Ekolojîst Murat Bîlgîçî sebeb û waştişê hêrişanê dewleta tirke yê vera xozaya Kurdîstanî de ercnayî.

Bîlgîçî bale ante ser ke hêrişê vera xozaya Kurdîstanî exleb sey demkî yenê destgirewtene û vat:''No ercnayîşo xelet o. Tarîxî ra vera xozaya Kurdîstanî hêrişî yenê kerdene. Wextê ronayîşê komere ra nata nê hêrişî benê. Tirkîya de badê ronayîşê komare vera şaranê bînan polîtîkaya çînkerdişî kewte dewre. Teberê tirkan de şarê bînî ya sey kole ya zî komelêkê mergî heq kenê ameyî vînayene. Serewedartişê sey Şêx Seîd, Seyîd Riza, Agirî û Koçgirî bi hewayêkê gonîn ameyî vindarnayene la înan zanayêne ke 'serkewtişêko mende' dest nêfînayo. Nê semedî ra zanayêne ke xoza hetê kurdan de ya. Raporê ke vera kurdan amade kerdî de vatêne 'Koyî înan pawenê.'  Xozaya Kurdîstanî wina xoza ya ke kesê ke tede yê bi serran teberî ra hetkarî mêgêrê zî eşkenê bicîwîyê. Coka raporan de verî çînkerdişê koyan ca girewt.''

Bîlgîçî wina dewam kerd: ''Hêrişê vera xozaya Kurdîstanî  ge-ge benê sist û ge-ge zî zaf giran yenê kerdene. Netîceya hêrişanê vera xoza de dewî ameyî vêşnayene û vengkerdene. Warê qedexekerdeyî ameyî îlankerdene. Bi hewayêkê sîstematîkî darî ameyî birnayene û nebatê bînî ameyî talankerdene. Vêşnayîş û vengkerdişê dewan semedê înan qîm nêkerdêne. Çunke heta ke xoza bibo şar do peyser agêrayêne dewanê xo. Coka bi çînkerdişê xoza waşt problemê kokê ci ra hal bikerê.  2009î ra dima Kurdîstan de qirkerdişê daran û şewatê daristanan zêdîyayî. Dewleta tirke 2012 de modelê Sri Lanka fîna dewre. Goreyê nê modelî semedê mirnayîşê maseyan ganî gole bêro zuwakerdene. Her çiqas sey modelê newî bêro mojnayene zî xora no metod tim vera kurdan yeno şuxulnayene.''

Ekolojîst Murat Bîlgîçî vat: ''Daristanî leteyêkê ekolojî yê. Krîzê awe û hewayî paabesteyê daristanan ê. Daristanî pîya bi merdiman warê xeylêk ganîyan ê bînan ê. Ê ganîyî ganî goreyê tebîatê xo biciwîyê. Eke warê cuya înan çîn bibo, ê zî çîn benê. No tehlukeyo pîl o. Nîjadperestîye hende çimê înan kor kerdî ke texrîbatê ekolojî heme dinya rê tesîr bikero zî xeymê înan de nîyo. Vanê wa têna destkewteyê kurdan çînêbî. Coka ganî vera texrîbtanê vera xoza tewir bêro girewene. Nêrazîbîyayîşê ke est ê qiymetin ê la qîm nêkenê. Dewleta tirke binê nameyê 'qesawetê asayîşî' de  xozaya Kurdîstanî talan kena û komeleyê ekolojî yê Tirkîya zî vera nê bêveng mamenê. Ganî ê vajê qey şima vera estbîyayîşê kurdan vejîyenê û hêrişê xozaya ci kenê. Mesela Greenpeace  zî derheqê qirkerdişê ekolojîkî yê Kurdîstanî de vat no warê pîsporîye yê înan nîyo û bêveng mend. Cayo ke tede darî yenê qirkerdene de pîsporîye hewce nêkena. Eke qala Kurdîstanî bibo pêro sey sîstem têgêrenê.''