Mexmûr: Rixmê her çîyî xoverdayîş-4

Ambargo û ablûqaya vera Kampa Mexmûrî bi hezaran kesan hetê ekonomîkî ra visnenê rewşêka zehemete. Xeylêk xebatkerî hetê PDKyî ra karî ra ameyî vetene, şar zî tehlukeyê DAÎŞî ra nêeşkeno heywankarîye bikero.

Komelê Kampa Mexmûrî komelêko ciwan û aktîf o. Komel de nîsbetê ciwan, wendekar û karkeran zêde yo. Kampe de 3 hezar û 500 wendekarî estê. Mexmûr de 5 dibistanê domanan ê qijan, 4 dibistanê verênî, 2 dibistanê mîyanênî û dibistanêka amadekarîye estê. Bi taybetî hêrişanê DAÎŞî yê peyênan ra dima pêro masrafê wendekaran hetê keyeyan û dezgehanê perwerdeyî ra ameyî peydakerdene. Na rewşe zor dana keyeyan û dezgehanê perwerdeyî. Bînayê dibistanan rijîyaye yê. Rixmê nê her çîyî zî wendekar û mamostayanê Mexmûrî mabên nêdanê perwerdeyî.

Ferzkerdişê ajanîye

Wendekarê ke dibistana amadekarîye qedînenê şinê zanîngehanê Başûrê Kurdîstanî. La heyfo ke wendekarî ssey wendekaranê başûrijan wayîrê heman heqan nîyê. Coka tim ame waştêne ke wendekarê Mexmûrijî bigêrîyê binê kontrolî, bêrê qijdîyene û xebitnayene. Ambargoyî ra dima wendekarî heqê perwerdeyî ra ameyî dûrvistene.

Seba ke wendekarî perwerdeyê xo ra dewam bikerê ganî îmza bidê û nê şertanê cêrînan qebul bikerê:

-Êyê ke muracat kenê ganî verê cû tewrê rayraşîyayîşan û çalakîyan nêbibî

-Wexto ke asayîş venga şima da ganî şima cade şorê

-Ganî pêro qanûn û dezgehanê hukmatî rê hûrmet bêro mojnayene

-Eke nê qayîdeyî bêrê binpaykerdene ganî pêro dezgehî derheqê ci de bêrê zanayîşdayene.

Wendekaran rê gefê 'ma şima zanîngehî ra erzenê' yeno kerdene. Zanayîşê nasname û telefonî, dosya yê wendekaran hêzê asayîşî yê Hewlêrî de estê. Wendekarî seba ke dekewê cayê mendişî yê wendekaran îmza danê. Wendekaro/a ke nêwaşt nameyê xo bido/a, eşkera kerd ke Asayîşê Hewlêrî hûmarayî dayî wendekaranê ke zanîngeh de manenê û asayîşî înan ra vat ke eke meseleyêke biqewimîya ganî xebere bêra dayene înan.

Wendekarî/e da zanayene ke Asayîşê Hewlerî wendekaran rê ferz keno ke ajanîye bikerê. Wendekarê ke îmza, rêçê engişte nêdayî yan zî goreyê qayîdeyan tênêgêrîyayî nêeşkenê zanîngeh de bimanê û perwerdeyê înan yeno astengkerdene. Nika 100 wendekarê Kampa Mexmûrî şinê zanîngehanê Başûrê Kurdîstanî. Rîyê tedayan ra zaf wendekarî zî neçare mendî ke zanîngeh ca verdê.

Pê gefan karkerî karî ra ameyî vetene

Hemwelatîyê Mexmûrî zêdêr pê karkerîye debarê xo kenê. Amabrgoyî ra ver zî şarê Mexmûrî karî ra ameyêne vetene la nîsbet hende nêbi. Ambargoyî ra dima Asayîşê Hewlêrî hema hema her roje eşt cayanê karî yê şarê Mexmûrî ser û şarê Mexmûrî rê gef wend ke ê do înan karî ra bivejê. Heta tay karkerî bi xo karî ra vejîyayî. Nê prosesî de bi hezaran mexmûrijî karê xo yê înşaatî ra ameyî vetene.

Wezîfedarê noqtaya kontrolî karkerî rayîrî ra açarnenê û ge ge zî înan tepişnenê û nezaretî ra dima vera danê. Reyna nê prosesî de zaf kesî nezaret de maruzê îşkenceyan bîyî. Seba ke ambargo bi derg xeylêk meseleyê ekonomîkî zî vejîyayî werte.

Dest nîya kargehanê mexmûrijan û mexmûrijî neçare mendî ke şorê Musul û Şingal. La xeylêk kesî rayîr de hetê hêzanê Iraqî û Haşdî Şabîyî ra ameyî tepiştene û seba înan kefaret ame waştene.

Xeylêk mexmûrijî dest pê heywandarîye û zîretî kerd ke verê cû hetê şaredarîye ra ameybî wedaritene. La şarê Mexmûrî semedo ke herême teng a û gefê DAÎŞî esto nêeşkeno heywananê xo kampe ra teber bero. 2ê nîsane de DAÎŞî hêrişê şiwanan kerdbi û 3 şiwanî birîndar bibî. Gerîlayê HPGyî seba hetkarîya şiwanan ameybî cayê serebûtî û gerîlayêk şehîd bibi.

Kerem Evdirehmanî nameyê Dezgehê Karkeran ê Mexmûrî ser o qisey kerd û vat: ''Kampe de mabênê 1600-1700 karkerî estê. Nînan ra se ra 80î înşaat, pakî û nêweşxaneyan de ramitoxîye kenê. Ambargoyî ra dima se ra 80ê karî vindertî. Se ra 20î karê pakî û înşaatî dewam kerdêne. La dima ke asayîş pê nînan hesîya nê zî karî ra ameyî vetene. Bi kilmî se ra 95 karkerî bêkar bîyî. Xora kampe de îmkanêkê karî çin o. Karkerî têna goreyê yewmîye xebitîyayêne. Rewşa ekonomîke ya şarî xaf xirab a. Ambargoyî zaf tesîrê kampe kerd. No zî beno sebebê meseleyan ê psîkolojîkan. Ez venga pêro kesanê biwijdanan dana ke seba ke ambargoyê vera Mexmûrî biqedo têbigêrê.''

Her tim tehlukeyê DAÎŞî esto

Ambargoyê 10 mengan de cuya mexmûrijan zî kewte binê tehlukeyî. Çunke hucreyê nimitkeyî yê DAÎŞî dormeyê kampe de yê û tim seba hêrişan amade yê. Terw peyên 2ê nîsan de DAÎŞî hêrişê şiwanan kerdbi û 3 şiwanî birîndar bibî. Gerîlayê HPGyî seba hetkarîya şiwanan ameybî cayê serebûtî û gerîlayêk şehîd bibi. Hêriş de 3 cergê DAÎŞî zî ameybî kiştene. Hêrişê dewleta tirke yê vera Mexmûrî hema zî dewam kenê. Dewleta tirke îdîa kena ke kampe de gerîlayî estê û pê teyarayanê keşîf û şerî hemwelatîyanê Mexmûrî hedef kena. Bi desan hemwelatîyî nê hêrişan de birîndar bîyî.

Her roje hasmênê Mexmûrî de teyarayê keşîf û şerî yê ke nêzanîyeno aîdê kamyew dewletan ê, gêrenê. Rixmo ke Kampa Mexmûrî hetê Neteweyanê Yewbîyayeyan sey kampa multecîyan ameye qebulkerdene û hetê Hukmatê Iraqî ra ameye naskerdene zî nînan heta ewro vera hêrişanê dewleta tirke û ambargoyî tewirêk nêmojna. Cuya mexmûrijan verê çimanê her kesî de bena babeta bazarîye.

Xîret kenê ke kampe sey kampa leşkerîye bimojnê

Hêrişê vera Mexmûrî têna asta fîzîkî de nîyê. Vera kampe şero taybet û psîkolojîk zî yeno kerdene. Nê hêrişê vera şarê Mexmûrî bi hawayêkê eşkerayî yenê kerdene. Yeno hedefkerdene ke pê hêrişanê hewayî û qirkerdişê sivîlan şarê Mexmûrî bêro teslîmgirewtene. Dewleta tirke seba ke hêrişê xo yê vera Mexmûrî meşrû bikera propaganda kena ke Kampa Mexmûrî kampêka leşkerî ya. Na rewşe ya ke raştîye ra dûrî ya, sey sebebê ambargoyî zî yena xebitnayene.