Komeleya Cigêrayîşanê Kurdana ke seba kesanê ke vera asîmîlasyonî yo ke bi awayekê sîstematîkî yeno rayraberdene wazenê ziwanê xo bimuserê yew alternatîfa girîng a, cad kena ke Kurdkî ra wayîrvejîyayîş tena bi vatişî memano û Kurdkî cuya rojaneyî de zî bêra gurenayene.

Kurdan û Kurdkî ser o polîtîkayê asîmîlasyonî dewam kenê. Domanê Kurdanê ke bi serran estbîyayîşê înan yadîgarê estbîyayîşê yewna nejatî bîyo, sey domananê bînan heqê ziwanê maya xo de perwerde bîyayîş destragirewte dest bi dewreyê perwerdeyî kerd. Komaleya Cigêrayîşanê Kurdana ke Enstîtuya Kurdkîya Îstanbulî ya ke 1992 de bi rayberîya Musa Anterî abîya û 2016‘î de bi yew KHKyo ke çarçiwa OHAL‘î de ameyo vetene padîya dima ra ronîyaya xo mîyan de dest bi dayîşê dersanê Kurdkîyan kerd. Programê perwerdeyî yo ke sey sinifê yewin, diyîn û hîrêyin dewam keno de dewreyanê wisar, hamnan, payîz û zimistanî de Kurdkî ame musnayene bi pêro pîya nêzdîyê 800 wendekarî. Komeleya Cigêrayîşanê Kurdana ke seba kesanê ke vera asîmîlasyonî yo ke bi awayekê sîstematîkî yeno rayraberdene wazenê ziwanê xo bimuserê yew alternatîfa girîng a.

Vilakerdişê Qiseykerdişê Kurdkî

Mamostayanê Komaleya Cigêrayîşanê Kurdan ra Seyîd Ahmedî ANF‘yî rê qisey kerd û vat ke çîyo girîng o yo ke ganî vera asîmîlasyonî vatiş û kerdişî yew bê. Ahmedî ard vîrî ke Kurdkî seranserê tarîxî de prosesanê zaf zoran ra vîyarta û no proses hîna zî dewam keno û sey sazgeh derheqê hedef û gureyanê xo de nê çî vatî: “Ma tîya de dersan danê û wendekarê ma cuya xo de Kurdkî xebitnenê. Nê kesî Kurdkî vilayê keyeyanê xo zî kenê û êdî keyeyanê înan de zî Kurdkî yeno qiseykerdene. Sîya wendekaranê ma de ke keyeyanê înan zî ke Kurdkî qisey kerd bi naye Kurdkî her ke şona bena vila. Hetê bînî ra dersanê ma nê tîyayî ra dima kursê mamostayî zî estê. Wendekaran ke nê dersî girewtî sey mamostayê kurdkî mezun benê. Wexto ke statuyê Kurdan bî nê mamostayî do dersan biderê, do vengîye pir kerê.”

Ganî Vatiş û Kerdişî Seypê Bibê

Ahmedî padîyayîşê beşê Kurdkî yê Unîversîteyê Artûklû yê Mêrd,nî zî nirxnayê û bi nê vateyan rewşe rexne kerde: “Merdimî medya de seba ke Unîversîteya Artûklû de beşê Kurdkî ameyo girewtene lomeyê xo kenê la wexto ke ma nê merdiman ra vanê ‘bêrê tîya de dersanê Kurdkîyan bigîrê, mîyanê cuye de bi Kurdkî biciwîyerê’ nê pêşnîyazê ma xo rê sey barê giranî vînenê. Rexneyê xo yê medya tena vatiş ê, Kurdkî nêmusenê. Prosesê halkerdişî de merdimî ameyêne û seba ke Kurdkî bimusê cad kerdêne la nika hûmara nê kesan zaf bîya tay. Qeyûmî tayînê şarêdarîyan bîyî û tabeleyanê înan ra Kurdkî ame wedaritene. Merdimî vera na yewe zaf reaksîyon musnenê û heqdar ê zî la wexto ke musayîşê Kurdkî ame verê înan eleqe nêmusnenê. Vatiş û kerdişê înan yewbînan nêgêno.”

Bi Qiseykerdişê Kurdkî Cewab Eşkeno Bêro Dayene

Ahmedî bale ante ci ke kesanê ke perwerdeyê Kurdî dîyo tesîrê der-dorê xo zî kenê û sazgehî wendox-nuştoxanê Kurdkî perwerde kenê. Kesê ke bi Kurdkî xeberan nusenê û pêşkêş kenê zî nê sazgehan ra îstîfade kenê û kesê ke Kurdkî musayê waranê ke seba Kurdan girîng ê de wezîfe gênê xo ser. Ganî warê Kurdkî de vatişî bibê çalakî. Ganî ma tena bi vatişanê xo ney bi kerdişanê xo zî wayîr ro Kurdkî vejÊ. Tîya  yew sazgehê Kurdkî esto, kesê ke wazenê eşkenê tîya de Kurdkî bimusê. Hetê bînî ra Kurdî ganî domananê xo de Kurdkî qisey bikerê. Vera asîmîlasyonî ma tena winî eşkenê helwest bigêrê.‘‘