Dersîm bajaranê Kurdîstanî ke tede zaf vewre varena ra yew o. Koyanê Munzurî de  her serre 3-4 metreyê vewre verena la hinî vewre nêresena metreyêkî zî. Rîyê ziwatîye ra çimeyê ke Çemê Munzurî weye kenê ziwa bîyî. Coka awa Munzurî zaf kêmîyaye û kewte asta tewr kême ya tarîxê xo.

Kurdîstan de rîyê germayîya globalî ra qismêkê koyanê Agirî, Cilo û Suphanî de kerayê cemedî zaf tay mendî. Rîyê awbend û HESan ra zî awa çeman û mergan kêmîyaye. Na mesele tewr zaf Dêrsim de qewimîyena ke 10 serranê peyênan de tede şeş awbendî û HESî ameyî înşakerdene

Awa Munzurî kewte asta tewr kême ya tarîxê xo. Goreyê zanayîşanê ke selahîyetdaran ra ameyî girewtene awa Munzurî ke menga teşrîna verêne de 30 metrekup herikîyayêne emser goreyê parî nêma nême kêmîyaye û heta 14 merekûpan peyser şîye. Tewr peynî de serra 1934 de awe wîna kêmîyayebî.

Rîyê ziwatîye ra erazîye citkarî wuşk bîyî û na rewşe heywankarîye ser o zî tesîr kerde. Seba ke germayîye zêdîyaye û varayîşî kêmîyayî mergî bîyî ziwa, çimeyê awe bîyê kêm. Coka hewanî nêweş benê. Pîya bi ziwatîye heqê simerî zî vaye beno û no zî şarê herême fîneno tengayî.

Hetê bînî ra Kurdîstan de netîceya polîtîkayanê şerê taybetî ra vêşnayîş û birnayîşê daristanan zî dewam keno. Dêrsim de tim rîyê operasyonanê leşkerîyan ra şewat vejîyeno. Koyanê Karacahenemî yê Kanîreşê Çewlîgî de zî birnayîşê daran dewam keno.  Herêma ke tede darî yenê birnayene de 20ê êlule de operasyon dîyabi destpêkerdene û netîceya bombardumanî de şewat vejîyabi.