Seydê heywananê koyîyan û pezkovîyan cografyaya Kurdîstanî de benê zêde. Bi taybetî yeno peygoşkerdene ke hêzê dewlete seydê nê heywanan bikerê.

Colemêrg bi taybetmendîya zengînîya cografyaya xo meymandarîya heywananê ke neslê înan çin benê keno. Herêmanê Kirikdag, Sumbul, Deşta Berçalanî, koyanê Cîlo, Şemzînan û Çelê de heywanê koyîyî estê ke neslê înan kenê ke çin bibê. Colemêrg de seydwanîye vera bena zêde.

Herêma Kirikdagî û dormeyê Sumbulî de pezkovîyî tim benê hedefê notiran û leşkeran. Vejîya meydan ke notirî û leşkerî seydê pezkovîyan kenê. Şahîdê nê seydan vanê ke: ''Ge ge hîrê ge ge çar yan zî çarî ra zêdêr pezkovîyan kişenê. Seydê înan qedexe yo la kesêk goş pa nêkeweno. Seydê leşkerîyan yeno peygoşkerdene.

Herêma Colemêrgî de cayê ke seydê pezkovîyan tede qedexe yo nê yê:

Dewa Urse ya Geverî, herêma Yeşîltaşî, Îkîyaka, sînorê Kirikdagî ra heta Urse. 

Qezaya Şemzînanî ra heta noqteyê sînorê Rojhelatê Kurdîstanî xeta dewanê Harranî, Uçyanî, Ormancikî, Aktutunî û Konurî. 

Rojhelatê qezaya Çelê, vakurê qeza, Sînorê qezaya Çelê û dewê Çaglayan û Kavûşak. Herêmê Kuru Dere, Kavakli, Işikli, û merkezê Çelê, herêmê başûrî û Başûrê Kurdîstanî.