Plarformê Yewîya Cinîyan ê Kurdan ê Amed de bi şîarê ‘’Yewîya cinîyan ê kurdan reyde, ver bi yewîya neteweyîye’ konferansê xo yo 3. kerd. Kurdîstan û Tirkîya ra bi desan cinîyî dewrê ci bîyî. Cinîyan konferans de averşîyayîşê sîyasîyî yê peyênî probleme ke qewimîyenê girewtî dest.

Partîya Merdim û Azadîye (PÎA) ra Banu Ay bale ante prosese haştîye, rolê cinîyan ê komelî û pawitişê mîrasê kulturî ser û nê vatî: “Ma nê demî de wazenê dalpayêke nê, bibê dengiz. Cinîyan ê kurdan tarîxî ra zaf dejê pîlî dîyî û bi nê dejan dahîna bîyî xoverdayox û zaneye. Seba ke dayîke dejê ewledan vînenî tewr zaf ê haştîye wazenê. Coka haştîye gerek serkêşîya cinîyan de bêro ronayene. Cinîyan seserrî yo bedelê girdi dayî. Ma wazenê hinî nê dejan, hesran biqedenê. Pawitişê ziwan, kultur û tradîsyonanê kurdan parçeyêkê nê prosesî yê. Waştişê heqê perwerdeyê bi ziwanê dayîke waştişo bingeyî yo, cinîyî gerek nê têkoşîn de vernî de cayê xo bîgîrê. Beno ke fîrkrê ma yê sîyasîyî cîya bê la semedê yewîya Kurdîstanî gerek fîkrê ma yew bê, ma pîya têbigêrê. Çîyo ke destê ma ra yeno ma kenê. Ma haştîye de têna fîguran nîyê, ma wazenê rolê xo yê raştî kay bikerê.”

Endama Komeleya Wextê Cinîyan Esra Kahraman zî bale ante rolê cinîyan ê kurdan ê prosesê haştîye û têkoşînê cinîyan ê vera şerê mîyanî ke Rojhaletê Mîyanênî de vera cinîyan yeno rayraberdene ser û nê vatî: “Cinîyê kurdan hem xebatanê semedê  yewîya cinîyan a neteweyîye hem zî semedê haştîya mendî pozîsyonê serkêşî de ca genê. Cinîyê ke tewrê zaf binê tesîrê şerî de manenê, têna haştîye nêwazenê, înşayê ci de zî rolo aktîf genê. No platform têna xebatanê semedê haştîye nêkeno, eynî wextî de vera şîdet û qirkerdişê kulturî têkoşîn keno. Cinîyê kurdan têna paştî nêdanê haştîye, serkêşê ci yê.” 

Endamanê Kongreya Îslamê Demokratîkî (DÎK) Diba Keskîn ard ziwan ke Rojhelatê Mîyanênî de şerî bi destê camêrdan yenê rayraberdene û nê vatî: “Rojhelatê Mîyanênî de bedilnayîşo cîddî qewimîyeno. Înşayê cuyeya newî de gerek kurdî bi taybetî cinîyê kurdan bi fîkîr û tecrubeyanê xo mîyanê nê prosesî de ca bîgîrê. Kombîyayîşê ewroyî çarçeyêkê nê prosesî yo. Cinîyê kurdan 40 serrî yo mîyanê nê têkoşînî de yê. No têkoşîn ewro nuqtayêka zaf hêzdare de yo. Seba ke ma bibê parçeyêkê nê prosesî ma bi fîkîr, slogan û vernîyazanê xo tîya de yê. Çunke şerê na herre dejo tewr giran cinîyan ant. Seba ke nê dejî biqedîyê ma cinîyî haştîye wazenê. Cinîyî têna haştîye nêwazenê semedê caardişê ci têkoşîn kenê.”

Endama DÎKî Dîlane Aydin zî ard ziwan ke no têheatameyîş têna zemînê munaqeşeyî ney, warê afrinayîşê çareserîya pratîkî yo û nê vatî: “Xora cuye bi xo warê têkoşînî yo û ma şerî de rî bi rî yê. Ma ewro binateyê şerî de qala haştîye, ameyox û cinîyan kenê. Ma tîya têna qala xo nêkenê, qala problemanê bi mîlyonan cinîyan kenê. Ma sernameyanê sey polîtîkayanê şerê taybetî,şîdet û bêseyyewbînîye genê dest. Ma bi nê konferansî averşîyayîş, afirnayîşê çareserîyanê ke eşkenê bêrê caardene hedef kenê.”