Vîrusê Korona tesîrê bi mîlyonan kesan û ekonomîyî kerd. Vera nê krîzî heta nika metodêko hempar ê têkoşînî nêame dîyene. Xeylêk welatî qala ''dişmenê hemparî'' kenê labelê stratejî, metod û îmkanê her welatî cîya yê.

Rêxistina Karî ya Mîyanneteweyîye (ÎLO) pare kerd ke pandemîye asta felaketî de tesîrê kar û ameyeyî kerd. ÎLOyî îfade kerd ke Şerê Dinya yê Diyînî ra nata krîzo tewr giran qewimîya. ÎMF zî Buhranê Pîlî yê 1920an ra dima pabeyê netîceyanê tewr giranan ê ekonomîyî yo. Afrîka zî kewena resesyonî.

Sekreterê Pêroyî yê Neteweyanê Yewbîyayeyan Antonio Guterresî venga Konseya Asayîşî da ke vera pandemîye biba yew.

Yewîya Ewropa roja sêşemeyî nêeşkîya hetê ekonomîyî ra cewab bida vîrusê Korona. Labelê roja pancşemeyî resaye konsensusêkî. Yeno pawitene ke cewabê Ewropa do nê bingeyan ser o bibo: Mekanîzmaya Stabîlîte ya Ewropa ra 240 mîlyar Euro deyn bêro girewtene, seba şîrketan 200 mîlyar Euro fonê garantî bêro pêşkêşkerdene û seba paştdayîşê bêkarîye 100 mîlyar Euro bêro dayene.

Hûmara qurbanan resena 100 hezar kesî

Goreyê doneyanê AFPyî heta şanê pancşemeyî hûmara merdimanê ke vîrusê Korona ra merdî resaye 96 hezar û 100 kesî.

Tewr zaf DYA binê tesîrê vîrusî de ya. Goreyê doneyanê Zanîngehê Jonh Hopkins DYA de 466 hezar nêweşê vîusê Korona estê û nêzdîyê 16 hezar û 500 kesî vîrusê Korona ra merdî.

Ewropa de 811 hezar û 700 kesî pê vîrusê Korona kewtî û 65 hezar û 800 kesî zî vîrusî ra merdî. 

Selahîeydaranê weşîye yê Kanada eşkera kerd ke hûmara nêweşanê vîrusê Korona beno ke biba 1.9 mîlyon kesî û hûmara qurbanan zî do biresa 22 hezar kesî. 

Yemen o welato ke pêro dinya de krîzo tewr giran ê merdimîye tede yo. Başûrê Yemenî de wîlayetê Hadramudî de kesêk/e de vîrus ame tesbîtkerdene. Rêxistinê merdimîye hîşyarî danê ke beno ke vîrus Yemen de bibo semedê felaketan.

Meksîka de si cinîyê diganî vîrusî ra merdî. Temamîya Meksîka de zî heta nika 194 kesî vîrusî ra merdî.

Krîzê Werdî

Goreyê Bankaya Dinya Afrîka çaryewê diyînî yê serra 2020î de do bikewa resesyonî. Yeno qerqilîyene ke parzemîn de krîzê werdî do biqewimo. Afrîkaya Başûre de wextê caardişê mendişê keyeyî ame dergkerdene. Nîjerya de ke welato tewr qerebalix ê Afrîka yo, semedê mendişê keyeyî ra nika ra malê zîretî kêmîyayî. 

Hîndîstan de merdimê tewr xizanî xîret kenê ke biciwîyê.