Şaîrê Dêrsimî: Sayder/Seycan/Saycan/Sayê Alê Moşî

Senî ke Dêrsim de Sey Qajî westaya deyîranê xemgîn û hîsan o, Sayder zî westaya deyîranê eşq û sewdayan o. Sayder bi deyîranê xo yê eşq û sewdayan Dêrsim de şaîro tewr namdaran ra yew o.

 

Şaîr Sayder, mîyanê şarî bi nameyanê cîyayan ameyo şinasnayene: Sayder, Seycan, Saycan, Sah Heyder û Sayê Alê Moşî. Mezraya Gomê Seydû ya qezaya Pilemurîye ya Dêrsimî  ra, keyeyê Avasê Xidû ra lajê Alîyê Moşî yo. Sayder domanîya xo ra wayîrê vengêkê weşî bîyo û rew ra dest bi vatişê deyîranê eşq û sewda keno. Rena nê serran de dest bi kemane keno û xo no war de aver de beno. Yeno texmînkerdene ke mabênê serranê 1892-1916/1917 ciwîyayo.

Senî ke Dêrsim de Sey Qajî westaya deyîranê xemgîn û hîsan o, Sayder zî westaya deyîranê eşq û sewdayan o. Sayder bi deyîranê xo yê eşq û sewdayan Dêrsim de şaîro tewr namdaran ra yew o. 

Sayder mabênê serranê 1916-1917 de, Şevdîn de vera artêşa Rusan tewrê hêzanê mîlîsan beno. Nê şerî de zî şehît beno. Mabênê mîlîsan de bi nameyê Dursînî yew lajê apê ci zî est o. Cepheyê Şevdîn de verê Dursun şehîd beno. Sayder zî beno birîndar û birîna xo zaf giran bena. Sayderî birîndar anê dewa Herdîfî, badê zî anê mezraya Balixî ya dewa Cîvrakî. Pîyê ci Alîyê Moşî û şaîr Sey Qajî wexto ke pêhesînê Sayder bîyo birîndar û ardo Mezraya Balixî, ê zî şonê bi uca. Waya Sayderî ya pîle na mezra de Alîyê Melemî de zewejîyayî ya û bi waştişê aye Sayderî Balix de wedanê. 

Sayder çend serrî de şehîd bîyo nêno zanayene labelê goreyê vatişê kokimanê Dêrsimî 35-36 serrî de bîyo. Emrê xo yê kilmî de nêzdîyê 101 deyîrê viraştê.  Tornê Alîyê Melemî Alî Demîrelî bade seba Şayderî mezarêka başe viraşta.  Ewro zî hîna zaf kesî şinê dîyarê ci û vilakan mezela ey ser o nanê ro û ey yad kene.

Cêr ra yew deyîra ey a ke zaf yena zanitenê şima di bivînê.

 

CANÊ CANÊ

Erê canî canî

Rowa mi canî

Gozaga gerdanê şîşî rake

Ez xo rê lewê panî,

Tom dano fekê mordemî

Zê dendikê goza Hîndîstanî

Perê kenê şêm û qurişî

Cor ra ronî mirzanî

Kosû de heqa tû ya

To cûwanike

Defter no ro goyulû, 

Ez xo rê biwanî,

Ere no Derdê zerî yo,

Butu mi rê benê

Name û nîsanî

Seveta zere û goyulû

Mi se û zû kilame vata, 

Pero kerdê tamamî

Dî-rê çekû kêmî yê

To kenu ser de

Hurênya îmamî.

 

Resîm: Înan Soylu