Rojanê Roma de rolê Almanya

Rayberê Şarê Kurdî Abdullah Ocalano ke 12ê kanûn a 1998î de Moskova ra şi Roma, 66 rojanê zor û zehmetan o pawitene. Rewşa prosesê Roma zî do pozîsyonê Almanya bewlî bikerdêne.

Rayberê Şarê Kurdî Abdullah Ocalan 12ê kanûn a 1998î de Moskova ra şi Roma. Badê Yunanistanî reya dîyine şiyêne yew welatê endamê NATO û Yewîya Ewropa. Na rewşe hetêk ra seba ke têkoşîno ke bi serran o dano rayraberdene Ewropa rê bido eşnawitene şansêk bi la hetê bînî ra rîyê hemkarîya dewleta tirke û welatanê rojanwanî ra tehluke bi.

Rayberê Şarê Kurdî bi hetkarîya di parlamenteran Parîya-Komînîste ya Newe ra Awankerdişî yê ke dostê kurdanê şi Îtalya. Hela ke teyara ra ame war pasaportê xo yo sextê da polîsanê sînorî yê Îtalya û vat: ''Ez Abdullah Ocalan welatê şima ra bexwaştişê sîyasî wazena.'' Herinda cigêrayîşê bextwaştişê ey de ame destbendekerdene, çunku Almanya bi serran verê cu derheqê ci de qerarê tepiştişî vetbi. Çend saetî ra dima xebera destbendkerdişî dîyaye Almanya.

Eynî şewe 13ê kanûn a 1998î de de polîsanê Almanya yê Karlsuhe semedê îadeyê Abdullah Ocalanî dosyayê verênî akerdî. Mudirê Pêroyî yê Asayîşê Tirkî Necatî Bilican zî Almanya de bi.  Xora 13ê kanûn a 1998î de selahîyetdaranê îstîxbaratê Almanya Bilîcanê rê vat bi Abdullah Ocalan Îtalya de ameyo ''destbendkerdene'' û Bilicanî zî cade resnabi Tirkîya.

Rayberê Şarê Kurdî eynî roje rîyê krîzê qelbî ra nêweşxaneyê leşkerî yê Celioyî de gerîya binê tedawî dima ra semedê asayîşî ame berdene Nêweşxaneyê  Palestrina yo ke 40 km Roma ra dûrî bi. Gama ke ê çend rojî Rayberê Şarê Kurdî nêweşxane de bi paytextê Ewropa kewtî alarm. Rojnameyî bi  sernameyê ''Raybero kurd Ocalan Roma de yo'' vejîyaybî. Kurdîstanijê ke Ewropa de yê înan zî verê dabi Roma. Hela ke grûba verêne resaye ca çalakîya girda verêne 14ê kanûn a 1998î de meydanê nêweşxaneyî yo ke Raybar Abdullah Ocalan tede yo de ameye kerdene.

Abdullah Ocalanî a roje MED TVyî ser ra na eşkerayîye daye: ''Bi zanayîşê hukmatê Îtalya ez Îtalya de ya. Ez hesasîyetê şarê ma zana, la nika ra ez nêeşkena ercnayîşê ke hol ya zî xirab bikerê. Semedê naye hema rew o. Seba ke ez bi nasnameyê xo yê sîyasîyî Îtalya de bimanê muameleyê ke hewce kenê ameyî destpêkerdene.  Ez şarê ma ra wazena ke wa rewşe teqîp bikero û sebr bikero.'' Eynî roje seba ke ''Tirkîya de îdam esto'' Îtalya waştişê îadeyî yê Tirkîya red kerdbi. Pekî Almanya sekerdêne?  Serdozgerîya Federalî 13ê kanûne de semedê îadeyî dosya kerde amade û Mehkemeya Fedaralî rê şawite. 16ê kanûne de Wezîrê Karanê Zereyî yê Almanya Otto Schily lazabez şi Roma û Wezîrê Karanê Zereyî yê Îtalya  Rosa Russo Lerveolino dir pêvînayîş kerd; rojdem îadeyê Abdullah Ocalanî bi. Almanya de qanadêk waştnêne ke Ocalan Almanya de bêro muhakemekerdene ke înan ra yew zî  Otto Schily bi ke bi dişmenîya vera kurdan yeno nasnkerdene.

Nê mabênî de Wezîrê Karanê Teberî yê Amerîka James Rubîn roja ke Schily Roma de bi 16ê kanûne de na eşkerayîye dayêne çapemenî: ''Tepiştişê Rayberê PKKyî vera terorê dinya ma sey gama muhîme ercnenê. Ma tewirê hukmatê Îtalya ra keyfweş ê. Ganî Ocalan bêro îadekerdene û muhakemekerdene. Ma wazenê ke wa Almanya, Îtalya û Tirkîya na babete pîya bixebityê. Badê nê dîrektîfê Amerîka, kulîsê Îtalya kewtî têmîyan.

Gama ke pêvînayîşê Almanya amyene kerdene hetê bînî ra eşkerayîya ke pawîyayêne Serekwezîr Massimo D’alemyî ra ameyêne.  Serekwezîrê Îtalya vatêne ke PKK şîdetî ra dûrî vindero ê heqê bextwaştîşî do bidê Abdullah Ocalanî.  Vateyê D’Alema Anqara de sey bomba ginayî war û sere de bajarê pîlî Tirkîya malê Îtalya ameyî boykotkerdene û çalakîyê nîjadperestî ameyî organîzekerdene. Ecebo ke vengdayîşê boykotî yo verên Yewîya Borayan û Odayanê Tirkîya û Odayê Tîcaretî yê Îstanbulî ra ameyî.

A roje Wezîrê Pawitişî yê Tirkî Îsmet Sezgîn zî Roma de bi. Gureyo verên ê Sezgînî Wezîrê Pawitişî yê Almanya Rudolf Schrapîng  reyde pêvînayîş bi. Badê kombîyayîşî eşkerayîyê ke wezîranê Ewropa dayene, merheleyê bînî ramojnayene. Ewropa ka xo pê demokrasî wasifnena Rayberê Şarê Kurdî nêweştêne.

Mehkemeya Federal a ke dosyaya ke ameya amadekerdene 19ê kanune de girewt dest qerarêko newe yê tepiştişê Abdullah Ocalanî vet. Bi naye qeraro ke reya verêne 12ê çeleyê 1990î de amebi vetene, ameyêne aktuelkerdene. Qerar de çalakîyê ke badê qerarê qedexeyê PKKyî yê 1993î ameyî kerdene ra Abdullah Ocalan berpirsîyar ameyêne girewtene. Hînî Almaya têna ''cînîyat''î ra nê ''îdarekarê rêxistina terorî'' ra zî o waştenê.

Tekîlîyê Almanya û Têgêrayîşê Azadîye yê Kurdî pêvînayîşanê 1995 û 1996î ra bibî hol, heta ke Abdullah Ocalanî pay na Roma. Almanya bibî di cayî. Hukmatê Almanya îadeyê ey waştêne la hukmatî giranî ra giretêne. Qeraro ke verê îadeyî akeno Wezîrîya Edaletî de mendbi. Naye ser o Serekwezîrê Îtalya Massimo D’Alema 27ê kanûne de şi Bonn. D’Alema hevîdar bi, eke Almanya Abdullah Ocalanî bigero barê ey do bibo şenik. Verê banê serekîye yê Bonnî de 50 hezarî ra  zafêr kurdî bi vatişê ''Rayberê Şarê Kurdî têna nîyo'' qîrayêne. Badê pêvînayîşê di saetan Serekwezîr Gerhard Schrodero ke vejîya verê çapemenî bi bahaneyê Almaya de zaf  kurd û tirk estî  vat ma ''Abdullah Ocalanî nêwazenê.'' Schroderî vat  ganî Ocalan mehkemeyêke Ewropa de bêro muhakemekerdene û ancîya kişte.

Badê eşkerayîya Almanya ke Îtalya verê dêsî de verda Îtalya de semedê Abdullah Ocalanî rojanê zehmetan dest pêkerd.

Rayberê Şarê Kurdî roportajê kovara Sternî yê 15ê çeleyî yê 1999 de persê rojnamegerê almanî yê  ''Almanya îadeyê şima qebul nêkerd, nê şima şaş kerd?'' wina cewab kerdêne: ''Mi şaş nêkerd la sebebê ci mi şaş kerd. Vanê ma wazenê muhakeme bikerê la netîceyê ci zor danê ma. No mi rê eceb ame û xelet o. Bingeyê wina yo hukmkedişî çîn o. Raşta bingeyê ci yo huqûqî çîn o. Xora berpirsîyarê naye Almanya ya. Almanya sey polîtîk înîsîyatîf nêgirewt, problem eşt Îtalya ser, Îtalya hêzê çareserî nêdî û problem bi giranêr. Almanya giranbîyayîşê problemî de qey barê xo nêvînena? Qey semedê çaserkerdişê problemî ma dir pêvînayîş nêkena? Almanya qey dîyalogî ra remena, qey pê qedexeyê PKKyî peroblemî peyde erzena. Almanya hetê ekonomî û leşkerî ra paştî dana Trikîye û semedê çareserîye zî ci rê zext nêkena. Timûtim PKKyî rê zext kenê. Kilmkî demeçê yenê dayene ercê înan ê pratîkî hend çîn o. Ê berpirsîyarî nêgenê. Eşkeyanê ameyîşê mi sey firsetêk bişuxulnî û prosesêkê sîyasîyî rê serkeşîye bikerê. Hêzê Almanya estbi, eşkeyêne milê xo şantajê Tirkîya rê çewt mekero la no nêceribna.''