Mumkîn o ke îfade bibo ke şorişê endustrîyî yo ke sey şorişê zîretî girîng o, bingeyê tecrubeyê tarîxîyî de peynîya seserra 18. û vernîya seserra 19. de zaf aver şî û heta ewro zî bi hawayêkê binîzamî estbîyayîşê xo dewam kerd. Nêno zanayene ke ça de, senî, key do vindero yan zî bêro vindertene. No şoriş sey wayîrê taybetmendîya aqlê analîtîkî yo û bi zo berhemê nê eqlî yo. No şoriş binê serdestîya sermaye ya mutleqe de yo. Bêguman sermaye bi xo viraştoxê zaf hacetan ê endustrîyalan nîyo. La sermaye seba ke înan bikero hacetanê bikaran tim giranîye daye înan ser û înan ra tayê ke hewceyê ci bi vistî binê mulkîyetê xo. Berardişo ercan û lez seba komelêkî îmakanêko pîl ê averşîyayîş o. Sey eql endustrîyo ke binê xizmetê şarî de yo, ercîyaye yo. Mesele endustrî nê, tewirê xebitnayîşî yê ey o. Endustrî sey îmkanê nukleerî yo. Eke endustrî seba menfaatanê serdestan bêro xebitnayene, beno hacetêk ke felaketanê ekolojîkan ra heta şeran cuye rê gef waneno. Coka hînî eşkera bi ke endustrî seba armancê karî yeno xebitnayene û rijîyayîşê xozayî lezêr kerdo. Endustrî ver bi komelê zûrayênî lezî ra şino. Herinda organanê merdiman robotî gênê. Eke wina dewam bikero hînî merdiman rê zî hewce nêbeno.

Fikrêko hempar o ke rewşa nikayêne ya xozayî de zî têna cuya komelî nê, pêro cuya gandaran binê gefî de ya. Ganî bi xurtî bêro vatene ke zaf xelet o ke nê qewimîyayîşî ra têna endustrî berpirsîyar o.Endustrî bi sereyê xo têna îmkanêko notr (bêfayde) o. Endustrîyo ke semedanê estbîyayîşê komelî reyde bîyo yew seba merdiman û heta seba pêro gandaran eşkeno dinya bikero Xozayê Hîrêyînî. Wina yew potansîyelê ci esto; eke wina bibo ganî ma bi hawayêkê rêzdarî nêzdîyê  endustrîyî bibê. La eke endustrî bi giranî bikewo binê kontrolî yê sermaye û karî tay serdestan ra ber pêro dinya seba merdiman keno cehenem. Xora nika rewşe wina ya. Nêno înkarkerdene ke merdimî na rewşe ra zaf qerqilîyenê. Serdestîya endustrîyele komele ser o împaratorîya xo awan kerde.

Beno ke împaratorîya endustrîyî ya DYA siba do Çîn sey merkezê xo biweçîna?

Têna vera hegemonyaya supere ya DYA bi desan hegemonyayê endustrîyelî estê. Hegemono leşkerî-sîyasal bêro vindertene zî, hegemonê endustrîyelî bi hawayêkê asanî nêeşkenê bêrê vindertene. Çunke hînî ê zî bîyî kuresel. Eke welatêko merkez  teng bibo ê cade eşkenê cayêkê bînî, welatanê bînan bikerê merkezê xo. Kam zaneno beno ke yew îmaparatorîya endustrî ya DYA siba Çîn xo rê sey merkez biweçîna? Dima ke şertî bîyî weşêr, yeno dîyene ke ewro zî no hêdî hêdî beno mumkîn.

Endustrîyalîzmî zîret bin kerd

Endustrîyalîzm zîret bin kerd. Zîreto ke bingeyê komelê merdiman o, hacetê estbîyayîşê merdiman o, vera endustrî bi hawayêkê giranî bin keweno. Zîreto ke 15 hezar serran o ke estbîyayîşê merdiman dano dewamkerdene, ewro bêwayîr yeno verdene. Yeno waştene ke zîret bikewo binê serdestîya endustrîyî. Endustrî bi armancê kar-sermaye dekeweno warê zîretî ke ganî na rewşe sey berardişê zêdêrî û lezî nêeşkena bêra şîrovekerdene. Erd rîyê bezreyanê ke genê ci ameyî vurnayene ra, do bibo sey dadîyêka ke hetê serdestanê endustrîyî ra bi hawayê weledîyayîşê sunîyî biba wayîra domanêkî. Senî ke diganî û dadîtîya bi spermê xerîbî mumkîn nêbena, erdo ke bi bezreyanê ke genê ci vurîyayî ame ramnayene zî baş nîyo.

Seba estbîyayîşî ya zîret û erd yan zî çinbîyayîş

Serdestê endustrîyî xo seba nê zîretî amade kenê. Tarîxê merdimîye şorişê duşî warê zîretî de do bivîno, heta beno ke nika vîneno. Zîret û erd yew hacetê berardişî yan zî têkilîyêke nîyê; ê parçeyê yewbîyaye yê komelî yê. Komelê merdimîye bi giranî zîret û erdî ser o ame awankerdene. Cîyakerdişê înan ê cayê xo û berardişî ra vera ci derbêka tewr pîlêr o. Raştîya şaristanî ya ke sey kanser bena pîlêr nika ra nê gefî eşkera kena. Xelisîyayîş bi îhtîmalêkê pîlî têgêrayîşêkê çepkîyî de yeno dîyene: şaristanî ra agêrayîşê zîretî û erdî. Bi îhtîmal slogano bingeyî yê nê têgêrayîşî sey 'seba estbîyayîşî ya zîret û erd yan zî çinbîyayîş' do bêro weçînayene. Kar-sermaye endustrî erd û zîretî reyde nêbesteno pa û dost nêkeno, mabênê înan de nakokîyan virazeno û înan keno dişmen.

La na nakokîyî eşkenê bêrê çareserkerdene. Ê seke destê merdiman ra ameyî awankerdene eşkenê destê merdiman ra zî bêrê rijnayene. Merdimî nêeşkenê nakokîya mabênê zîret-erd û endustrîyê sermaye kontrol bikerê. Erd û zîretî bi mîlyonan serran ra nata xo hetê ekolojîkî ra amade kerd. Eke ê xirab bibê nêeşkenê bi destanê merdiman awan bibê. Mumkîn nîyo ke merdimî erd ber bîyarê û nika ra zî cara mumkîn nîyo ke merdimî berhemanê zîretî û gandaranê bînan sey vaşan bivirazê. Nêeşkeno bêro pawitene ke mumkîn zî bibo.

Tarzê robotkerdişê endustrîyalîzmî nêeşkeno ameyoxê holî bivirazo

Senî ke Fîravun qaşo ke ameyoxê xo amade bikero bi tarzê pîramîdî gorî awan kerdî, tarzê robotkerdişê endustrîyalîzmî zî ameyoxê holî nêvirazeno. No tarz vera merdimîye bêhûrmetî yo. Gandaro bêhempa yê sey xozayî esto la çi girîngîya robotan û kopyaya ci esta ke? Gejanîya kar-sermaye tîya de reyna vejîyena verê ma. Ma vajê robotan berardişo tewr ercan kerd. La heta ke xebitnayoxê ci çinbê çi faydeyê co do bibo?Endustrîyalîzm nê hetî ra rayîrê bêkarkerdişê merdimîye yo, vera berhemîya merdimîye çeka tewr pîle ya sermaye yo. Sermaye hem seba xebitnayîşê tayêr karkeran hem zî seba ke bi kêmkerdişê vayan pîyasa manupîle bikera bi hawayêkê eşkerayî na çeke xebitnena. Bi nê hawayî vayê serdestan buhrananê ke semedo bingeyî yê bêkarîye yê anê meydan. Netîce bi mîlyonan merdimê ke vêşan, xizan, bêkar do bibê qurbanê nê buhranan.

Endustrîyo ke bi sotemenîya fosîlan yeno kerdene îklîm û xoza jehr keno

Komel sey xozayê diyînî têna bi têkilîya pêtî yê xozayî eşkeno payan ser o vindero. Qet yew awanîya endustrîyele nêeşkena herinda xozayî bigêra. Nika ra tarfîk awe, hewa, erd û feza de sey felaket xo mojneno ra. Endustrîyo ke bi sotemenîya fosîlan yeno kerdene îklîm û xoza jehr keno. Bedelê nê felaketan pêserîya karî ya di seserre yo. Na pêserîye nê texrîbatî heq kerdî? Coka senî ke no taxrîbat hetê şeranê tarîxî ra nêame kerdene, vînkerdişê gandaran zî ne hetê merdîman ra ne zî hetê xozayî ra ameyî dayene.

Endustrîyalîzm sey îdeolojîya serdeste û hacet meseleyanê bingeyînan ê komelî ra yew o. Ganî bi xorinî na mesele bêra perskerdene. Beno ke vergî hîna benê pîlêr û kontrolî ra vejenê û o wext zî seba tebdîran û persanê mesele beno erey. Seba ke komelî xo ra nêvîyaro û nêbo komelê sunîyî (zûrayên) ganî destê nê vergan ra serdestîya înan bêra girewtene û xozayî reyde bêrê dostkerdene.

Fînans, bazarîye û endustrî...

Wexto ke vera endustrî têkoşîn yeno kerdene ganî nêzdîbîyayîşê serdestîye yê teknîkê endustrîyelî û tewirê ci yê xebitnayîşî yewbînan ra bêrê cîyakerdene, awanîya teknîkê endustrîyelî ya goreyê menfaatanê komelî û tarzê ci yê xebitnayîşî yewbînan ra bêrê cîyakerdene. No wezîfeyo tewr girîngî yê têkoşînê îdeolojîkî yo. Ganî nêro pawitenê ke çarçewa hûmanîzmî de grûbê ke îdîa kenê ke vera endustrîyalîzmê bêkomel û bêsinifî têkoşîn kenê armancê xo bîyarê ca. Nê grûbî peynî de armancanê xo nêanê ca û xizmetê endustrîyalîzmî kenê. Endustrîyalîzm texmînan ra zêdêr îdeolojîk, mîlîtarîst û sinifsal o; hetê îdeolojîyî ra zanist û teknîk o. Heta nê hetî ra tewiranê tewr bitehlûkeyan ê zanist û teknîkî mojneno. Vergê endustrîyî bi sereyê xo nêvejîyo werte. Ma bîyarê xo vîrî: wexto ke burjuvazîya îngîlîze Ewropa û dinya de hemleya xo ya tarîxî ya emperyalîzmî kerdêne, a sinife bîye ke hem endustrîyalîzm rêxistin kerdêne û hem zî o bi hawayêkê tewr lezêrî xebitnayêne. Endustrîyalîzm dima ra bi çeka hempare ya pêro burjuvazîyan. Seserrê 19. û 20 ê endustrîyalîzmî zî na rastîye mojnena.

Serebûto ke têgêrayîşê reel-sosyalîstî komelo ke kapîtalîst nîyo sey kanperest îlan kerd

Têgêrayîşê reel-sosyalîstî komelo ke kapîtalîst nîyo sey kanperest îlan kerd û bi hawayêkê stratejîkî ewnîya burjuvazîya endustrîyî. Nê serebûtî kerd ke reel-sosyalîstî goreyê îdeolojîyê xo tênêgerayî. Heta na rewşe kerd ke reel-sosyalîstan netîceyê trajedîkî dîyî. Na rewşa nînan manena rewşa xirîstîyanîye ke hîrse serran dînê haştîye bi la dima kewte binê serdestîya îqtîdarî û dewlete, armancê xo red kedî û armancanê xo rê bêbextîye kerde. Îslamîyet de zî na rewşe hema ke Hz. Mihemed ciwîyayêne qewimîyaye. Peynî de ê vera endustrîyê îqtîdarî bin kewtî.

Eke ma nêwazenê trajedîyan biciwîyê...

Eke ewro merdimîye vera texrîbatanê xozayî seke qîyam nêzdî yo hewar kena, ganî tesîrê texrîbatanê endustrîyalîzmî hetê sinifkî, komelkî-tarîxkî ra  bêrê famkerdene, têkoşînê vera endustrîyalîzmî sey têgêrayîşê estbîyayîşê komelî bêro qebulkerdene û bi tarzê têgêrayîşêkê dînîyî û fîrazî têkoşîn bêro kerdene. Senî ke adir pê adirî hewna nêşino, heta ke ciwîyayîşê gemarinîya endustrîyalîzmî nêro perskerdene û tira fek nêro veradayene têkoşîno ekolojîk nêro kerdene. Eke ma nêwazenê trajedîyanê xirîstîyanîye, îslamîyetî û sosyalîzmê reelî biciwîyê ganî ma dersê xo bigêrê û têkoşînê zanistkî-îdeolojîk, exlaqî-polîtîk rast biercnê.

No nuşte pawitişanê Rayberê Şarê Kurdî Abdullah Ocalanî ra ame girewtene.