Şaîr û Hozanê Welatî: Dilo Bargiran – 21
Edebîyatê kirmanckî/zazakî de her ke şono nuştoxê neweyî û kitabê neweyî cayê xo gênê. No zî mojneno ma ke edebîyatê kirmanckî/zazakî reşto yew sewîyeya başe.
Edebîyatê kirmanckî/zazakî de her ke şono nuştoxê neweyî û kitabê neweyî cayê xo gênê. No zî mojneno ma ke edebîyatê kirmanckî/zazakî reşto yew sewîyeya başe.
Edebîyatê kirmanckî/zazakî de her ke şono nuştoxê neweyî û kitabê neweyî cayê xo gênê. No zî mojneno ma ke edebîyatê kirmanckî/zazakî reşto yew sewîyeya başe. Çunke êdî edebîyatê kirmanckî bingeyo xo pêt girewto û tewir bi tewir eserî her serre yenê weşanayene.
Nê kitaban ra yew zî “Girêyo Kor”ê Dilo Bargiranî yo. Dilo Bargiran, serra 1984 de qezaya Xarpêtî Mîyaran de ameyo dinya. Ey 2005 de Xarpêt de Enstîtuyê Perwerdeyî qedênayo. 2006 ra nata çend bajaran de mamostetîye kerda û hama zî dewam keno. Hetanî nika şîîre û nuşteyê ey rojnameyê Newepel, kovara Şewçila, kovara Herd û kovara Vateyî de weşanîyayê. Bi nameyê “Girêyo Kor” şîîra ey musabeqaya şîîran ya dîyine ya kovara Vateyî de xelata yewine girewta.
“Girêyo Kor” nameyê kitabê şîîran ê Dilo Bargiranî yo. No kitab serra 2024 de weşanxaneyê Vateyî ra vejîyaya û kitab 69 rîpel o.
Kitab de dîwes şîîrî ca gênê. Nê şîîrî bi sernameyan wina yê: Janê Zerrî, Dej, Pîya, Eşqo Bêmerg, Girêyo Kor, Birîna Zerrî, Pêlê Eşqî, Birênî, Bê, Hêvî, Jehr, Ti Şîya. Heme şîîrê ke kitab de baş û balkêş ê. Babete şîîran, eşq, birîye, gêrayîş, Jehr, dej ûsn.
Şîîranê Dilo Bargiranî ra çend nimûneyî:
JANÊ ZERRÎ
1.
Na qîrîya çendin a çingena mezgê mi de
Sey dirrike pêşîyena rehê mi ro
Wexto ke ez xo têv dana, gonî çilkena rîyê erdî
Dima rêça dilopeyan ra pîyareyêk virazîyena
Ad û wad bo
Homayî ra nizdî tîtikê koyan de gêrena ez
Û heme hîsanê xo eşkawena
Bi hîkmet feselnena
Newe ra derzena
Rojî ganîyan rê, şewe merdeyan rê bermena
2.
Mi leteyê nanê xo yê peyênî morceleyan rê ferikna
Xezalan destanê mi ra sole lîşte
Perperikan lewanê mi ra awe şimite
Ez zana
Kermê harî zereyê merdiman kojenê
Wa bo
Mi kerreyî bestî pîzeyê xo ser o
Mi va ez neçîrwan a
Tena seydê guneyan kena
Ax, sipî û sîya kewtê têmîyan!
Çira mîlçikî tayî keyeyan ser ra nêfirenê
Û çira gonîya xozan hende erjan a
Mi va çimanê xo tarî ra pak bikê
Mi va berê behiştê xo akerê
Mi va û ruhê mi de çîyêk qerifîya
3.
Ez heme bajaran ro vîyarta
Dewan ro û mezrayan ro
Mi kuçeyî peymawitî
Zifqêra beran de rêça xo ca verdaya
Sey şewşewokan quncik bi quncik gêraya
Kes mi rê nêbi sitar
Janê zerrîya mi bîyo xedar
Ez zana
Wext heme birînan weş nêkeno
Sey camî
Sey esteyî qorî
Eke şikîyayî, pê nêdusîyenê
4.
Wisar ame
Xoza xo kerde newîye
Gan herikîya her çî bi candar
Ez a reben sey qilancika perşikitîye
Bi nequra xo kerm û kêzan dir lej de ya
Ez acîz a xo derman kerdişî ra
Cey ez mar nîya ke verîya xo bifîna
Yan dilbêre nîya tole bierza
Sey yew kokimî nîdarîya gora xo kena
Reyayanê dara wişke ro çem biherikîyo çi fayde
Gil û gilçeyê ci puyayişî ra nêxelisîyenê
5.
Gama ke şewe ez kerda virara xo
Û asmên bi hêrs, xo kerd meqlub
Mi dîyî cehenemê na dinya
No qewxeyo çendin o
Nê şûr û şimşêrî dişmenê kamî yê
Binê simanê estoran de xeyalê kamî vay dîyêne
Çira leşkerî zerrîya xo de lej nêkenê
Ax, her kes verî cû qatîlê xo yo!
Her cellad tewr verî xo darde keno
Roşnê çimanê şima birişê
Dest û lingê şima biqerifîyê
Kundo kor keyeyê şima de biwano
Mi va û bi mîlyonî estareyî viirisiyayî
6.
Hetanî nika çend herfê mi kêmîyayî
Cey ti zana
Kamcîn şîîra qedexîye de fermanê mi vejîyayo
Vateyê mi halumê çend tifingan de hepsî yê
Cey ti zana
Ad û wad bo
Tîj û aşme şade bê
Tena dest û lingî diyenî kelemçeyî ro
Û ez şîîran wanena
Hêvîyan xemilnena
Asîman de firnena
Beno ke çimanê domanan de halîn bivirazê
7.
Ez bengînê hostayê çekuyan a
Bengînê qelem û hubrî ya
Ke bezreyê xo zerrîyan de ramenê
Bê lome, mi çend lewî nayî destanê lerzokan ra
Û bulîşîya rêça risipîyan dima
Gama ke awirê xo tadayî bi mi
Ez virar şîya roşnîya tîje ro
Û mi zana
Zerrîya tayî kesan qet nêmirena
BIRÊNÎ
1.
Zereyê yew goristanî de qedîyenahîkayeya mi û yê her kesî
Helbet her kes agêreno keyeyê qedîmî, cuya newa
Kam bi hesiranê xo gurr’ keno adirê xo, kam zî wele
Zerrîya mi de tersê mergî, çimanê mi de hewrê wesarî
Bi destanê xo yê lexeran mi amade kerd mezelê xo
Ax, her kes paweyê mergê xo yo!
2.
Nê daran key pind da, biyî kesk, biyî zerd, pelê xo rişnayî
Nê koyî key biyî zergun, biyî wişk, biyî veyveke
Verê linganê mi de mezelê mi bîyo xirae û mi fehm kerd
Ez warişta mi xo kerd pank û bi çimê xo yê raştkênî ewnîyaya
Eke zereyê mi de yew doman ha beno ganî
Ax, çira ez bîya leyirê zimistanî!
3.
Mi elba xo bi sole kerd pirî û dest pêkerd raywanîya Bab-i Ezîzî
Bi ezmê morceleyanê xebatkarî û eşqê ruhê serxoşî
Koyan û deştan, zinar û zindaran de çekule best linganê mi
Dar û nebatan, heme heywanan bi karê xo zikr de bî, mi dî
Nê janê ke leşê mi veşnenê nêdî derdanê xo rê yew daru
Ax, her kes dermanê xo dima vazdano!
4.
Yew şewe, ber mizgefte de sey gedeyan mi her di destê xo akerdî
Kes mi nêhesîya û kesî nêdî çimanê mi de awirê bi hêvî
Mi heme hîsê xo nasilnayî, zafê dêran şîya, şewe berê xo qefelnabî
Bi kincanê sipîyan merdiman dima şîya ez, her çi zûr
Mi destê şêxê xo maç kerd, heme estareyan pey xo tada bi mi
Ax, raşt çewtîya tarî de bîya vindî!
5.
Tenatîye ez kerda virarê xo û mi yew kunc de xo nimit
Ez qayil nîya kes mi bivîno çimkî mi ra vanî serserî
Bi kelawa xo ya keske merdiman ayîn kerdinî, mi zî dûrî ra temaşe
Her çî mi rê xerîb, riyê her kesî zimistanî ra parçeyêk
Berê heme mabedan de kokiman kerra bestbî pîzeyê xo ser o
Ax, kes derdê kesş fehm nêkeno!
6.
Ey nêweşxaneyo namdar, îlmê sihetî,kitabanê xo akerê
Çend serrî de destan û lingan ra kerda ez nêweşîya Eyub pêxamberî
Yan wa riyê mi de gulî akerî yan zî bi yew tîre mi biveşnî
Bes nîyo, nêzîndanî de emrê mi qedîya, tenatîya xo de puç bîya
Ez hesreta yew vizika roşnî ya et tîja pîroze
Ax, her kes zindanê xo de hepsî yo!
7.
Mi va ez newe ra ganî bikera sey teyra Sîmurxî, wela xo ra
Hîkayeya xo newe ra binusa, bi engiştanê xo sala dest xo de
Mi heme fikrê xo yê tarî kerdî binê Çolê Sehra û çemê Ganjî de xo şut
Ey şikefta Zerdeştê Kalî, berê xo akere, hevalanê xo kom bike
Keda gulale nîya yê mi, xebata zerrîya min a şorişgere ya
Ax, na hesrete mi kişena!
8.
Mîlçikanê Ebabîlî mi rê embazîye kerde hetanî Kabe ez şa bîya
Zerrîya mi de roşan, heme wesleyê mi kewtîbî govende û dîlan
Hêdî-hêdî ez şîya Hîra, yew dest dergê mi bi, destêko aram
Mi va ez newe ra yew welat awan bikerî bi ayetanî Homayî
Domano ke zereyê mi de bi, ame dinya pîr û pak û ez bermaya
Ax her kes bi bêrî paweyê domanê xo yo!