Seke ma dosyayanê verênan de zî ard ziwan eke ziwan ke erey bêro nuştene, goreyê ci edebîyatê nuştekî yê ê ziwanî zî newe êno meydan. Naye ra serkewte edebîyatê kirmackî yo nuştekî goreyê lehçeyanê kurdan hetê edebîyatî ra hîna zaf newe yo labelê edebîyatê kirmanckî yo modern çiqas erey bêro nuştene zî hetê kalîte (senînîye) ra sewîyêka başe de yo. Na yewe seba şîîre zî wina ya. 

Nê serananê peyênan de warê edebyatê kirmanckî de xort û ezebanê newîyan rolêko muhîm kay kerd. Hama-hama her warê edebîyatî de nimûneyê neweyî vejîyayî meydan. Xebatê akademîkî, hîkayeyê, şîîrî ûsn. Çiyo tewr balkêş edebîyatê modern ê kirmanckî de cinîyan zî eserê başî vetî meydan û rengêko newe da edebîyatê kirmanckî. Înan ra yewe zî Pinar Yildiz a. 

Pinar Yildize hem bi xebatanê xo yê akademîkî, hem zî bi hîkaye û şîîranê xo yê başan edebîyatê kirmanckî de cayêko baş girewt û edebîyatê ma bi qelema destê xo hîna kerd dewlemend.

Pinar Yildize, serra 1988î de Dîyarbekir de maya xo ra bîya. Serra 2013î ra nat kirmanckî nusena. Şîîrê aye reya verên Kovara Vateyî de weşanîyayê. Aye lijneyê Kovara Ewroyî de ca girewta. Kovara Ewro û Vateyî de nuşteyê aye vejîyayê. 

Tezê aye yo masterî bi nameyê Mehelî û Kirmanckîya Înan serra 2017î de çap bi.

Eserê ci yê ke hetanî nika weşanîyayê:

 

1- Pinar Yildiz, Mehelî û Kirmanckîya Înan (Folklor), Weşanxaneyê Vateyî, Îstanbul 2017, 152 r.

2- Pinar Yildiz, Vena (Şîîre), Weşanên Avesta, Îstanbul 2019, 104 r.

3-Pinar Yildiz, Hîkayeyê Hewn û Hişyarî  (Hîkaye), Weşanên Avesta, Îstanbul 2021, 176 r.

4-Pinar Yildiz, Vateyê Zimistanî (Şîîre), Weşanên Avesta, Îstanbul 2024 , 136 r.

 

Ma do cêr de şîîranê Pinar Yildize ra nimûneyan bivînê.

 

VENA - I

 

Ez zereyê yew qirme de ya, nuz-nuza min a 

Kamî na qirme orteyê dinya de rona?

Kamî dinya zereyê yew qirme de viraşte?

Ewca

ewta

weta

 

nata

Jenga yew qirmeya jengine nesilîyeno hişê mi ro 

Na jenge ezel ra heta mezel mi ra ya

Sankî çi yo ke yew mezel 

Bê yew keyeyê bêşibake 

Na dinyaya zimeyî qefesê sêneyê mi de kilîtkerda 

Eşkawêno ruhê mino gede û cinî

Eşkawêna heme cuya mi

Vena, cotêk boranan bierşawe zerrîya mi rê 

Gama ke çimê to biginê çimanê yew cinî ro 

Çeqê serewedartişî berz benê

Vena, serewedartiş tewr zêde bi to keweno

Ti zereyê na qirme de

helmêk a

vengêk a

rengêk a

 

Vena, ti şaîre nîya la

Vateyê to halînê zerencan, kewan ê 

Coka ê pîya veng danê to: Bivajeeeee 

Vena, vateyê to qasê zadî bimbarek ê 

Sey yew nuşteyî milê mi ro bialiqne ke

Ez yew roja wisarî zifqêra tersanê xo ra vîyarî 

Vena, maya mi qet sanikê cinawiran mi rê nêvatibî 

La ez reyna zî

Homayî ra û maya xo ra tersena, ê verênan ra 

Vena, cotêk boranan bierşawe zerrîya mi rê 

Ez zifqêra tersanê xo ra vîyarta

Vengê to hêvîyê peyê çarberan o, Vena! 

Wextê ci ameyo

Cotêk boranan bierşawe zerrîya mi rê 

Wextê ci yo!

 

VENA-II

 

Na tarîyîye, tarîyîya şewe nîya Vena! 

Tarîyîya zerrîya min a

Ti hema nêzana la

Hêvîya mi, mi ra nêmenda

Hêvîya mi ne ziwanê mi ra ne zî welatê mi ra menda 

Hêvîya mi dare, kuçe, kemer, kerra ra zî nêmenda 

Ti nêzana la

Ez mîyanê gonîya xortanê welatê xo de menda 

Çike mi hêvîya xortanê welatê xo şimite Vena 

Ez serxoşê hêvîyanê xortanê welatê xo ya emşo 

Ti nêzana la

Mi heta binê şuşeyî şimito emşo 

Para gonîweran zî mi şimit

Coka ez emşo xerîbîya xo de xeniqîyaya Vena!

 

VENA-III

 

Her ca belekin o

Her wext sey her wextî lêl o

Her ca û her kes herimîya qasê xo, Vena

Mabênê dilqê yew mereyî û meleyî de ez ciwîyaya 

Binê sîya soserat û bobelata seserran de ez pelçiqîyaya 

Qesawetê meheyrîya seserran mîyan de mend ruhê mi 

Vena, no zelemeleyê yew ruhê bêhuzurî yo

Mabênê dilqê yew mereyî û meleyî de…

 

Qiseyî qiseyan ser o, qasidî qasidan ser o 

Venga nê ruhê minê bêhuzurî danê Vena 

Seba firazkerdişê yew şorişê nêmcetî

Ti hîna baş zana Vena, awankerdişê yew dinyaya newa 

Firazkerdişê ci ra weşêr bi helbet

Ti xora zana Vena, nê ruhê minê bêhuzurî ra nêno ke 

Qelebalixî mîyan de, bi vengêkê berzî

Marşanê namdaran vajo û firaz biko şorişanê nêmcetan

 

Ti xora zana Vena no ruhê mino bêhuzur

Ancax eşkeno yew behrê bêsînorî ver de tekûtena 

Seke maya xo ra newe bîyo, zit-bulit

Dekewo awe mîyan û firaz biko şorişan

No firazkerdişê yew ruhê bêhuzurî yo Vena 

Mabênê dilqê yew mereyî û meleyî de…

 

XEYRÛXERÎBE

 

Yew çemî ver de ez tekûtena menda 

vinderte ya ez, yew çemî ver de

Rêçê linganê estoran ney 

rêçê esparanê xerîban mendê nê cayan ra 

Qelayî nêfirenê mi ser ra

tena yew qela dûrî ra asena beno ke nalena 

Yew çemî ver de ez tekûtena menda

vinderte ya ez, yew çemî ver de

Çem sey her wextî herikîyeno ez û qela xo tênêdanê 

estor û esparî xora rewna şîyê

Yew çemî ver de, ez tekûtena vinderte ya

yew qela nalena, vengê aye mi goşan de

 

Kamî tewr peynî ez dîya nê çemî ver de 

kamî ez nas kerda na dinya ser o?

Pîyê mi yew mêmano xerîb bi

ne tena keyeyê ma rê zerrîya mi rê zî

Yew mêmano xerîb çi zano bêrîkerdişê sêneyê yew pîyî 

Yew mêmano xerîbo ke êdî zafêr

bi yew ziwanê xerîbî qisey keno 

Ge-ge bi ê ziwanê ke ê vanê “kovî” yo

adir vareno ey fek ra, “kovîtir” keno ê ziwanî 

Zerrîya mi de hezar şûşeyî şikênê

Bizmarî bizmaran ser o kuwîyenê dêsanê zerrîya mi de 

Yew mêmano xerîb çi zano

kes verê yew çemî de tekûtena se keno 

Yew mêmano xerîb kotî ra bizano

kes çira yew dare bi heme hêzê xo hemêz keno 

Yew mêmano xerîb senî bi yew qela biaqilîyo

ma o qet acêr û acor şîyo yew çemî ver de?

Kamî tewr peynî ez dîya nê çemî ver de 

kamî ez nas kerda na dinya ser o?

Maya mi verê berê dinya de ronişta bî

û yew destarî tadayêne bi heme hêzê xo 

Aye ez zî xo kişte de ronişna

Aye va mi goşdarit, aye va mi goşdarit, destarî tehna… 

Peynî de destarî destara aye, qiseyî qiseyê aye bî ne yê mi 

A çi nas kena mi, a bi a destarî destê xo çi zana

Na dinya de ez hertim

tenatî û bêvengîya nêmroja hamnanî mîyan de 

Tekûtena, timûtim…

Tenatî û bêvengîya nêmroja hamnanî mîyan de 

A çi zana yew qela çira nalena o beyntar û no beyntar de 

Xora a qet nêeşnawena zî nalenala qela vengê destarî ra 

Serxoşîya eşqî zî nêeşka mi

na tenatî û bêvengîya nêmroja hamnanî ra veja 

Serxoşîya eşqî de zî zaf dûrî bî

zerrîya mi rê qelebalixê veraşanê hamnanî

Yew waştîyî tena keyfweşîya veraşanê hamnanî rîyê mi de dî 

Tenatî û bêvengîya nêmroja hamnanî

zerrîya mi de nimita mende

O wext kamî ez nas kerda na dinya ser o

kamî tewr peynî ez dîya nê çemî ver de?

Kamî rîyê mi dî

wexto ke vayê hela şanî yê aramî da rîyê mi ro 

Kamî rîyê mi dî

wexto ke da rîyê mi ro zerqê rojê hela şanî 

Kam eşkeno mi nas biko

qasê vayî ke verroj de lêseno sêneyê mi 

Kam eşkeno mi nas biko

qasê tîja hela şanî ya ke şewqê xo dana rîyê mi ro 

Kam eşkeno mi nas biko qasê çilkanê ereqî ke

çijanê mi mîyan ra herikîyenê ver bi naka mi

Kamî ez dîya destê şefeqî de yew balkone ser o 

Tena aşme û tîje cayê xo nêbedilnayên

rîyê mi zî çermê xo bedilnayên înan reyde 

Yew balkone yew maye ra hîna zêde nas kena mi

şefeqê roje de aye dî aramîya rîyê mi

Caxê yew balkone yew pîyî ra hîna zêde nas kenê mi 

destê şefeqî de ê caxan ez hemêz kerda

Tenatî û xerîbîya yew balkone ser o bedilîya rîyê mi 

ez êdî nas nêkena nê rîyî eksê çemî de

Beno ke o yew çemo qedîm o la heybetê ey

ne rîyê mi de ne zî çimanê qela de aseno 

Beno ke ez qela, qela mi nas kena

la ma çemê qedîmî nas nêkenê, çemo qedîm zî ma 

Beno ke zanayîş, heybet û hîkmetê çemî zî

ê murekebê sîyayî û gonîya sûre reyde şî 

Înan reyde heme edal û tebata mi zî…

Hurdîyê nanî, cimcimikan û qenta dapîre ser o wad bo ke

-A qenta ke sey çilke sipî-

Kesî ez nas nêkerda na dinya ser o

kesî ez nêdîya nê çemî ver de bê yew qelaya nêweşe 

Rîyê mi awrêsêk, vewrêsêk, hewrêsêk o

zerrîya mi asinên, bedenê mi rêsên 

Ez sey yew domana sêwir pabe ya

kes destê xo mi sere ro biko

Ez sereyê xo çokanê dapîra qentsipî ser o rona

A porê mi bivilêna û ez fistanekanê aye reyde hewn a şora 

Hurdîyê nanî, cimcimikan û qenta dapîre ser o sond bo ke

-A qenta ke sey çilke sipî-

Ma fistanekê dapîre xo vîr ra nêkerdî

aye terekna no ziwan û fistanekî

Aye zî zanayên fistanekî nan û awe nêdanê kesî 

yew ziwano xerîb hêz zî dano kesî

Yew çemî ver de ez tekûtena menda

vinderte ya ez, yew çemî ver de

Cimcimikî bi şalaga xo ya înan ra girdêr 

seracêr û veracor şonê nê çemî ver de

Beno ke ê bi heme hêzê xo

herinda payanê esparan pak kenê 

Yew çemî ver de ez tekûtena menda

tena yew qela dûrî ra asena, beno ke nalena 

Qela mi ra ez aye ra ewnîyena, varanêk vareno ma ser o

vengê qefleyêk qelayan yena dûrî ra

 

(30.05.2019/Parîs)