Kalkan: Bi şerê pîlî ma do ser bikewê

Duran Kalkanî da zanayene ke ê  serra ci ya 23. de vera komplo, îşxal, tecrîd û faşîzmê AKP-MHPyî xoverdayîşê topyekûnî do bikerê û vat: ''Ma sey şar û Têgêrayîşê Azadîye yê Kurdîstanî pê qerardar ê ke ma do şerê giranî bikerê û teqez ser bikewê!

Endamê Komîteya Rayberdişî ya PKKyî Duran Kalkanî derheqê Komployê Mîyanneteweyî yê 9ê Teşrîna Verêne de cewab da persanê ma.

Mabênê Komployê 9ê Teşrîna Verêne û îqtîdarkerdişê AKPyî de eleqeyêko senîn esto?

Komplo hetê DYA ra ame plankerdene. DYA Tirkîya sey 'gardîyanê tecrîdî' şuxilnaye. Komplo ra dima zî Tirkîya de pêro qewimîyayîşê sîyasîyî, vurîyayîşê îdareyî hetê hêzanê komplogeran ra ameyî kifşkerdene. Seba ke Komployê 15ê Sibate ard ca weçînayîşê 1999î de Bulent Ecevît û partîya ci DSP reyna bîyî hukmat û Ecevît, Bahçelî û Mesut Yilmazî pîya hukmatê koalîsyonî naro. Nê kesî seba ke sîstemê tecrîd û îşkenceyî bîyarê ca hetê DYA ra ameyî wezîfedarkerdene. La Rayber Apoyî Îmrali de zî xebatê xo dewam kerdî û nê kesî nêeşkayî PKK tasfîye bikerê. PKK dormeyê pawitişê Rayber Apoyî yê bi nameyê 'Dewleta Rahîban a Sumeran ra Ver bi Medenîyetê Demokratîkî' de kom bi. Şar zî wayîrê Rayberîye vejîya. Netîce de hukmatê Ecevîtî hêrişê komployî de bin kewt û hetê hêzanê komplogeran ra payîzê 2002î de partîya Ecevîtî ameye parçekerdene û binkerdene.

Hêzanê komplogeran kerd ke AKPyo murtecî weçînayîşê 3ê teşrîna peyêne ya 2002î de ser bikewo û komplo aver bero. Coka ne AKP partîyêka normal a ne zî Erdogan şexsêko ke xo ver kar keno, nîyo. AKP û Erdogan bi paştdayîşê hêzanê komplogeran vejîyayî vernî. Coka ganî îqtîdarê 18 serran ê AKPyî û şexsê Erdoganî hol bêrê famkerdene. AKP û Erdogan hema zî sayê hêzanê komplogeran û DYA ra payan ser o yê. Seba ke estbîyayîşê AKPyî binê tehlukeyî de yo nareye zî MHP û Bahçelîyî paştî daye ci. No îtîfaqê AKP-MHPyî zî hetê heman hêzan ra ame afernayene.

Komployê 22 serran Kurdîstan, TC û şaranê Tirkîya rê senî tesîr kerdo?

Wexto ke serra 1993î de Rayber Apoyî û Celal Talabanîyî adirbirnayîşo verên îmza kerd û meseleya kurdan bi hawayêkê fermîyî vejîyaye werte.Eke Turgut Ozal biciwîyayêne mesele beno ke çareser bibîyêne. La Komployo Mîyanneteweyî dîya destpêkerdene.

Komplo îxtîmalê çareserîya meseleya kurdan wedarite. Yanî şarê kurdî rê hîşmendîya qirkerdişî ameye ferzkerdene. Bi nê hawayî Tirkîya de zî dîktatorîye cayê xo kerd zixmêr. Tirkîya de hîşmendîya şerê taybetî xorinîye ra bîye sîstematîk.

Komployî ra dima Rojhelatê Mîyanênî rê zî mudaxeleyo kolonyalîst û emperyalîst ameferzkerdene. Bi 'Wisarê Ereban' Rojhelato Mîyanên reyna ame parçekerdene û mîyanê alozî û kaosan de mend. Aslê xo de bi komployî verê azadîye û demokratîkbîyayîşî ame girewtene. Şorişê Rojhelatê Mîyanênî ame astengkerdene. Kurdîstan de qirkerdiş, Tirkîya de zî sîstemê cunta tam ca da xo.

Bêguman vera nê kerdişan têkoşîno pîl ame kerdene la reyna zî şaranê Tirkîya zerarêko pîl dî û nê şarî nêeşkîyayî hêrişan asteng bikerê. Ganî bîlançoya nê 22 serran bêra eşkerakerdene.

9ê teşrîna verêne ya 2019î de hêrişanê vera Rojawanî de TCyî Girê Sipî û Serêkanîyê îşxal kerdî. Ma nika serrgêra yewîne ya nê îşxalî de yê. Reyna 10ê teşrîna verêne serrgêra 5. ya Qirkerdişê Garî-Anqara ya. Mîyanê komployî de rolê nê hêrişan çita ya?

Nê wird hêrişî zî parçeyê 'Planê Çalakîya Binkerdişî' bîyî. TCyî no plan bi destûrê DYA û hêzanê komplogeran ard ca. Nê serebûtî metodo newe yê hêrişanê rejîmê AKP-MHPyî bîyî ke AKP-MHP kokê xo hîşmendîya Îtîhat-Terakkî û Cuntaya 12ê Êlule ra gênê. Armancê na hîşmendîya metodê neweyî zî qirkerdişê kurdan bi. Seba ke Komployê 9ê Teşrîna Verêne ame pûçkerdene nê hêrişî dîyayî destpêkerdene.

Rayber Apoyî Komployê 9ê Teşrîna Verêne pûç kerd. Coka sîstemê modernîteya kapîtalîste bire daye û Komployê 15ê Sibata 1999î ard ca. Bi nê hawayî Rayberîye ameye tecrîd û îşkencekerdene. La Rayber Apoyî bi tewirê xo yê pîtî no komplo zî kerd veng. Coka çeleyê 2000î ra dima çarçewa tecrîd û îşkenceyê Îmraliyî de seba ke Rayberîye û PKK yewbînan ra bivisê îmhaya îdeolojîk û sîyasîye dîyaye destpêkerdene. Înan vatêne qey bi nê hawayî Rayberîye û PKK do tasfîye bibê.

Rayber Apoyî senî ke mehkeme de bi tewirê xo îdam asteng kerd sîstemê Îmraliyî zî kerd warê fikirîyayîş, cigêrayîş û ercnayîşî. Rayber Apoyî 'Medenîyeto Demokratîk' kerd rojdem. Eşkera kerd de demokratîkbîyayîşê Rojhelatê Mîyanênî têna bi çareserîya meseleya kurdan mumkîn o. Rayber Apo bi nê hawayî sîstemê Îmraliyî bin kerd. Hukmatê Koalîsyonî zî bin kewt. Xora AKP-MHP zî wina bîyî îqtîdar.

AKPyî bi xeta xo ya 'îslamperwere' xîret kerd ke şarê kurdî bixepîno. La Rayber Apoyî dafik, kay, provakeyê AKPyî parçe kerdî û projeyê AKPyî pûç kerd. Dima serra 2005î de Heyetê Asayîşê Neteweyîyî yê TCyî mabênê AKP û artêşa tirke de alozîye vejîyaye. La DYA paştî daye AKP û hêzê artêşa tirke ame kêmkerdene. Sibata 2008î de Şerê Zapî de artêşa tirke bin kewte û binî ra tesîrê xo vîn kerd.

Naye ra dima zî pêro xîretê AKPyî pûç bîyî. Rayber Apoyî û Têgêrayîşê ma prosesê çareserîye de zî taktîkê AKPyî cade îmha kerdî. Netîce de teşrîna verêne ya 2009î de Erdoganî pêro dafik û zûrê xo eştî kiştêke û bi hawayêkê kifşî polîtîkaya qirkerdişê kurdan aver berde. Serranê 2010-12î de zî AKP na polîtîka reyde hêrişî ferz kerdî.

Seke yeno zanayene Rayber Apo, gerîlayanê ma, şarê ma pîya vera nê hêrişan têkoşîn kerd. AKPyo ke vatêne do PKK bin bikero, şi verê Rayber Apoyî û tira adirbirnayîş waşt. Bi nê hawayî AKPyî îtîraf kerd ke o nêeşka şer û komplo pîya îdare bikero û peynî de bin kewto.

'Planê Çalakîya Binkerdişî' zî seba ke hînî verê serkewtişê PKKyî bêro girewtene û Komployo Mîyanneteweyî newe ra bêro geşkerdene dîya destpêkerdene. Nê planî hetê bînî ra armanc kerdêne ke AKP reyna bihêz bikero. No plan hedef keno ke kurdan qir bikero. No plano ke 24ê temmuza 2015î de kewt dewre, 5 serran ra nata vera kurdan tewir bi tewir zulm û teda keno.

Xîretê qirkerdişê Amedî yê 5ê hezîrane, Qirkerdişê Pirsûsî, Qirkerdişê Garî-Anqara pêro parçeyê 'Planê Çalakîya Binkerdişî' bîyî. AKPyî sûcdarîya nê qirkerdişan eşte milê DAÎŞî. La nê qirkerdişî hetê AKP, MÎT û dewleta TCyî ra ameyî kerdene. Îşxalê 9ê Teşrîna Verêne ya 2019î tam serrgêra Komployê Mîyanneteweyîyî de ame kerdene. Xora dewlete zî no ard ziwan.

Seke 9ê Teşrîna Verêne ya 1998î, 9ê Teşrîna Verêne ya 2019î de zî TCyî bi destûrê DYA, Rûsya û hêzanê bînan ê komplogeran Rojawan îşxal kerd û tede qirkerdişê pîlî kerdî. Nika zî TC Başûr îşxal kena. Dewleta tirke heman wextî de bi nê hawayî mesajê 'Şima se kenê bikerê, sîstemo kapîtalîst û global paştî dano mi' dayo kurdan. Îşxalê Serêkanîyê û Girê Sipî nameyê Rûsya û DYA ser o ame kerdene. Nê dewletan hêrişê sîstemê xoserîya demokratîke kerd.

Seba ke komplo bi hawayêkê qetî bêro çinkerdene ganî çita bêro kerdene? Na noqta de Hemleya Azadîye ya KCKyî çendek girîng a û ganî ma senî nêzdîyê na hemle bibê?

Seba ke komplo bi qetî bêro çinkerdene ganî kurdî 3 şertan bîyarê c. Şerto yewîn; ganî kurdî wayîrê hîşmendîya welatperwerîye qîme bibê û xo na çarçewe de perwerde bikerê. Welatperwerîya raştikêne hende asan nîya. Coka ganî kurdî goreyê welatperwerîya Apogîrîye têbigêrê. Welatperwerê raştikênî seba azadîya welat û şarê xo binê her şert û mercî de têkoşîn kenê.

Şerto diyîn; ganî kurdî yewîya xo ya neteweyîye bîyarê ca. Parçebîyayîş zaf zerar danp komelê kurdan, dînamîkê kurdan qels keno, îmkananê kurdan kêmîneno û hêrişanê îşxalkeran bitesîr keno. Cara kurdî wayîrê tay îmkananê coka ganî bêrê pêser û pîya têbigêrê. Ganî kurdî vera dişmenanê xo pîya şer bikerê. La ganî na yewîya neteweyîye heman wextî de demokratîk zî biba. Yewîya kurdan eşkeno komplo zî çin bikera. Şertê yewîya neteweyîye hende şertê hîşmendîya welatperwerîye girîng a. Eke kurdî pêro hêzanê xo tewrê têkoşînê hemparî bikerê do ser bikewê.

Şerto hîrêyîn; têkoşîngerîye. Ganî kurdî vera hîşmendîya kolonyalîste û îşxalkeran seba ke estbîyayîş û azadîya xo bivisnê destî bêeman, bêmabên vera têkoşîn bikerê. Ganî no têkoşîn fedakar, çêr û berz bo. Naye ra ber yew rayîrê azadîye çin o. Bêtêkoşîn mumkîn nîyo ke kurdî ser bikewê yan zî komplo çin bikerê. Pratîkê 45 serran ê PKKyî na raştîye vete werte. Eke nê hîrê şertî bêrê caardene sîstemo kolonyalîst û qirker do bêro binkerdene, têkoşînê azadîye do bibo pîlêr. Azadî û demokrasîyê kurdan zî do aver şorê.

Eke ma nê esasan ser o nêzdîyê mesele bibê ma vînenê ke Hemleya KCKyî çend girîng a. KCKyî 12ê êlule de Hemleya 'Tecrîd, Faşîzm, Îşxalî rê Bes o, Wext Wextê Azadîye yo' îlan kerde. KCKyî sere de kurdan venga pêro merdimîye da ke îqtîdarê AKP-MHPyî birijnê, azadîya Kurdîstanî bîyarê ca, tecrîd bişiknê, îşxalî çin bikerê, Tirkîya û Rojhelatê Mîyanênî demokratîk bikerê. No raşta zî vengdayîşêko girîng bi. Eke ma bale xo bidê ser ma vînenê ke KCKyî seba yewîya demokratîke ya neteweyîye, têkoşîngerîye, welatperwerîya raştikêne zî veng dayo.

Aslê xo de oyo ke ganî bêro binkerdene AKP-MHP nê Komployo Mîyanneteweyî yo. Çunke seke ma vat înan AKPyî kerd îqtîdar. Eke komplo bin bikewo hîşmendî û sîyasetê qirkerdişê kurdan zî do bin bikewê. Na hemle demokratîkbîyayîşê Rojhelatê Mîyanênî û Tirkîya, azadîya Kurdîstanî hedef kena. Coka na hemle tesîrê her kesî kena, seba her kesî xizmet kena. Na hemle hemleya tewr girîng, bimana û girde ya tarîxî ya. Heta ke ma bi hawayêkê zixmî têkoşîn nêkerê û xo ver nêdê ma nêeşkenê ser bikewê.

Xet û tewirê hemle zî wina eşkera yê. Na hemle hemleya rijnayîşê AKP-MHPyî, hemleya çinkerdişê komployî ya. Ma vatbi ke xet û terzê têkoşînê vera komployî eşkera yê. Ma vatibi se? Xet û terzê çalakîya fedayîye ya 'Şima nêeşkenê tîja ma tarî bikerê', xeta Zîlane û Egîdî, xeta Hemleya 15ê Tebaxe, xeta Rojeyê Mergî yê Pîlî yê 14ê Temmuze ya. Êyê ke wazenê tewrê hemle bibê ganî bi nê ruh, cesaret, hîş û fedakarî tewrê hemle bibê. O çax ma do bieşkê Rayber Apo û Kurdîstan azad bikerê, dinya û merdimîye zî biresnê cuya têdûşt û demokratîke.

Serra 23. ya Komployê Mîyanneteweyîyî de ma sey Têgêrayîşê Azadîye Kurdîstanî, şarê kurdî, dostanê kurdî, hêzanê şorişgêr û demokratan xo rê nê çîyan hedef kenê. Hedef û xeta têkoşînê ma zî na çarçewe de ameyî kifşkerdene û dormeyê Hemleya 'Tecrîd, Faşîzm, Îşxalî rê Bes o, Wext Wextê Azadîye yo' de têkoşînê ma hînî bîyo raştikên.

Coka serra 23. de ma do xoverdayîşê vera komployî sey xoverdayîşê topyekûnî yê vera tecrîd, îşxalan, faşîzmê AKP-MHPyî bîyarê ca. Ma do îşxalan vindarnê, faşîzm birijnê, tecrîd bişiknê, azadîya fîzîkî ya Rayber Apoyî bîyarê ca, Kurdîstan azad bikerê, Tirkîya û Rojhelatê Mîyanênî demokratîk bikerê. Hedefê ma nê yê. Wezîfeyê ma caardişê nê hedefan o. Ma sey şar û Têgêrayîşê Azadîye yê Kurdîstanî pê qerardar ê ke nê hedefanê xo bi hawayêkê qetî bîyarê ca. Ma do bi hawayêkê bihêzî şer bikerê, ma do şerê giranî bikerê û ma do teqez ser bikewê!