayberê Şarê Kurdî 12ê teşrîna peyêne ya 1998î de şi Roma û cade muracatê bextwaştişî kerd. La semedê bira Almanya ra Abdullah Ocalan ame destbendkerdene û seba asayîşî ame berdene bi Nêweşxaneyê Palestrina.

Rayberê Şarê Kurdî Îtalya de verî vat:''Ma wazenê dest pê prosesêkê haştîye bikerê.'' La welatanê Ewrpa proses nêard ca û hukmatê Massimo D'Alemayî têna verda. 27ê teşrîna peyêne de D'Alemayî pêvînayîşê Almanya ra destveng agêra û pare kerd ke ê do Ocalan nêtepişê û vat: ''Ez hêvî kena ke seba hukmkerdişê ci çareserîyêka mîyanneteweyî dîyena.''

Goreyê xeberêka rojnameyê Il Giorniale Wezîrê Karanê Teberî yê Îtalya Rûsya rê pêşnîyaz kerd ke eke Rûsya Ocalan bigêra ê do blokeyê kredî yê vera Rûsya wedarê. Raşta zî 16ê çeleyê 1999î de Rayberê Şarê Kurdî erşawîya Rûsya. D'Alema waşt ke Ocalan dokumentêk îmza bikero. Dokument de wina nuştêne: ''Ez pê waştişê xo Îtalya ra şina.''

Almanya

13ê teşrîna peyêne de wexto ke Ocalan ame destbendkerdene Almanya seba îadeya ey dokumentî amade kerdêne. Heman roje Mudiro Pêroyî yê Asayîşî yê Tirkîya Necatî Bîlîcan zî Almanya de bi.

16ê teşrîna peyêne de Wezîrê Karanê Teberî Otto schily şi Roma û waşt ke Rayberê Şarê Kurdî wa Almanya de bêro hukmkerdene. 19ê teşrîna peyêne de Mehkemeya Almanyaya Federale bire daye ke Abdullah Ocalan wa bêro tepiştene. 

Her kes pabeyê bira hukmatê SPD/Keskan ê Gerhard Schroderî bi. 27ê teşrîna peyêne de D'Alema şi paytextê Almanya Bonn. Gerhard Schroderî tira wina vat: ''Welatê ma de kurd û tirkî zêde yê. Ma Abdullah Ocalan nêwazenê. Ganî o mehkemeya Ewropa de bêro hukmkerdene.''

Kenya

Abdullah Ocalan 2-15ê sibate de prosesê tewr girîngî yê komployî de Kenya de mendêne. Hukmatê Kenya kerd ke Rayberê Şarê Kurdî bînaya sersefîrîye ra bêro vetene. Pangalosî selahîyetdaranê sersefîrîye rê vatbi ke ê têna OOcalan bîna ra vejê dima Kenya do kar safî bikera. Rayberê Şarê Kurdî zî kenyayîjan rê garantîyêka hukmatî waştêne.

15ê sibate cemê şanî Şefê Îstîxbaratî yê Kenya Noan Arap Tayî Rayberê Şarê Kurdî rê gef wend ke wa bînaya sersefîrîye rê vejîyo, teyara amde yo. Înan Abdullah Ocalan nişna wesayîtê polîsan û meydanê teyarayan de teslîmê îstîxbaratê Tirkîya kerd. Kenya hema zî derheqê nê têgêrayîşê xo yê îlegalî de eşkerayîyêke nêdaye.

Misir

Misir de hukmatê Husnu Mubarekî 9ê teşrîna verêne ra verî nameyê Tirkîya ser o Sûrîye rê gef wend ke wa Ocalan erdê xo ra veja û teslîmê Tirkîya bikera. Rejîmê Şamî waştişê înan qebul kerd û 9ê teşrîna verêne ra dima seba hemkarîya Tirkîya Peymana Adana îmza kerde.

Îran

Îranî zî sey Misirî Sûrîye rê teda kerd ke Rayberê Şarê Kurdî bida Tirkîya. 21ê teşrîna peyêne ya 1998î de Lîderê Partîya Mîletî û Wezîro verên ê Karanê Teberî Dariush Forouha û cinîya ci Parvaneh Eskenderi kişîyayî. Dariush Forouhayî venga Îtalya dabi ke heqê bextwaştişî bida Ocalanî. Serran ra dima BBCyî eşkera kerd ke MÎT û îstîxbaratê Îranî pîya no qirkerdiş ard ca.

Afrîkaya Başûre

Rojanê Roma de dima ke Ocalanî Nelson Mandela û Desmond Tutuyî rê mektubî erşawitî Afrîkaya Başûre berê xo akerbi. La ê rojan de Serekwezîrê Îngilîstanî Tony Blair do bişîyêne uca. Seba ke hêzê globalî hêrs nêbê Afrîkaya Başûre na bire ra fek vera daye.

Belçîka

Lînga Roma ya komployî de Belçîka bi hawayêkê tujî ard ziwan ke ê welatê xo de Ocalan nêwazenê. 

Hollanda

Hollanda zî sey Belçîka vera Rayberê Şarê Kurdî tewirêko tûj mojna. 31 Çeleyê 1998î de Ocalan bi teyaraya hukmatî ver bi paytextê Belarusî Minsk kewt rayîr. Qaşo teyaraya diyîne pê fermanê Wezîrê Karanê Teberî Pangalosî Rayberê Şarê Kurdî Minskî ra do biberdêne şaristanê Laheyî yê Hollanda. 1 Sibata 1999î de Radyoyê Hollanda da zanayene ke Rayberê Şarê Kurdî waşto bêro Hollanda la waştişê ci ameyo redkerdene. A şewe têna ê Hollande nê pêro warê hewayî yê Ewropa Ocalanî rê ame qefilnayene. Minsk de ame waştene ke bi zorî Ocalan teyara ra bêro warardene. La Ocalanî no red kerd û teyara de mend. Dima heman şewe teyaraya Yunanîstanî saete 04:00 de agêraye Atina.

Tacîkîstan

20ê çeleyê 1999î de Rayberê Şarê Kurdî Moskova ra cade erşawîya paytextê Tacîkîstanî Bişkek. Abdullah Ocalan Bişkek de 8 rojî mend û wina qala ê rojan kerde: ''Mi rûsan rê vat ke ez wazena şora Kurdîstan. Verî înan qebul kerd. Dima vat ke ma do şorê Tacîkîstan. Pê dek û dolaban înan ez nişnaya teyara û ez berda teberê Rûsya, keyeyêkê dewe. No pê zorî remnayîş bi. Ez uca de 8 rojan binê tecrîdî de menda. Teberî reyde pêro têkilîya mi amebî birnayene.''