Lilûye heta nika sey estrumanêko şiwanan ameye naskerdene û zaf pê yarî ameyî kerdene. Heman wextî de bi flutê rojawanî ameye têmîyankewtene. Lilûye heta nê rojan ameye û orkestrayan de bi heskerdişî ameye goştarîkerdene. Nika zî bîye enstrumana cinitişî ya moderne. Wexto ke şinê kuçeyanê Sûrî yê kahanan, kulturêk û hunerêk ê ke qasê bircan kahan û zengîn ê lilûya kalêkî ra yenê perayenê. No kalik Alî Ucun o ke her di çimanê zo ra astengkerde yo. Bi kincanê xo yê herêmîyan û kilawê xo lilûya xo cineno.  Hetêkî ra lilûye ci nalena hetêkê bînî ra zî Alî Ucun bi vengê xo kilamanê dengbêjîye vano.

Komelê Alî Ucunî de ciwan, cinî, camêrd û malûpîrî kom benê û goş danê hunerê kahanî ser. Alî Ucun mîyanê komelî de bi nameyê Elîyê Qerejdaxî yeno naskerdene, serra 1963î de dadaîya xo ra bi û nêzdîyê 49 serrî ya lulîbendîye keno. Alî Ucun bi lulîya xo erzeno xorinîya zerrîya merdiman û mîyanê engiştanê xo de nê hunerî yê qedimî paweno. Elîyê Qerejdaxî vano eke merdim bimuso ganî her çi ra verî bi ziwanê xo awazan biresno û hes biko.

'Helbet Ez do Rojêke Bivîna'

Qerejdaxî serra 1970an de wexto ke doman bi nêweşîyêke ra derbaz beno û her di çimanê xo vîn keno. Qerejdaxî nika 58 serre yo û vano : "Hêvîya mi esta ke ez do rojêke bivîna. La seba vînayîşê çiman naqîl hewce yo û no zî zaf bimesref o. La mi qet hêvîya xo tira nêbirnaye. Helbet ez do rojêke bivîna.''

'Ê Rojê Verênî...'

Qerejdaxîyî dima ke çimê xo vîn kerdî pêro heskerdişê xo da lûlîya xo û bi serran şiwanîye kerde. Qerejdaxî vano: ''Dima ke mi çimê xo vîn kerdî embazê min ê tewr nêzdîyî cinitişê lulîye musna mi. Mi zaf herêmanê Amedî de şîwanîye kerde. Tay semedan ra ez neçare menda ke bêra suqê Amedî. La ez bêrîya ê rojanê verênan ê şîwanîye kena."

'Lulîye Derman a'

"Lulîye seba birînanê kahanan û derdan derman a. Lulîye eşq, heskerdiş û tarîx a. Wextê verênî de têna lulîya kurdan estbî. Hende hacetê muzîkî çinbî. Nika embazê min o tewr verên lulîya min o. Wexto ke ezkewena tengasîye ez ecîz bena ez bi lulîya xo nalena. Lulîya mi mi kena rehet. Labelê her ke şono no kulturo kahan beno vîn. Ganî ma wayîrê kulturê xo bivejîyê û no kultur ganî biverdê."

'Wayîrê Kulturê Xo Bivejîyê'

Elîyê Qerejdaxîyî peynîya qiseykerdişê xo de derheqê hunerî de wina vat: "Zaf hunermendê kurdî estê ke bi kurdkî vanê la eleqeyê înan ê bi kulturê kurdan çin o. Kulturêko xerîb vist mîyanê kulturê ma. Wexto ke ez înan goştarî kena xo ra şerm kena. Vera qirkerdişê kulturî ez venga pêro deyîrbazan û hunermendanê kurdan dana ke xo nas bikê û wayîrê kulturê xo bivejîyê.''