Destpêkê serranê 90an ra heta 2000î dewleta pê metodanê gemarinan bi seyan gerîlayî pê madeyanê kîmyewîyan qetil kerdî.

Vera têkoşînê azadîye yê şarê kurdî dewleta tirke destpêkê serranê 90an ra nata qirkerdişan kena. 90an de hetêkî ra bi seyan wareyê merdiman ameyî rijnayene, hetê bînî ra dewleta îşxalkere vera gerîlayanê azadîye yê kurdan bi her tewirî çekê qedexekerdeyî şuxilnayî. 2002 de bi ameyîşê AKPyî no sûcê merdimîye zêdîya.

Panoramaya serebûtanê serranê 90an ra heta 2000î wina ya ke tede artêşa tirke ya îşxalkere vera gerîlayanê ARGK û HPGyî çekê kîmyewîyî şuxilnayê:

Qirkerdişê Koyê Bêzarî: 17ê gulana 1994î de Koyê Bêzarî yê Semsûrî de 22 wendekarê ke seba ke tewrê PKKyî bibê Meletî ra kewtbî rayîrî û 6 gerîlayê ARGKyî yê ke şîbî verê ciwanan bi çeka kîmyewîye ameyî qetilkerdene. Şahidanê serebûtî çend serran ra dima çapemenîye rê qisey kerd û ard ziwan ke cenazayanê ciwanan ra boya girane ya kîmyewîye ameyêne û seke nînan ra dû berz bîyêne. Cenazayê ciwanan dima bi astor û heran erdî ra ameyî kaşkerdene û baxçeyê qereolî de wextêko derg ameyî verdayene.

Dim de 42 gerîlayî ameyî qetilkerdene: 1994 de dewa Dimî ya qezaya Payîzava ya Wanî de yew cinîye zî tede  42 gerîlayî pê çekanê kîmyewîyan ameyî qetilkerdene. Şahidan pare kerd ke artêşa tirke vera gerîlayan çeka kîmyewîye şuxilnaye, cenazayê gerîlayan bibî komir, 2 rojan warê operasyonî de verdîyabî û dima pê astor û qatiran nêzdîyê dewa Tûzekî de bi hawayêkê komkî ameyê definkerdene. Gorê komkîyî 2009 de ameyî dîyene.

Qirkerdişê Gelîya Şêx Cûmayî: 1995 de artêşa tirke herêma Gelîya Şêx Cûmayî ya qezaya Şîrvanî ya Bedlîsî de 80 gerîlayî bi çekanê kîmyewîyan qetil kerdî û dima eşt çalêkî. Keso ke şahidê nê operasyonî bi 17ê hezîrana 2011î de ANFyî rê qisey kerdbi û vatbi: ''Rojê peyênî yê operasyonî bîyî, leşkerî kişteyanê xo ra aciz bîyî. O çax sey çareya peyêne înan dest eşt çeka kîmyewîye û netîceya ney de 80 gerîlayan dinyaya xo bedilnaye.''

9 gerîlayî Sêder de ameyî qetilkerdene: 1996 de dewa Sêderî ya Koyê Bagokî ya Mêrdînî de 9 gerîlayî pê çekanê kîmyewîyan ameyî qetilkerdene, dima Sêder de çalêk de ameyî binerdkerdene. Dewijo ke cenazayî dîbî dîyar kerd ke bedenê gerîlayan de rêçê gule û gonîye çin bîyî.

Dêrsim de 21 gerîlayî ameyî qetilkerdene: 21 gerîlayê ARGKyî 11ê nîsana 1997î de qezaya Çemişgezekî ya Dêrsimî de pê çeka kîmyewîye ameyî qetilkerdene dima zî bi hawayêkê komkîyî ameyî definkerdene.Coka Serdozgerîya Komare ya Taybete ya Meletî qetî cenazayî nêdayî keyeyan.

Sason de cenazayî ameyî vêşnayene: Sibata 1999î de mezraya Newala Çargî ya dewa Tanzê ya qezaya Sasonî ya Êlihî de 17 yan zî 15 gerîlayê ARGKyî û 2 sivîlî bi gazê kîmyewî ameyî qetilkerdene. Leşker û qoricîyan cenazayî cayêk de kom kerdî û vêşnayî, dima zî binerd kerdî.

Bi tupanê gazî kîmyewîye ameye tesbîtkerdene: 11ê gulana 1999î de nêzdîyê dewa Bilika ya qezaya Silopî ya Şirnexî de 20 gerîlayê ARGKyî pê çeka kîmyewîye ameyî qetilkerdene. Gerîlayan herême de tupê gazî dîyî û seba cigêrayîşî şawitî Almanya. Analîzan de tesbît bi ke çeka kîmyewîye şuxilîyaya.

Gelîya Karoka de 34 gerîlayî ameyî qirkerdene: 7ê teşrîna verêne ya 1999î de dewa Gelîya Karoka ya Tetwanî de artêşa tirke ya îşxalkere pêkewtişêk de vera gerîlayan gazo kîmyewî şuxilna û 34 gerîlayî wina şehîd bîyî. Artêşa îşxalkere seba ke serê sûcê xo binimna cenazayî reyna çalêk de binerd kerdî.

Çêrme de 20 gerîlayî ameyî qirkerdene: 12-13ê gulana 2001î de artêşa îşxalkere mezraya Gelîncîkî ya dewa Elmacikî ya qezaya Çêrme ya Çewlîgî de 20 gerîlayî qir kerdî. Cigêrayîşanê ÎHDyî de eşkera bi ke 20 gerîlayî pê çeka kîmyewîye ameyê qirkerdene û derheqê serebûtî de gerre ame kerdene.

Serê 7 gerîlayan de rêçê şewatê xorinî: Tebaxa 2003yî de qezaya Beşîrî ya Êlihî de cenazayê 7 gerîlayan dîyayî ke serê bedenanê înan de rêçê şewatî est bîyî.

Vera cenazayan îşkence: 6ê gulana 2004î de Koyê Çaçî yê qezaya Eruhî yê Sêrtî de 6 gerîlayî pê çeka kîmyewîye ameyî qirkerdene. Dima cenazayanê înan rê îşkence  ame kerdene û goristanê bêkesan de cenazayî ameyî binerdkerdene. Rixmê xîretê keyeyan zî cenazayî nêdîyayî.

Cûdî de 5 gerîlayî ameyî qetilkerdene: Hêrişanê îşxalî de mabênê 31ê adare û 7ê nîsana 2005î de Koyê Cûdîyî de 5 gerîlayî pê çekanê kîmyewîyan ameyî qirkerdene, cenazayê înan nêdîyayî keyeyan û herêma şerî de verdîyayî.

Seba nimnayîşê kîmyewî herêmî ameyî qedexekerdene: 14ê temmuza 2005î de Koyê Reşkî yê herêma Berwarsevdînî de gerîlayî Hacere Benek, Vahît Bîlîr, Mehmet Emîn Sîncar, Rifat Baysal û Hasan Esmer pê çeka kîmyewîye ameyî qirkerdene, cenazayî herêma şerî de verdîyayî û teslîmê keyeyî nêameyî kerdene. Dima na herême ameye qedexekerdene.

Rengê cenazayan bibi çeqer: 23yê sibata 2006î de mabênê dewanê Bakwan û Guriza yê qezaya Kerboranî yê Mêrdînî de 7 gerîlayî pê çekanê kîmyewîyan ameyî qirkerdene. Birayê gerîla Ergîn Ekîncîyî Omer Ekîncîyî pare kerdbi ke cenazaya birayê ci bi temamî çeqer bibî.

Rêçê gonîye û fîşekî çin bîyî: 24ê adara 2006î de Şenyaylaya Mûşî de 14 gerîlayî pê çekanê kîmyewîyan ameyî qirkerdene. Cenazayan ser de rêçê gonîye û fîşekî çin bîyî. Keyeyê gerîlayan çeqerbîyayîş û reşbîyayîşê bedenê domananê xo ra tersayî û rixmê xîretê înan zî dewlete otopsî nêdaye keyeyan.

Qoricîyî qala kîmyewîye kerde: Nîsana 2006î de Koyê Cûdîyî de 3 gerîlayî Yildiz Demîrdag (Nûrsele Şîmşîr), Hatîce Erbag (Cîhane Zîlan) û Cîhan Ûlûşûn (Yilmaz Xorto) pê çekanê kîmyewîyan ameyî qirkerdene. Qoricîyo ke bi şahidê serebûtî dîyar kerd ke komandoyanê tirkan di rojan ra dima cayê serebûtî ra, pê kincanê taybetan cenazayî ardî.

Besta de 8 gerîlayî ameyî qirkerdene: 12ê nîsana 2006î de herêma Besta ya Şirnexî de 8 gerîlayî pê çekanê kîmyewîyan ameyî qirkerdene. Dewlete cenazayî teslîm nêkerdî, goristanê bêkesan de cenazayî defin kerdî ke sûcê ci eşkera nêbo.

Rêçê kîmyewî: Gerîlayê HPGyî Cengîz Ersoz (Hasan Zaza) 31ê tebaxa 2006î de Gelîya Lameçî ya mabênê Dêrsim-Erzîngan-Çewlîgî de pê çeka kîmyewîye qetil bi. Serê cenaza de rêçê guleyan çin bi, cenaza vêşîyaye bîye û verdîyaye bîye. Dewlete otopsî nêdaye keyeyî.

Erdîş de 6 gerîlayî ameyî qirkerdene: 15ê êlula 2006î de şerê mabênê hêzanê artêşa tirke û gerîlayanê HPGyî de dewa Karadoganî ya Erdîşî de 6 gerîlayî pê çekanê kîmyewîyan ameyî qirkerdene. Cenazayê înan wedarîyayî Nêweşxaneyê Dewlete yê Erdişî. Serê cenazayanê înan de rêçê şewatî çin bi.

Serê cenazayan de ancî rêçê şewatî: Gerîla Munzur Welat (Îzzettîn Karakaya) teşrîna peyêne ya 2006î de herêma mabênê Dêrsim û Çewlîgî de pê çeka kîmyewîye şehîd bi û bedenê ey de rêçê şewatê xorinî est bîyî.

Cenazayî bi kîmyewî vêşayî: 1ê tebaxa 2007î de qezaya Pulirî ya Dêrsimî de 6 gerîlayî pê çekanê kîmyewîyan ameyî qirkerdene. Cenazayî bi temamî vêşabî û bi hawayêkê parçekerdeyî teslîmê keyeyî ameybî kerdene.

Heywanî pê jehrî kewtî: 23ê tebaxa 2007î de bajarekê Dêrahînî yê qezaya Qilebanî yê Şirnexî de 11 gerîlayî pê çekanê kîmyewîyan ameyî qirkerdene. Cenazayan ser de zî rêçê şewatê xorinî est bîyî. Herême de 2 astorî, 4 qatirî, 19 dewarî û 24 pêsî zî pê jehrî kewtî û merdî.

Cenazayê 4 gerîlayan hînî nêşinasîyayêne: 12ê êlula 2007î de dewa Movilî ya merkezê Sêrtî de şer de 4 gerîlayî pê çekanê kîmyewîyan ameyî qirkerdene. Teşxîsê di cenazayan şewatî ra hînî seba ke nêşinasîyayêne nêame kerdene.

Cenazayî bîyî komir: 1ê tebaxa 2008î de warê Gelîya Dotkî yê qezaya Geverî yê Colemêrgî de 2 gerîlayê HPGyî pê çekanê kîmyewîyan ameyî qirkerdene. Keyeyan dî ke cenazayî bîyê komir û vat ke na barbarî ya.

Mûrkî de 9 gerîlayî ameyî qirkerdene: 26ê tebaxa 2008î de qezaya Mûtkî ya Bedlîsî de 9 gerîlayî pê çekanê kîmyewîyan ameyî qirkerdene. Babîyê gerîla Seyfettînî Sadrettîn Varolî pare kerd ke domanê ci pê çeka kîmyewîye şehîd bîyo û vat: ''Wexto ke mi cenazayî Nêweşxaneyê Meletî de dîyî mi hêverî va qey vêşayê la dima mi fam kerd ke pê çeka kîmyewîye kişîyayê.''

Serê cenazayan pê rêçê şewatî dekerde bi: 15ê gulana 2009î de Koyê Çiravî yê Sêrtî de 4 gerîlayî pê çekanê kîmyewîyan ameyî qirkerdene. Keyeyan dî ke cenazayan ser de rêçê guleyan çin bi la rêçê şewatî zaf bîyî.

Dinya pê barbarîya Çelê hesîyaye: 8ê êlula 2009î de Gelîya Tiyarî ya qezaya Çelê de 8 gerîlayî pê çekanê kîmyewîyan ameyî qirkerdene. Rêxistinanê heqanê merdiman fotografê cenazayn seba cigêrayîşî şawitî Almanya. Zanîngehê Hamburgî pare kerd ke artêşa tirke çeka kîmyewîye şuxilnaya. Çapemenîya Almanya zî dinya rê pare kerd ke artêşa tirke çeka kîmyewîye şuxilnaya.

Morg de fotograf û rêçê barbarîye: 5ê temmuza 2010î de dewa Bêdevî ya qezaya Şemzînanî ya Colemêrgî de 11 gerîlayê HPGyî pê çeka kîmyewîye ameyî qetilkerdene. Şahid û selahîyetdaranê morgî dîyar kerd ke cenazayî nêşinasîyenê û vat: ''Morgê Colemêrgî de fotograf û rêçê barbarîye hakîm ê.''

Beşîrî de 5 gerîlayî ameyî qirkerdene: 8ê tebaxa 2010î de 5 gerîlayî pê çekanê kîmyewîyan ameyî qirkerdene. Cenazayî bi hawayêkê parçekerdeyî teslîmê keyeyan ameyî kerdene. Babîyê gerîla Mehmet Onkolî (Laşer) Arîf Onkolî ard ziwan ke bedenê lajê ey de rêçê guleyan çin bi û cenazaya ey vêşaya.

Leşkerî pê maskeyanê gazî gêrayî: Dîya zanayene ke 20ê tebaxa 2010î de Şemzînan de 4 gerîlayî gerîlayî pê çekanê kîmyewîyan ameyî qirkerdene. Şahidan pare kerd ke şerî ra dima leşkerî pê maskeyanê gazî gêraî.

Rewşa bêçalakîye de barbarîye: 6ê êlula 2010î de bi fermandarîya Fermandarê ê çaxî yê Hêzan Erdî Erdal Ceylanogluyî mabênê Wan û Colemêrgî de 9 gerîlayî pê çekanê kîmyewîyan ameyî qirkerdene. Wextê şitişê cenazayan de dîya ke çermeyê cenazayan wurzeno û parçe beno. Tay cenazayan de rêçê kardî est bîyî.

7 cenazayan de rêçê kîmyewî: 26ê nîsana 2011î de qezaya Pilemurîye ya Dêrsimî de 7 gerîlayî pê çekanê kîmyewîyan ameyî qirkerdene. Eşkera bi ke artêşa tirke madeya ke tira boya şekirî yena, zerrîya merdiman vêşnena û bena sebebê şewatê qirikî şuxilnaya. Keyeyanê gerîlayan zî pare kerd ke wextê şitişê cenazayan de înan destê xo na ça uca kênîya û qelsîya.

Çermeyê 2 cenazayî pabîyêne: 18ê gulana 2011î de Gelîya Şêx Cumayî ya Bedlîsî de gerîla Ridvan aktaş pê çeka kîmyewîye şehîd bi. Wexto ke cenazaya ey ameye şitene dîya ke serê bedenê ey de têçê fîşekî çin o û çermeyê ci pabîyeno. Heman wextî de 31ê temmuza 2011î de Şemzînan de gerîla Bedran Kaya zî pê çeka kîmyewî qetil bi û bedenê ey zî wina çermeyî ra pabîyêne.