Vakurê Kurdistanî de fealîyetê ekonomîkî zafane heywankarîye, zîret û tîcaretê sînorî ser o yê. Sînorê Ermenistan, Rojakewtena Kurdistanî (Îran) û Başûrê Kurdistanî Vakurê Kurdistanî dir estê. Rixmo ke bajarê sey Îdir, Agirî, Wan û Colemêrgî nê welatan rê sînor ê, dewleta Tirkî tîcaretê sînorî nika kerdo qedexe. Seba ke tîcaretê sînorî qedexe yo her serre bi desan kesî yene kiştene.

Sereyê bajaranê ke qedexe tede esto Colemêrg, Wan, Îdir, Agirî û Bedlîs yeno. Dewijê ke bi ameyîşê hamnanî vejênê wareyan yenê vernîgirewtene. Walîtîya Colemêrgî qezayê merkezê Colemêrgî, Çelê, Şemdînan, Gever û Derecîkî de 5 herêmî sey ‘herêmê asayîşê taybetî’ îlan kerdî û da pêhesnayene ke dekewtiş û vejîyayîşê nînan ameyo girewtene. 

Dewijan Ser o Ancî Qedexeyê Wareyan

Hetêna ra ame zanayene ke bi desan ware û mergî yê ke mîyanê sînorê qezaya Merkezî ya Bedlîsî de manenê zî çarçewaya qedexeyî de yê. Xusûsen dew û gomê sey Sarikonak, Abacilar, Harmanyerî, Esenburun, Gulluce, Aşagiçobansuyu, Çobansuyu, Akgun, Kutlu, Kiınali, Uçankuş, Dîkme, Aşagidîkme û Yukarıdîkme yê ke mîyanê sînorê merkezê Bedlîsî de yê, nînan de vejîyayîşê wareyan qedexe yo. Wan de zî herêma Nordûzî, koyê Kato yê ke mîyanê sînorê qezaya Norşînî de yê, xeylî wareyê ke Gelîyê Zîlane yê Erdîşî de yê û qezayanê Elbak, Şax û Çaldiranî de yê çarçewaya qedexeyî de yê.

Dewijanê Îdirî ser o Hetê Walîtîya Ardahanî ra Qedexe Ame Ardene

Dewijê Îdirijî yê ke menganê hamnanî de heywananê xo benê wareyanê Ardahanî, hetê Walîtîya Ardahanî ra qedexe înan ser o ame. Seba ke Igdir hetê awanîya xo ya coxrafîke ra deşte nêya hûmara ware û mergan xeylî kemî ya. Na yewe ra bi seyan serran o ke Igidirijî heywananê xo benê Ardahan. Dimayo ke 4 yan 5 mengî ûca manenê, agêrenê keyeyê xo. Walîtîya Ardahanî bi qerarê xo ardişê heywanan bi wareyanê wareyanê Ardahanî qedexe kerd.

Îdiro ke zafaneyê nufûsa ê bi heywankarîye debara xo kena, qerarê Walîtîya Ardahanî do derbêka pîle bido heywankarîye ro. Hemwelatijê ke debara xo bi heywankarîye kenê hemverê qerarê Walîtîya Ardahanî de reaksiyon da. Hemwelatijan vat dewlete bi zanayîşî vejîyayîşê wareyan qedexe kena û amacê aye zî şarê herême bikero feqîr ke şar mecbûr bimano koç bikero.