Keyepelê înternetî yê Der Spîegelî, Spîegel Onlîne ya ke kovara sereke ya xeberan a Almanya ya, vizêrî nuştîbî ke Almanya do paştdayîş bida planê ‘herêma biasayîşe’ ya ke DYE wazeno Rojawanê Kurdistanî de awam bikero. Der Spîegelî da zanayene, plan seba ke hêzanê Kurdan Tirkîya û rejîmê Şamî ra bipawê yeno amadekerdene. Kovara îdîa kerd, teyareyê Tornadoyî yê Almanan ê ke seba têkoşînê vera DAÎŞ’î Urdun de ameyê cakerdene, mîyanê planê DYE de do wezîfe bikerê.

Hetê bînî ra ame vatene ke cehdkerdişê rayberîya Trumpî yê seba tewrkerdişê Almanya planê ‘herêma biasayîşe’ newe nîyo, Wezîrê Pawitişî yê DYE Patrîck Shanahan menga Sibate de demê Konferansê Asayîşî yê Munchenî de Almanya zî mîyan de selahîyetdaranê welatanê rojawanî reyde derheqê na babete de qisey kerd. Ame vatene, Wezîrê Karanê Teberî Heîko Maas û Wezîra Pawitişî Ursula von der Leyene çend rojî verê cû şîyî serdana Washîngtonî,  derheqê planî de zanayîşî amayî dayene.

Hukmatê Merkele seba planî bi di parçeyî

Dimayo ke ame îdîakerdene ke Almanya 280 esker û 6 teyareyanê Tornadoyî yê ke Urdunî de yê tewrê planê DYE yê Rojawanê Kurdistanî do bikera, bale şîye serê hukmatê Merkele. Dimayo ke DAÎŞ bi serkêşîya Hêzanê Sûrîyeya Demokratîke (QSD) ame binkerdene, ame pawitene ke demê mendişê eskeranê Almanya yê Urdinî yê ke 31'ê Teşrîna Peyêne de qedîyayo, do nêro dergkerdene.

Plano ke mîyanê medyaya Almanan de ameyo weşnayene, hukmato federal kerd di parçeyî. Vervatoxê Têkilîyanê Teberî yê Gruba Meclîsê Federal ê hemparê hukmatê SPD'yî Rolf Mutzenîchî Ajansê Xeberan ê Almanî (DPA) rê qisey kerd û vat, “Babetêka winayêne nêna a mana ke destûrnameya mendişê eskeranê Urdunî bêro dergkerdene yan zî seba amancêkê cîyayî bêro bikarardene.”

Labelê Yewîya Demokratîkî ya Xirîstîyanan (CDU) a ke partîya Serekwezîre Merkel a, eşkerayîyêka cîyaye ameye. Vervatoxê Têkilîyanê Teberî yê Gruba CDU’yî Jurgen Hardtî vat, “Waştişê rayberîya DYE yê seba paştdayîşê herême biasayîşî ya vakurê Sûrîye bi nê hawayêkê dostane do bêro ercnayene.”

Almanya do Rojawa ya ke nas nêkena senî bipawa?

Almanya 7 serrî yo bi hawayêko yewver tewrê Sûrîye nêbîye. Seba koalîsyonê mîyanneteweyî yê têkoşînê vera DAÎŞ’î 6 teyareyê xo yê keşfî yê Tornadoyî wezîfedar kerdîbî. Serra 2017 de dimayê krîzê rejîmê Erdoganî reyde teyareyê xo Încîrlîkî ra antîbî û teyaregehê Urdunî de ca kerdîbî.

Teyareyê radarê yê artêşa Almanî AWACSî yê ke bi alaya NATO'yî gêrênê, 24 saete bêmabên fotografanê Sûrîye ancenê û zanayîşan kom kenê. Seba ke Tirkîya zî endamêkê koalîsyonî ya, heqê xo estbî ke nê zanayîşan bigêra. Coka xeylî reyan ame îdîakerdene, rejîmê Erdoganî operasyonanê QSD'yî yê vera DAÎŞ’î de nê zanayîşî dayî DAÎŞ’î.

Yeno meraqkerdene ke hukmatê Merkele do bi çi hawayî cayê xo mîyanê planê ‘herêma biasayîşe’ ya rayberîya Trumpî de bigêra. Seba ke tewirê hukmatê Merkele yê vera rayberîya Rojawanî û hêzanê demokratîkî yê ucayî bale anceno. Rayberîya Berlînî vera vengdayîşê rayberîya Rojawanî yê seba DAÎŞ’ijan ke weşe ameyê girewtene kerr a. Wezaretê Karanê Teberî yê Almanya zî 2'ê Adare 2017 de alayê YPG û PYD'yî qedexe kerdîbî.

Musteşara Wezîrê Karanê Teberî Mîchelle Munteferînge Meclîsê Federalî de bi nameyê hukmatê Merkele qisey kerd û vat, “Ma sîstemo ke herêma Kurdan a Bakurê Sûrîye de awan bîyo, ci ra ‘Xoserîya Rojawanî’ yeno vatene, nas nêkenê.”