Xezala Koyê Bîngolî

“Xezala Koyê Bîngolî“nameyê kitabê Wusênê Gestemerde yo. No kitab serra 2020 de hetê weşanxaneyê Roşnayî ra ameyo weşanayene.

Wusênê Gestemerde serra 1971 de dewa Gimgimî Geste- merde de ameyo dinya. Mektebo verîn dewa xwu de wend, mek- tebo miyanîn yew serre Gimgim de di serrî zî dewa Gimgimî Uskura de wendî. 1990 de şi Almanya. Înstîtutê Ziwan û Kulturê Kirmancî de xebitîya. Tv-10 û Can Tv de bi nameyê "Veng û Reng" programî viraştî. Serra 2000î ra dest pê kerd bi kirmanckî meqale, hîkaye û şiîrî nuştî. Nuşteyî û şiîrê ey rojname, kovar û keyepelanê sey Özgür Politika, Yeni Özgür Politika, Rojeva Medya, Vate, Çepkî, Semah, Ma, DersimÎnfo, Gestemerde Online, Kirmanckî Online, Newede Dersim, Varto Sitesi û Varto Dergisi de weşanîyayî.

Yew nuşteyê xo de Wusênê Gestemerde wina qalê nuştişê  şîîrenuştişî keno: “Mi serra 2001î de dest bi nuştena şîîran kerd. A serre ra nat bi kirmanckî xeylê şîîrî nusnayî û hona kî honda wo ke mi dest ra ame, nusnena. Mi şîîrê xo zaferin bi axa welatî, bi hesreta welatî, bi hesreta dakila xo, bi birîya der û cîranî, heval û hogirî nusnayî. Axa welatî, hesreta welatî zereyê mi de kul girêdaybî û mi kî derd û kulê xo bi şîîran pîştî û melem kerdî û ardî ra ziwan.“

Ziwanê şîîranê Wusênê Gestemerde zelal û pak o. Babeta şîîran zafêrî sewda, eşq, hesrete, derd û kerd, birîya welatî, birîya rojanê verênan û domanîye, hêvî û hêvîya azadî ya.

Kitabê şîîranê “Xezala Koyê Bîngolî“ de nê şîîrî ca gênê:

Çemê Goşkarî, Goşkar Baba, Dewa Bav û Kalê Mi, Ciyabiyene, Pîrê Mi, Kalê Mi, Koyê Gestemerdeyî , Ax Dayê, Dayê, Des û Çarê Temûzî, Estareyî Bereqînê, Bawo, Mi Cameverde Meşo Xezal, Zelala Mi, Sirotsûra Mi, Delala Mi, Zaranca Mi, Gula Koyan, Çêna Begî, Ez Kam a?, Ma Heşt Wayî û Birayî Me, Qerşûna Kore, Domanê Welatê Mi, Ax Domanê Welatê Mi, Ma Doman Bîme, Alan Kurdî, Engîn, Eke Doman Çinê Biyêne, Ma Hîrê Kesî Bîme, Cafer, Weysel, Ti Nêameyî Bira, Îbo Feqîr, Misto Budela, Êno To Vîrî?, Ey Saddam!, Şiye , Mi Xo Nêdî, Mi Vîrî ra Nêşî, Berxa Mi, Teyra Bêhalêne, Sond, Gune, Însanê Zerrîpakî , Merdene Niya, Meperse, Dêrsim Veşeno, Ma Vêşayîme Şima Meveşê, Na Bêvengîye Ma Kişena, Par Nê Wextan, Derd û Qotikî, Felek, Dinyaya Bêbexte, Dinyaya Xirabmale, Holikê Ma, Ax Welatê Mi, Demê Payizî, Çend Payizî Derbaz bî, Tijîya Şodirî, Adirê Newroze, Hizûr, Wesyeta Mi, Xatir bi Şima

Şîîranê Wusênê Gestemerde ra çend nimûneyî:

EZ KAM A?

 

Şewa teng û tarîye de Persayiş û cêrayiş der a

Xo persena, kamîya xo persena Xo cêrena, kamîya xo cêrena 

Ne persayiş û cêrayiş de Xo nêvînena bena vindî

Vindbîyayiş ra persena Vîndbiyayiş mi ra perseno

Ez kam a, kotî ra ama û şona kotî?

 

Persî rêz benê û ênê mi ser

Zê girmike, zê lapaçe

Xo kunê bi ruyê mi ra

Sirota ruyê mi de benê lete-lete 

Benê hurdî-hûrdî varenê mi ser 

Zê vawra wesarî lape-lape

Kinc û kolî mi ser o benê hît û linc

Ez recefîna, cemedîna

Beno tiketikê didananê mi

Êndî xo nêvînena...

 

Her cêrayiş û persayişê mi de 

Ray û dirbî re mi birînê

Çêberî mi ser o yanêbenê, kîp diyenê ca 

Ez nêzana qey?

Na nêzanitena mi kî

Mi rê roje nê roje qida ana

Lê çitaw?

Şoro wa biyarone

Qida êno kî wa nêzanitena mi ra bêrone

Ez kamîya xo cêrena

Ne qida ne kî bela mi ra çiye nêvano

Ez şewa teng û tarîye de

Vindîbiyayiş ra persena

Vindîbiyayiş mi ra perseno

Ez kam a, kotî ra ama û şona kotî?

 

Kes nêzano hal û wextê mi

Ne kî weqîetê mi

Kes nêzano dermanê derdê mi

Ne kî dermanê kul û birînanê mi

Hal yeman o, wext temam o 

Ez na wa êndî şona 

Şewa teng û tarîye de 

Ez kamîya xo cêrena 

Kamîya mi, mi cêrena

Ez kam a, kotî ra ama û şona kotî?

 

Nê dişmenê bêbextî, 

Na çike biye re ma kerde 

Û ma jûmînî ra fiştîme dûrî 

Ez qey vînd biya dayê?

 Qey hardê na dinya ser ro

Ma rê kî boste ca çin o?

Dinyaya ke ma hardê xo ser o nêhewênena 

Ez dinyaya henêne se bikerî dayê?

Şewa teng û tarîye de

Ez cêrayiş der a, ez vindîbiyayiş der a

Ez kamîya xo cêreno

Kamîya mi, mi cêrena...

 

Ez kamî ra na perse bipersî

Xo nanê ra kerr û lalênî, bêvengênî 

Kesî ra veng nêvecîno, pêro benê kerrhest 

Ti vanê belkî zonê xo qilotnayo

Yan sond werdo, wad kerdo

Qet tewr kes mi ra çiyê nêvano

Ez se vacî, kam heta şorî? 

Şewa teng û tarîye de

Ez berbiş der a, ez nalayiş der a

 

Şiyayiş û amayişê mi 

Cêrayîş û vindîbiyayişê mi 

Berbiş û nalayişê mi

Tew xemê kesî nîyo, wa nêbo

Şewa teng û tarîye de

Ez cêrayiş der a, ez remayiş der a

Ez ziwanê xo cêreno, ziwan mi cêreno...

Hetê ra qedexe yo

Hetê ra vindîbiyayiş der o

Ez cêrayiş û pêrodayiş der o 

Ez ceng der o, tenge der o 

Şewa teng û tarîye de

Ters û xofê mi, veng û rengê mi 

Kunê têmiyan ra û lornena dakila xo rê 

Benê sewda, benê huyayiş, êne ra zon 

Û mi cêrenê ez înan cêrena...

 

Ez vila biya zê camê şikîyayî 

Biya lete-lete, hurdî-hurdî 

Şewa teng û tarîye de 

Zaf bêkes ginaya war ro Kes destê mi nêceno

Mi hard ra arênêdano

Her leteyê mi nişto ra cayê

Êndî nîna naskerdene

Ez kam a, kotî ra ama û şona kotî?

 

Berlîn, 25.05.2012


 

QERŞÛNA KORE

 

Wurze bira wurze, şodir o 

ustina bonî tewiya, bon rijîyo

 se bî oncîya çi pê hesiyo?

êno ma ser dişmen bi top û tifengan 

nat û dotê ma, zê çeperî rêz biyo 

êndî bes o, wa na gonî nêrişîyo

 

Gerrê xo kamî de bikerî?

ez bi na merax mirena dayê

se vana vaje lê ez bi na derbe şona

 ti zaf kewta mi vîrî dayê

ez bi na derbe şona dayê

merdena mi bi qerşûna kore nêbo

 ewro esta meşte çîna

raxelesîyena mi bi destanê dişmenî nêbo

derba mi derba qerşûna kor a

ez bi derba qerşûna kore nêmirena

 

Ez bi derba hesrete mirena dayê

Berlin, 22.03.03

 

DÊRSIM VEŞENO

 

Dêrsim de teyna birr nêveşeno

Dêrsim de hard veşeno, cîgera ma veşena

Pîr venga cedê xo dano

Dewrêş berbeno, rayber zîbeno

Dêrsim bêkes veşeno...

 

Dêrsim de dar û ber veşeno

Kemer û kuç berbeno

Mar û milawunî, teyr û turî

Wulle bîlle Dêrsim bêkes veşeno

 

Dêrsim de cîgera ma veşena 

Hard û asmên, tebîet veng dano 

Ziyar û diyarê ma, dar û berê ma

Can û cîgerê ma; Dêrsim bêkes veşeno...

 

Berlin, 23.08.2018