KCK: Serrgêra Terteleyê Dêrsimî de ma têkoşînî pîl bikerê

KCK: Serrgêra 84. ya Jenosîdê Dêrsimî de ma soz danê ke pê nê ruhî têkoşînî pîl bikerê, Tirkîyaya Demokratîke, Kurdîstanê Azadî û Rojhelatê Mîyanênî yê Demokratîkî awan bikerê û bibê layîqê Seyîd Riza û pêro şehîdan.

Hemserekîya Konseya Rayberdişî ya KCKyî bi wesîleya serrgêra 84. ya dardekerdişê Seyîd Riza û embazanê ci eşkerayîyêke daye û ê yad kerdî. Eşkerayîye wina ya:

''Rayberanê Xoverdayîşê Dêrsimî ra Seyîd Riza, lajê ci û 5 lîderê eşîranê Dêrsimî 84 serrî verî Warê Genimî yê Xarpêtî de ameyî dardekerdene. Nê îdamî semedo ke ters verdo zerrî û mezgê dêrsimijan ameyî kerdene. Ma Seyîd Riza, lajê ci û 5 lîderanê eşîranê Dêrsimî û bi des hezaran şehîdanê Dêrsimî bi minet û rêzdarî yad kenê, ma soz danê ke hesreta înan bi Dêrsimî Azadî û Kurdîstanê Azadî tacîdar bikerê.

Netîceya nê jenosîdî de 70 hezar doman, cinî, kokim û ciwanê Dêrsimî ameyî qetilkerdene, bi des hezaran dêrsimmijî ameyî surgunkerdene. Ame waştene ke êyê ke nê jenosîdî ra xelisîyayî, bibê tirkî û bi nê hawayî qirkerdiş bibo temam. Înan Dêrsim de jenosîdêk kerd. No jenosîdanê tewr pîlan ê seserra 21. ra yew bi. Qirkerdişê fîzîkî yê serra 937-1938î ra dima, pê qirkerdişê kulturelî dêrsimijan ra ame waştene ke kurdayetîye ra fek vera bidê û bibê tirkî. Tirkbîyayîş zî sey modernîye dêrsimijan rê ame ferzkerdene.

Dêrsim de teda û zulmêko winasên ame kerdene ke nêame waştene ke şahîdê terteleyî qala jenosîdî bikerê. Zafê kesan no tertele bêvengîya xo de nimit. Des serranê peyênan de xîret ame kerdene ke Terteleyê Dêrsimî ra qale bêra kerdene, bêro cigêrayene û eşkerakerdene. Şarê Dêrsimî bi nê hawayî museno ke dewleta tirke çi ardo înan ser û senî zulmê înan kerdo. Dewleta tirke ya kolonyalîste zulm, qirkerdiş û jenosîdo tewr pîl ê tarîxê Komara Tirkîya Dêrsim de kerdo. Dêrsimijêk/a na raştîye nêzano/a nêbeno/a dêrsimijêk/e.Cewabo tewr hol ê Terteleyê 1937-38î do xurtkerdişê têkoşînê demokrasî yê Tirkîya û Kurdîstanî bo, afernayîşê Tirkîyaya demokratîke û Kurdîstanê Azadî bo. Mîyanê Kurdîstanê Azadî de zî bêguman do Dêrsim bi taybetmendîyanê xo xoser bibo. Xora Terteleyê Dêrsimî zî vera nê waştişê pawitişê xoserîya Dêrsimî ame kerdene. Eke têkoşîno winasên bêro kerdene hînî do cewabo tewr raşt do bêro dayene vîrameyîşê Seyîd Riza, lajê ci û 5 embazanê ci û bi des hezaran şehîdanê Dêrsimî.

Qasê Terteleyê Dêrsimî zulmo ke wina merdiman hêrs keno zaf tay ame dîyene. Herinda vîrakerdişê ney zaf girîng o ke no bêro eşkerakerdene, zerrî û mezgan de bêro neqşkerdene û bêro famkerdene. Na hişmendî û feraset zî pê caardişê têkoşînêkê raştikênî yê demokrasî û azadîye bena. Serranê 1960 û 1970an ra nata bi taybetî serranê 90an ra dima dêrsimijan mîyanê têkoşînê demokrasî, azadîye û sosyalîzmî de cayê xo girewt. Bi hezaran kêna û xortê Dêrsimî tewrê têkoşînê azadîye yê Kurdîstanî bîyî, bi seyan şehîdî û birîndarî bîyî.

Dewleta tirke ya kolonyalîste dî ke hêrsê vera Terteleyê Dêrsimî vurîyayo hêzê demokrasî û azadîye yo ke na hişmendîya qirkere werte ra wedarno, coka vera Dêrsimî dest pê şerêkê taybetî yê giranî kerd. Bi rayîrê nê şerê taybetî xîret yeno kerdene ke şarê Dêrsimî, cinî û ciwanî têkoşînê azadîye ra dûrî bêrê vistene. Labelê dêrsimijî do wê Seyîd Riza, Besê, Elîşêr, Zarîfe yê ke ruhê sereberzî yê Seyîd Rizayî yê, Nûrî Dêrsimî, şorişgêranê pîlan Dr. Şivan, Huseyîn Cevahîr, Îbrahîm Kaypakkaya, Alî Haydar Yildiz, Mazlûm Dogan, Sakîne Cansiz, Çîçek Selcan, Sorxwîn, Zeynep Kinaci (Zîlan); Suleyman Cîhan, Cafer Camgoz, Şiyar, Dr. Baran, Îsa, Baran Dersim, Atakan Mahîr, Yilmaz Dersim bi des hezaran şehîdan xo vîr a nêkerê, mîyanê têkoşînê demokrasî û azadîye de tim ca bigêrê.

Rayber Apoyî serra 1977î de wexto ke şibi Dêrsimî vat 'Ganî wayîrê nê kulturî, na raştîya komelkî bêro vejîyayene' û bi nê hawayî Dêrsim de girîngîya pîlkerdişê têkoşînî îfade kerde. Hînî Dêrsim de ruhê azadîye yo ke hêzê xo tarîxî ra gêno payan ser o. Ruhê cinîyan ê azadan ê Dêrsimî yo ke bi Besê, Zarîfe û Sakîneyan gir bîyî, werişto payan ser. Dêrsimo ke heta Terteleyê 1937-38î nêamebi fethkerdene ewro zî bi wayîrê ruhê demokratîk-şorişgêrî ke nêeşkeno bêro fethkerdene. Serrgêra 84. ya Jenosîdê Dêrsimî de ma soz danê ke pê nê ruhî têkoşînî pîl bikerê, Tirkîyaya Demokratîke, Kurdîstanê Azadî û Rojhelatê Mîyanênî yê Demokratîkî awan bikerê û bibê layîqê Seyîd Riza û pêro şehîdan.''