Qirkerdişê Parisî serrgêra 12ine de yo: Fransa çi nimnena?

Qirkerdişê Parisî 12 serrî xo pey de verdayî ke tede hîrê cinîyê şorişgêrî yê kurdî ameybî qetilkerdene. Labelê hema zî edalet nêame caardene. Dosyaya tehqîqatî 'sirê dewlete' yo.

QIRKERDIŞÊ PARISÎ

Merkezê Parisî de, Merkezê Enformasyonê Kurdîstanî de 9ê çeleyê 2013î de ronayoxanê PKKyî ra Sakîne Cansiz (Sara), Temsîlkara KNKyî ya Parisî Fîdane Dogan (Rojbîne) û Endama Têgêrayîşê Ciwanan Leyla Şaylemez (Ronahî) ameybî qetilkerdene.

Wezîrê Karanê Zereyî yê ê çaxî Manuel Vallsî cayê qirkerdişî de vatbi: ''No serebûtêko cidî yo coka e tîya de ya. No nêno qebulkerdene. Tehqîqatî newe dest pêkerdo û binê erkê dozgerîye de  yo. Seba roşnîkerdişê nê serebûtî pêro yewinî ameyî seferberkerdene.''

Hollande: Operasyonê dewleta tirke bi

Serekkomarê ê çaxî François Hollendeyî zî eşkerayîya xo de vat: ''No çîyêko tehlukeyîn o. Nê hîrê kesan ra yewe (Fîdane Dogan) mi û sîyasetmedaran nêzdî ra şinasnayêne.''

Gulana 2024î de kampusê Zanîngehê Bretagne Sudî de, şaristanê Lorientî de Hollandeyî konferansêk de qebul kerd ke no qirkerdiş operasyonêkê dewleta tirke bîyo. Hollandeyî vat: ''Ma zanenê ke dewleta tirke bira nê operasyonî daya. Qetilkerdişê kesayetêka xurte (Sakîne Cansiz) bira operasyonî bîye.''

12 serran ra dima Hollande sey wekîlêkî ancî Meclîs de yo. Valls zî hukmatê neweyî de Wezîrê Herêmanê Mîyanê Dengizî yo. Sozê ke seba caardişê edaletî ameybî dayene, ameyî vîrakerdene.

Belgeyê ke eşkera bîyî

Belgeyê ke mesuldarîya MÎTî nê qirkerdişî de eşkera kenê, mîyanê dosyaya tehqîqatî de est ê. Mîyanê nînan de bi taybetî qeydê vengî yê serê planê suîkastî û belgeyêka 'nimite' ya fermanê suîkastî û qiseyê şahîdan est ê.

12ê çeleyê 2014î de qeydêkê vengî eşkera bi ke tede tetîkkêş Omer Guney û wezîfedarê MÎTî planê suîkastî nîqaş kenê. No pêvînayîş destpêkê teşrîna verêne ya 2012î de ameyo kerdene.

14ê çeleyê 2014î de belgeyêka nimite medya de ameya vilakerdene. Belge de Omer Guney sey çimdarî yeno pênasekerdnee. Belge de fermanê suîkastî yeno dayene û naye ser o morê selahîyetdaranê MÎTî est bi.

Eşkerabîyayîşê nê wird belgeyan ra çend rojî verî 4ê çeleyê 2014î de Omer Guney Almanya ra pabeyê di meymanan bibi; Ruhî S. û Umît S. Goreyê îdîanameyê qirkerdişî Guney bi qiseyanê nimiteyan embazanê xo ra waşt ke MÎTî de pêvînayîş bikerê û seba planî çeke peyda bikerê. 

Omer Guney 17ê kanûna 2016î de wexto ke 34 serre bi nilka ra bi siranê xo 'merd.' Mengêke mendbî ke dewaya vera ci dest pêbikera. Bi mergê şikdarî dewa pratîk de qedîyaye.

Îtîrafê wezîfedaranê MÎTî 

Xeylêk belgeyê bînî eşkera bîyî û Fransa reya verêne organêko edlî serebûtêk de bi nê hawayî servîsêko îstîxbaratî yo xerîn bi fermî sûcdar kerdo. Keyeyan 2017 de waşt ke tehqîqat dewam bikero. Muracato verên Dozgerîya Parisî rê ame kerdene. Wisar de çarçewa 'kiştişanê terorîstî û rêxistinîya terorîste' de vertehqîqat dest pêkerd.

Serrêke dima 12ê adara 2018î de keyeyan ancî muracat kerd û tezê 'Operasyon hetê îstîxbaratê tirkan ra ameyo plankerdene' pêşkêşê Dozgerîya Parisî ame kerdene. Bi agahî û begeyan torranê dewleta tirke yê Ewropa dosya newe ra ameye akerdene.

Mîyanê belgeyan ê neweyan de îtîrafê wezîfedaranê MÎTî zî est bîyî ke 10ê çeleyê 2018î de hetê ANFyî ra ameybî weşanayene. Nê wezîfedarî 4ê tebaxa 2017î de operasyonêkê taybetî yê PKKyî de ameybî tepiştene. Êyê ke tepişîyayê mesuldarê operasyonanê teberê welatî yê MÎTî Erhan Pekçetîn û serekê çimeyanê merdiman Aydin Gunel bîyî.

Bi nê îtîrafan belgeya nimite ya 14ê çeleyê 2014î eşkera  bîye ke tede nê  ame tesbîtkerdene:

- Ugur Kaan Ayik: Wextê îtîrafan de Serekê Karanê Taybetî bi. Goreyê îtîrafan Aydin Gunel wextê înfazî de Serekê Dayîreyê Karanê Cîyakerîya Etnîke yê Teberî Welatî (DBF) bi.

- Oguz Yuret: 2018 de Serekê Dayîreyê Herêma Wanî bi. 2013 de sey Mudirê Şubeyî Operasyonanê Mesuldaran rê erk kerd.

-Sabahattîn Asal: 2018 de Hetkarê Musteşarê Îstîxbaratî yê Stratejîkî bi. 2013 de Hetkarê Serekê Karanê Cîyakerîya Etnîke bi.

Sabahattîn Asal goreyê vatişan wextêk tewrê pêvînayîşanê Osloyî bîyo ke xo sey 'ozanî' dayo şinasnayene. Kitabê ''2005-2015 Pêvînayîşanê Tirkiye-PKK' de Amed Dîcle nameyê nê kesî derbaz keno. Goreyê kitabî Ozan 3yê temmuza 2008î de pêvînayîşê destpêkî yê Cenevre ra heta 5ê temmuza 2011î Oslo de tewrê pêro kombîyayîşan bîyo.

Qeydanê vengan ê 12ê çeleyê 2014î ra vengêk maneno vengê Ozanî. Asal zî sey baska raşte ya Hakan Fîdanî yeno dîyene ke Fîdan nika Wezîrê Karanê Zereyî yo û wextêk Serekê MÎTî bi.

Selahîyetdarê MÎTî ra Erhan Pekçetînî ard ziwan ke bîlêta teyara ya Omer Guneyî hetê MÎTî ra ameya hêrînayene. Goreyê Pekçetînî qirkerdişo winayên bê destûê Erdoganî nêno kerdene.

Brukselî ra ver bi Parisî rêçê xîretê suîkastî 

Dewayêka mehkemeyanê Belçîka de Qirkerdişê Parisî ancî bi rojdem. Dosyaya dewa de têkilîya mabênê Sefîrê Berzî yê Tirkîya yê Fransa Îsmaîl Hakki Musa û tîma Brukselî amadekarîya suîkastê vera îdarekaranê kurdan kerdêne eşkera bibi. Gumanê cidîyî est bîyê ke na tîme Qirkerdişê Parisî de zî wayîra rolî bîya.

Îsmaîl Hakki Musa wextê qirkerdişî de nameyê MÎTî yo diyîn bi û dima ke o Sersefîrê Parisî Omer Guney merd. Dewaya Brukselî de xîretê suîkastî yê 2017î yê vera Hemserekê KONGRA-GELî Remzî Kartal û Endamê Konseya Rayberdişî ya KCKyî Zubeyîr Aydarî amebi kerdene. Mehkemeya Belçîka dewa de Yakup Koç û Zekerîya Çelîkbîlek zî tede çar kesî muhakeme kerdêne û cezaya zîndanî ya panc serran daye nînan. Wina texmîn beno ke şefê tîma suîkastî Yakup Koç remayo Tirkîya. Goreyê agahîyan Çelîkbîlek serbest gêreno. 

Sirê dewlete yo ke qirkerdişî mîyan keno

Rixmê hendê agahî û belgeyan, waştişê edaletî yê şarê kurdî zî dewa nêameye akerdene. Rewşa nikayêne de tena dosyayêke est a la ameya vindarnayene. Çunke dosya 'sirê dewlete' yo. Dewleta Fransa bi nê hawayî têkilîya xo ya bi dewleta tirke eşkera kena. 

Servîsê Îstîxbaratî yê Zereyî yê Fransa (DGSI) îdîa keno ke na agahîye 'sirê dewlete' yo. 

Qirkerdişê Parisî yê Diyînî de heman eqlê dewlete!

'Eqlê dewlete' roşnîkerdişê Qirkerdişê Parisî yê Diyînî asteng keno. 23yê kanûna 2022yî de Paris de Endama Konseya Rayberdişî ya KCKyî Evîne Goyî, welatperwer Abdurrahman Kizil û hunermend Mîr Perwer verê Merkezê Kulturê Kurdan ê Ahmet Kayayî de ameybî qetilkerdene.

Sîstemê edaletî çalakîya kurdan bi dozgeranê antî-terorî dano tehqîqatan ver la hêrişê terorîstî yê vera kurdan sey 'ferasetê nîjadperestî' ercneno. Qirkerdişê Diyînî de zî ame îdîakerdene ke asta terorîzme de hêrişêk nêameyo kerdene. La Komelê Kurdan ê Demokratîkî yê Fransa (CDK-F) û avûkatanê keyeyan waştêne ke dozgerê antî-terorî tayînê dosya bêro kerdene.