Radyoyê Erîvanî serra 1955î de paytextê Armenîstanî Erîvan de dest pê weşane kerd û biserran bi vengê vîrê tarîxê kurdan. Radyoyê Erîvan bi serran bi tek rayîrê têkilîya kurdan.

Hunermendê kurdî yê sey Karapetê Xaço, Aram Tîgran, Aslika Qadir, Dîlbera Wekîl, Efoyê Esad, Fatma Îsa Gulazera Etar, Hovhannes Gapo, Kezîzera Xelo, Reşîdê Baso, Seyrana Musa, Sûsika Simo, Şeroyê Biro, Tuqasa Xemo, Zadîna Şakir ve Egidê Cîmo bi rayîrê Radyoyê Erîvanî bîyî meymanê keyeyê kurdan. Deyîrê nê hunermendan ameyî qeydkerdene û heta ewroyê ma kirîşîyayî.

Arşîvê 65 serran ê Radyoyê Erîvanî bi xîretanê hunermend Cewad Merwanîyî  bi nameyê ''Stranên Arşîva Radyoya Erîvanê'' sey kitabê 4 cîldan ame amadekerdene. Merwanî nê vengê vîrê kurdan bi notayan qeyd kerdî.

Çapo diyîn ê kitabî Vakurê Kurdîstanî û Rojawan de nêzdî de pîyasa de cayê xo do bigêro. Amadekerdoxanê nê kitabî ra Cewad Merwanîyî sey zafê kurdan domanîya xo de Radyoyê Erîvanî şinasnayo. Merwanî serra 1995î de şino Erîvan û hunermendê radyoyî şinasneno.

Cewad Merwanîyî derheqê Radyoyê Erîvanî û 'Stranên Arşîva Radyoya Erîvanê' de ANFyî rê qisey kerd.

Merwanîyî qala hîkayeya arşîvî wina kerde: ''Mi domanîya xo ra nata kasetî kom kerdêne û deyîrî qeyd kerdêne.  Dima wexto ke ez şîya Ewropa mi bire daye ke ez pêro deyîran bîyara pêser. Ez serra 1995î de şîya Erîvan û uca de 2 mengan menda. Mi Reşîdê Beso, Keremê Sead, Egidê Cimo, kekê Wekil nas kerdî û ez hetê înan de menda. Mi zaf xîret kerd, arşîv ard pêser. Ez serra 1996î de agêraya Almanya. Mi cade dest pê nuştişî kerd. Hêverî mi weşanxenayê Aramî ra kitabê bi 400 deyîran vet. Dima ma ekîpêka profesyonele reyde bi 4 cîldan kitabêk amade kerd. Veysî Varliyî botayî nuştî, analîzî kerdî. Şîyar, Ewran, mamosta Servet û Mehmet Çakmakî zî zaf kede daye kitabî.

Bi desan serrî verê cû kurdanê ke qirkerdişî ra xelisîyayî neçarîye ra koçê Kafkasya kerd. Nê hetê xo de huner û kulturê xo zî berdî. Bi serran ê uca de bi deyîran vera asîmîlasyonî vindartî. Radyoyê Erîvanê bi veng, roşnî û îlhamê kurdanê çar parçeyan. Kurdan ser o keda radyoyê Erîvanî zaf o. Coka ganî ma ey bipawê û wayîrê ci vejîyê. 

Dewleta tirke bi serran o xîret kena ke ma asîmîle bikerê. Ma bi na xebata xo xîret kenê ke verê nê asîmîlasyonî bigêrê. Ma edebîyatê fekkî kenê edebîyatê nuştekî. Bi nê hawayî na xebate derbazê ciwanan ê kurdan bena. Beno ke siba nê bîr ciwanê kurdî hîkayeyanê nê kitaban bikerê fîlm yan zî kitab.  Beno ke ciwanî do dewleta tirke qirkerdişê kulturî ra bidê mehkeme. 

Ma nê deyîran do bierşawê UNESCO û weqfanê pawitişê tarîxî. Arşîvê TEV-ÇAND de 40 hezar deyîrî estê. Dewleta tirke nê deyîran ra tayî diznayî û kerdî tirkî. No qirkerdişê kulturî û qetilkerdiş o. Ma do warê mîyanneteweyî de dewleta tirke bidê mehkeme.

Ma do arşîvê Radyoyê Bexdatî zî bîyarê pêser. Nê pêro erj û xezînayê ma yê. Nê kitabî ganî keyeyê pêro kurdan de bibê. Eke ma wayîrê nê eseran vejîyê ma eşkenê xo bipawê û kulturê xo neqlê neslanê bînan bikerê.''