Kurdê Elewî: Bawerîye, Ziwan û Kultur – 3

Çekuya rojeyî “rôcik“î ra yena û na çekuye fariskî ya. Kirmanckî/zazakî de zî na çekuye farîskî ra gêna. Kirmanckî/zazakî de “roje/roze/roce“ yeno vatene.

ROJE

Çekuya rojeyî “rôcik“î ra yena û na çekuye fariskî ya. Kirmanckî/zazakî de zî na çekuye farîskî ra gêna. Kirmanckî/zazakî de “roje/roze/roce“ yeno vatene.  Sey miletanê bînan bawerîya elewîyan de zî roje est o. Ma do cêr ra nê kamcîn rojeyê bivînê. 

1- Rojeyê Îmaman (Rojeyê Dîwes Îmaman) 

Elewî des û di rojî rojeyê îmaman gênê. Camêrdî des û di, cênî zî dest û hîrê rojî rojê gênê. Yanî cinî roje zî seba Ana Fatma (Fatîma) roje gênê. Fatma kêneya Hz Alî ya. 

Wextê rojeyê des û di îmaman de awe nêna şimitene, goşt nêno werdene. Reyna nê des û di rojen de awe nênaxorakerdene. Şar xo nêxemilneno, camêrdî herdîşa xo nêterenê. Cinî û mêrdeyê yewbînî ra dûrî vindenê. 

Elewîyan de “suhur” çin o. Yanî nêmeyê şewe ra tepîya werd nêno werdene û tîje ke şîye xo ra roje yeno şiknayene. Dima rojeyê des  û di îmaman her kes germîya îmaman pewjeno û keno vila. Wertê germîye de des û di çîyî yenê kerdene. 

2- Rozê Xizirî 

Rozeyê Xizirî hîrê rojî yeno girewtene. Eke rojê qedîya mîyaz yeno pewtene û kenê hurdî cîrana ra kenê vila. Ge-ge şonê  zîyar û dîyar ser. Mîyazan uca kenê letê û qismêk teyr û tûrî rê, yabanî rê qismêk zî seba cîranan anê keye. 

Nê rojan de yew odaya keyeyî de  û zîyaran ser a çilayî yenê tafîştene. Kenêkî awe nêşimenê ke hewnê xo de kamî de zewjînê ey bivînê. 

Roje ke qedîya qurbane kenê. Kes qurbana xo nêweno. Hende ke tehm kenê, ê bînî der û cîranan ra kenê vila. 

3- Roje Serre

Elewîyan de rojeyê serre zî est o. Labelê nê serranê peyênan de êdî zaf nêno girewtene. Ê ke gênê zî zaf şenik ê. Roje serre, her serre yewno girewtene. Yanî serre yew roje. Mavajê, serra yewe yewşeme, serra bîne dişeme û serra bîne sêşeme.. Heta ke heme rojê serrê bîyî temam. 

Reyna seba tayê serebûtan yan zî waştişan zî roje yenê girewtene.Yanî sey mirad û çîyanê bînan.. Labelê nê goreyê kesan û cayan vurîyenê. Yanî sey rojeyê ke ma cor ra dîyê nîyê.