Kurdan ê zazayan de kamcîn nimûneyê vateyê verênan, çibenok, dua, zewt û kayvateyî est ê? Ma beşê verênî yê dosyaya xo de ya ke panc beşan ra yena pê, vateyê verênan  û yê diyînî de duayî girewtbî dest. Ewro ma do sey beşê hîrêyinî zewtan ser o vinderê.

3 - ZEWTÎ

Zewt, yeno mana “waştişo xirabin”î. Zewtî seba kesanê ke xirabîye yan zî hereketanê xirabinan kenê yenê waştene. Zewtî; Homa, ewlîya, zîyar û dîyaran ra yenê waştene ke kesê ke xirabîye kerde wa bê ceza nêmanê. Yanî keso ke vera neheqîye, şîdet û zulmî de bêçare maneno, na rewşe hewaleyê Homa, ewlîya, zîyar û dîyaran keno ke wa heqê ey ci ra bêro girewtene.

Nika ma cêr de bi nimûneyan, bi şeklêko alfabetîk zewtanê zazakî bivînê:

-A-

Adir canê to kuyo!

Adir çê to kuyo!

Astikê marê sîyayî şoro linga to ra!

Axê û şîrqene to şano!

Axuya sîyaye bêro çimanê to ser!

Axwe de bixeneqîye!

Azê to kî to ra bikero!

-B-

Belayê xo Heqî ra bivîne!

Belka to bedrapol ra be!

Belke to zulm de şore!          

Belkî to nat ra şore dot ra mere!

Belkî to şodir mevînere!

Belkî xiştike cîgeranê to şano!

Bêmurad be!

Bîbikê to birişîyê!

Bilusk û şîrqene bido dil û cîgeranê to ra!

Biluskê Evdil Musayî to ra do!

Biluskê usarî to ra do!

Binê adirê to de wele çîne bone.

Binê çixî de bimane!

Bulisk û şîrqena to ro gino!

-C-

Canê to emelê serê to bo!

Canê to ra can vejîyo!

Cayê to cehenem bo!

-Ç-

Çê de bimane!

Çê to birijîyo!

Çê to biveşo!

Cedê Sey Nesemî to ra do!

Çimanê to ra bêro!

Çimê şima kor benê!

Çimê to birijîyê!

Çimê to kor bê!

Çîyo ke şima ci ra bêham û bêtamê o çêverê şima kuyo!

-D-

Darî û bêderman şima de vejîyo!

Darî û dermanê to hesrete bo!

Derba girana bêbavê to ra done!

Derdê cîgere bivîne!

Dest û payê to bişikîyê!

Dev-didanê şima birişîyê!

Didanê fekê to de memanê!

Dinya to rê zehîr û ziqim bo!

Dû lojina to ra nêvejîyo!

-E-

Emir kilmbîyayîye be!

Emrê to emrê heliga usarî bo!

Emrê xo kilm bone!

Ez maya xo ra çîn bîyêne to kî mi ra çîn bîyêne!

-G-

Gazîya domananê to bêrone to rê!

Girê Boxa text û tacê to ra do!

-H-

Heq rûyê to bicêro!

Heq to rê nêverdo!

Heq adirê to wedaro!

Heq aqil to ser ra bicêro!

Heq belayê to bidero!

Heq canê to bicêro!

Heq çimanê to kor kero!

Heq ê risqê şima bibirno!

Heq koka pîyayê niheqî bîyaro!

Heq ocaxa to bişayno!

Heq to bero qe mîyaro!

Heq to kor kero!

Heq to qe sereraşt mekero!

Heq to rê nêverdo!

Heqî to be kinca da hebê kinca bicêro!

Heqî to se da henî jî bicêro!

Hîlî-bîlîya xo bikuye!

-J-

Jan canê to kuyo!

Jan de cîgeranê şima de vejîyo!

-K-

Kam xêrê ma niwazeno Heqo teala tofan ci rê bîyaro!

Kangur bone, seqet bonê, kel bo, kor bo verê lapanê mi kuyone!

Kemer û kuç to ra waro!

Kerm û kejî bikuye canê şima!

Kermê bikuyê canê to!

Kerr û lal be!

Kul û jan canê to kuyo!

Kula kanserî tey vejîyone!

Kulo hur to de vejîyone!

Kulo xirab canê to vejîyo!

-L-

Lawo ma topa Osmanîye şima ra gino!

Lawo seke mi xo ra xêr nêdî ti jî hênî domananê xo ra mevîne!

Lawo ti sala bibacîye!

Lawo tofan to rê bêro! 

Lawo xiştike canê to ra do!

Lerza kutika to serno!

Lerza pisinga serno!

-M-

Maro sîya to ra do!

Mezgê to bêro teber!

Mi şima raştê kula girane ver kerdêne!

Mi zuqumê canê to kerdêne!

Mihemed to ma ra bicêro!

Mirad nêvîne!

-N-

Niweşîya girane şima de vejîyo!

Niweşîya kutika bicone!

Niweşîya pîse to de vejîyone!

Niweşîya tetirxane şima de vejîyo!

Nonê mi xenîme to bo!

-O-

Ocaxa to kor bone!

-P-

Pê şo!

Perço pûf be!

Pipîkê çimanê to devîrdîyê!

Pirnikanê to ra bêro!

-R-

Roj nêvîne!

Ruyê to ra ruy vejîyo!

Ruyê to sîya bo!

-S-

Sala çimê to deverdîyê!

-Ş-

Şehîdê Keloşke axwa sîyaye bîyaro çimanê to ser de!

Şima bê darî û bê derman bê!

Şima qet pîl nêbê!

Şima raşte kule kerdêne!

Şima rê gazîya ewladê şima bêro!

Şima roja sîyaye kerdêne!

Şima sala çê xo ra nêwerê!

Şima xo ra xêr mevînerê!

Şitê mi pirnikanê to bêro!

Şitê mi xenîmê to bo!

-T-

Tetirxane serno, lerze serno!

Ti bêmirad be!

Ti bi derba marî şore!

Ti bimire!

Ti biperçîwîye!

Ti bure, teber nêke!

Ti dinya ra xêr mevîne!

Ti gever be!

Ti jî bivîne!

Ti kor be!

Ti nêmane!

Ti pîl nêbe!

Ti raştê topa xiştike be!

Ti roj nêvîne!

Ti şodir mevîne!

Ti şore wa mere!

Ti xo ra xêr mevîne!

Tilî û bêçikê şima bigunê waro!

Tîra rebbê aleme to ra do biko!

To astora ver kuyêne!

To belkî tîra Heq ver kuye!

To bilerznene!

Ti çê pîyê xo de bimane!

Ti ci ra xêr mevîne!

Ti emrê mi werd Heq emrê to buro!

To emrê xo ra xêre mevînere!

Ti fekê cunaxura de şo!

Ti geste şore!

Ti hebe qerqeşune şore!

Ti hene destanê xo ra mekere!

Ti pîl mebe!

Ti qe murad mevîne!

Ti raşte kule bikerdêne!

Ti şore qe mere!

Ti vêşanî û têşanî ver şo!

Ti xizax ver kuyêne!

Ti xo ra xêr mevîne!

Ti xo ra xêr mevîne.

Ti xo ver kuye!

Tofan bido to ra!

Topa Evdil Musayî to rado!

Topa Urizî dîna gino ro!

To rê cor ra bêro!

To roştîye mevîne!

To şo reyna qe me!

To şo tewr me!

-V-

Vawo sur ê bêçikanê to de biwano!

Vilê to bişîkîyo binê to ra bo!

Vilê to qat bo, binê to kuyo!

-W-

Wayîrê emrê dergî mekero!

Wayîrê lajanê zafa, çênanê şenika kero mekero!

-X-

Xenîme to bo!

Xiştike binê çengê to ra do!

Xiştike to ra done!

Xizir dûyê şima wedaro!

Xizir to biperno!

Xizir to rastê qusirî kero!

Xiziro kal xişmê canê to bone!

-Z-

Zav-zêçê to jî bivîno!

Zav-zêçê to jî tifaqa bivînone!

Zê gayî bibajîye!

Zê kutikî emrê to kilm bo!

Zuret to ra mebo!

Dewamê ci do bêro...