Edebîyatê Kirmanckî de Mewlîdî: Mela Kamilê Puexî - 6
Nameyê Mewlidê Mela Kamilê Puexî “Mewlidê Nebî” yo. Ey mewlidê xo 1999 de nuşto. Mewlidê ey 104 beytan ra yeno meydan. Hergu rêza xo yewendes heceyan ra pê yena.
Nameyê Mewlidê Mela Kamilê Puexî “Mewlidê Nebî” yo. Ey mewlidê xo 1999 de nuşto. Mewlidê ey 104 beytan ra yeno meydan. Hergu rêza xo yewendes heceyan ra pê yena.
Mela Kamilê Puexî 1938 de Puex de ameyo dinya. Puex Çewlîg de nameyê yew mintiqa û eşîre yo. Ey Puex de dewa Duedûn de dest bi wendiş kerdo. Wendişê xo Az, Sipênî û Xezik de dewamnayo. Dima, Dîyarbekir û Mêrdîn de tehsîlê medreseyî qedênayo.
Tehsîlê medreseyî dima Mela Kamil dewa Mîyûnin de dest bi fexrî îmamîye kerdo. Dima şono dewa Duedûn û uca de newês serrî maneno. Qanuno Bingeyî yê 1982yî yê Komara Tirkîya ke yeno ray dayene, seke çewlîgijan zêde-zêde nê Qanunê Bingeyî rê “ney” vato, umûmê Çewlîgî de şeştî û çar melayî ameyê nefî kerdene. Mela Kamilê Puexî zî nefî bîyo bi Dara Hênî, uca de, dewa Rotcûn de nêzdîyê çar serran mendo. Mela Kamil uca ra teqawit bîyo, demêk esnafîye kerda.
Nameyê Mewlidê Mela Kamilî “Mewlidê Nebî” yo. Ey mewlidê xo 1999 de nuşto. O vano, mi rojêka zimistanî dest pêkerd, mîyanê des-pancês rojan de mewlid temam kerd. Mewlidê ey 104 beytan ra yeno meydan. Hergu rêza xo yewendes heceyan ra pê yena.
Yê Mela Kamilî mewlid ra teber bi kirmanckî xeylê şîîrê xo zî estê.
Ma do nika cêr de “Mewlidê Nebî” ra çend nimûneyan bivînê.
MEWLIDÎ NEBÎ -1
Bîsmîllahîrrehmanîrrehîm
Pey Allay Mewlîd Nebî xwi r' wûneno
Allah wahar canûn û camîdûn o
Weqta g' Allay waflti g' mexluq yi vînû
Pey emrî "kun" 'erd û ezmûn ard meydû
Allah zat û sifetûn xwi d' yo ten û
Bê yi çewnê Reb nêken, nêvînenû
Sey dinya zaf çî viraflt, hey êsenî
Aflm û ruej, seyyarey, astareyî
Çi ko flima pey çimûn xwi vînenî
Qey flima ya virazyo, hem bizûnî
Hemd û flikir Allay xwi r' dewam kirîn
fiewûn, ruejûn tim vajîn, terk mekirîn
Bûn' dinya ra, geyrena, tadîyena
Qey xatîr tu nî'metûn bedilnena
Çî ko çîm tu vînenî, eflnawenî
Hem çîyo g' nêvînen, nêeflnawenî
Pîyor qey tu, ti qey yo çî virazyey
Xafîl mebi Allah kûm û, ti çine y?
Çi ko tu ra wazîyen, ey xwi r' bikir
Ti yi ra mevêjî, cehde flafl mekir
Her teref tarî, cehalet hakim bi
Zulm û heqaret qetl û qîtal zaf bi
Ey Muhemmed, ey ti enwaru'l-huda!
Hem sened û mesnedî kurey dinya!
Werre yî r' ku ti flinasney, vîneyî
Tabî' ummet, pêl kufrî qerefneyî
Ummetê tu d' flan, fleref xwi r' vînenû
Tu peyxamber, dîn tu heq flinasnenû
Ti umîdî cin û hem însanûn î
Hem flafî' û muflfîqê wir dîyûn î
fiu'le da tu wertey dinya, Mekke de
Ruafln tu tarî wera da derûn de
'Eflq û can ra flima bîyarîn selewat
Muhemmêd ser, al û eshabûn yi pîya
Îrado ezelî weqta g' ûmi hal
Waflt Allay Adêm virazû zaf delal
Ven da Cebraîl ra va: Hela bê îtya!
Parçêk herr bigir erdûn ra bîya îtya!
Ûme erdûn ra guret herr ta bi fiam
Yo çeng zî qebrê Nebî ra wesselam
Awkê Yenî Tesnîm kerd mîyû, têdîya
Mîr virazîya, zaf zemûn ser d' vîyert ra
Va Cibrîl ra: Bigeyr 'erd û ezmûnûn d'
Hem behrûn û flerq û xerbê etrafûn d'
Ûme geyra, behs' Adêm qet çine yo
Dar, kerri pîyor vûn "Muhemmed nebî yo".
Bajnê gelêk zemûn ûme vîyert ra
Pey destûn xwi Adem viraflt, ca d' ruena
Guret eflt cennet, va: Îtya d' tu r' dewam
Bê ina dar werdîfl her çî tu r' helal
Her kês pafltê Adêm sêr kerdîn dewam
Lewra nûr Muhemmed tede flu'le da b'
Pîyor ûmên vatîn: In çi y’, çine nyo?
Yin ra va: In nûr' Muhemmed Nebî yo
(Mewlidî Nebî)
MEWLIDÎ NEBÎ – II
Adem geyrên cennet de her cîns dînî
Cîns xwi d' çewnê nê dînî nê vînênî
Allay Hewa viraflt hem bedên yi ra
Dest kerd piri her terêf cennêt geyra
Hewa yo ruej ûnya pafltê Adêm ra
Va: Ey Adem! In çi nur ho pafltê tu da?
Va: In nûr peyinê peyxemberûn o
Hem seyyîd û rehberê her kesûn o
'Eflq û can ra vajîn flima selewat
Muhemmed ser al û eshabûn yi pîya
fieytûn hesûdey xwi berd, fli cey yino
Va: Îtya zaf rind û, merg çine bîni.
Yin va: Merg çi yo? Ma nê dî nê vîna wo?
Yi va: Merg her kesî beno herr îtya wo.
Yin va: Çarey în çi yo, çine nîyo?
Va: Çarey în werdîfl darê xelî yo.
Yi g' flî darê xelî ra werd, ûmeyî
Kînc ûmey war, beden zit, flarmîyeyî
Cennet ra êflt Adem, Hewa, fleytanû
Hem Hureyfl û Tawuso g' flerîk yinû
Her yo yo cay dinya d' kowtîb, bermênî
Hewar yin rasên her ca, eflnawyênî
"Towbe, towbe!" vatîn veng çêw nêflînî
Yo ruej sarê xwi wera da ûnyênî
Dîy Muhemmed nusyo kifltê Allayî d'
Va: Qey xatirî in Muhemmêd 'ef bid
Cebraîl ûme va: Towbey tu temam,
Hem tu ra pey kûmo g' îtya wesselam
Eg flima wazên cennet yedî flima b'
Muhemmêd r' selewat bîyarîn dewam.
Weqto g' nûrî Muhemmêd Adêm ra vejya
Ûme pafltê fiît Pêxmêrî d' flu'le da
Bajê ûme pafltûn pakûn d' geyrênî
Bênatê yin d' yew xirab nêvînênî
Ednan a cuar heta g' Adêm reso
Her kes vûnû, tede îxtîlaf esto
Adnan a cêr heta g' Ebdullay resû
Vîst û yew babî d' pa doxrû-durust û
Nûr Muhemmêd pafltûn pakûn d' geyrênî
Zaf mûcîzey tede ûmey, êsenî
Ey keso k' ti vînenî, eflnawênî!
Dadî, babî sulala ta Ademî
Pîyor flîn cennet, flubhey çêw wa çine bo
Lewra nûr Muhemmêd pîyorin d' geyrabo
Ey Muhemmed! Ti ruaflnê dinya yî
Pey tu flîyayê ûmê, xelîsyeyî
fierî'eto g' pêxmerûn ard ib dinya
Milletûn û cem'etûn rê bib' çila
Nûr tu ruafln da pêro dinya, hemini
Rîy erdûn d' tarî nêverda derûn di
Ey ti sînayê hebîbî îns û can!
Qey xatîr tu virazya erd û ezman
(Mewlidî Nebî)
MEWLIDÎ NEBÎ – III
Umîdwarê gunekarûn pîyor ti yî
Ti sulaley Qureyflîy Haflîmûn î
Ûmeyîfl tu rahîbûn d' heyecûn da
"Way, way!" vatîn derûn û hem defltûn da.
Kahînû vatîn: "Muhemmed ûmeyo,
Îtya ra wet ma r' yew dewrûn çine yo".
Ûmeyîfl tu flayan ib rîy erdûn de
Kueflk -saray kesrûn rijyêb' Îrûn de
Eg flima wazên cennet yedî flima b'
Muhemmêd r' selewat bîyarîn dewam.
Mîlad-tarîx pûnc sey hewtay serri bi
Duyês rebî'ul-ewwel hem ûmebi
' Eynî flew Ebdulmuttelîb Ke'be d' bi
Qey ta'mîr Ke'bî xebat rê meflxul bi
Amîne va: Ez teyna menda îtya
Bê cinyûn, cûmêrdûn tersû ez îtya.
Mi dîy çar heb cinî ûmey cayê min
Zaf bedew b', rindîyê yin ruafln da min.
Lewûn Awkê Kewsêr werdib belû bî
Rindîyê yin d' çewnê cinî çine bî.
Yo raflt de yo zî çep de bîbîy mesned
Yo vernî d' yo peynî d' bîbîy perdebend.
Eg flima wazên nûmey yin bimusî
Hewa, Sare, Asîye û Meryem bî.
Raflt û çêp mi de astarey virsîyey
Qaf ra Qaf pêro dinya bîbî flu'ley.
Yo beyraqa kesk terefî mexrîbî
Yo terêf flerq yo zî sêr bûn Ke'be d' bî.
Emir kerd, Cebraîl ra va: Bê îtya!
Hem mîjdûn bid' pêro mexlûqê dinya.
Bîr' adîr racîyeyî, qefîlyeyî
Hûr û ridwan çîçekûn d' xemilyeyî.
Cebraîl towr melekûn a ûme war
Her terêf Mekkî virafltbi yo dîwar.
O zemûn mîr bi Muhemmed Mustefa
Nûr yi ruafln da pêro etrafê dinya.
Eg flima wazên cennet yedî flima b'
Muhemmêd r' selewat bîyarîn dewam.
(Mewlidî Nebî)