Axşûn de 5 fedayîyî

Celalettîn Delîbaşî serrgêra 42 ya şehadetê înan de qala 5 embazanê xo yê fedayîyan kerde ke vera îxanetî seba rûmetî îna xo ver da.

Celalettîn Delîbaşî bi wesîleya şehadetê embazanê xo Cuma Tak, Abdurrahman Manap, Cuma Bozkoyun, Sadun Demîrkoç û Alî Çatî yê ke hetê cerganê Mehmet Faîk Bucakî ra ameybî qetilkerdene ANFyî rê qisey kerd.

5 şorişgêrê Kurdîstanî êlula 1979î de seba ke şorê dewa Tezxerabî Hîlwanî ra kewtî rayîr verî ke biresê dewe Axşûn de şehîd bîyî.

Delîbaşî wina qala serebûtê Axşûnî kerde: ''Cuma Tak, Abdurrahman Manap, Cuma Bozkoyun, Sadun Demîrkoç û Alî Çat kewenê rayîr, nê embazî pratîkê têkoşînê Hîlwanî de wayîrê tecrubeyan bîyî. Ê seba ke talan, cînayet û dizîyanê hemkarê dewlete Bucakî û dewlete bidê vindarnayêne şîyêne uca. Nê panc embazî zî Hîlwanî ra yê. Cuma Tak û Alî Çat embazê min ê dibistana verêne yê. Ez Cuma Bozkoyun û Sadun Demîrkoç zî domanîya xo ra şinasnayêne. Têkoşînê Hîlwanî zaf girîng û tarîxî yo. Sere de Rayber Apoyî Mehmet Karasûngûr, Cemîl Bayik, Kemal Pîr û Mazlûm Doganî xebatê rêxistinkerdişî uca de kerdî. Şehîdo verên ê Hîlwanî Halîl Çavgun o ke o şehîdo diyîn ê têkoşînî yo zî.

Embazî Cuma Tak, Abdurrahman Manap, Cuma Bozkoyun, Sadun Demîrkoç û Alî Çatî zî mîyanê têkoşînê Hîlwanî de cagirewtêne. Ê warê leşkerî de wayîrê tecrubeyan bîyî. Ê bi înîsîyatîfê embaz Cumayî kewtî rayîr. Înan erdê Hîlwanî hol şinasnayêne. Pêkewtişê Axşûnî û serebûtanê Sêwrege 30ê temmuza 1979î de dewa Kirbaşiyî de dest pêkerd. Sereştişê Kirbaşiyî destpêk o. Embazan do M. Celal Bucak biremnayêne, muhakeme bikerdêne û ceza bikerdêne. Sewrêge de ronîyayîşê PKKyî pêro dinya ra do biameyêne îlankerdene. M. Celal Bucak çalakîye ra weş û war xelisîya. O serekê hemkaranê dewlete bi û Sêwrege de serkêşê kerdişanê xiraban bi. Bi seyan merdimê ci yê çekdarî est bîyî, embazê ey zî kontragerîla, faşîst û polîsê taybetî bîyî û o Wekîlê Partîya Edaletî bi. Serekwezîrê ê çaxî Suleyman Demîrelî pêro waştişê ey ardêne ca ke bido têgêrayîşê azadîye ro.

Wexto ke çalakîye ra xelisîya Bucakî hêriş kerd û eşt Erebûke ser, dewe vêşnaye talan kerde. Bucakî hêrişê xo zêdînayî û hêrişê partî û welatperweran kerd. PKK 1978 de ronîya la asayîş û sebebanê cîyayan ra ronîyayîşê ci nêame îlankerdene. 30ê temmuza 1979î de sereştişê Kirbaşiyî yê vera Bucakî de ronîyayîşê PKKyî ame awankerdene, vilawek ame vilakerdene. Axşûn pabesteyê Sewrêge yo û dewa eşîra Tuysuzan a. Sereştişê Kirbaşiyî ra dima Bucakî dewanê Sêwrege û Hîlwanî de hêrişê şarî kerd. Partîye bire daye ke Cuma Tak, Abdurrahman Manap, Cuma Bozkoyun, Sadun Demîrkoç û Alî Çat şorê şorê Sewrêge.

Înîsîyatîf destê embaz Cumayî de bi. Ê do bişîyêne dewa Tezxerabî. Embaz Cumayî uca hol şinasnayêne û ey kirmanckî zî zanayêne. Embazî pê traktorî şinê Axşûn, keyeyê welatperwerê bi nameyê Mihemedî de manenê. Dima mêrikê Bucakî pê zorî ramitoxê traktorî ra eşnawenê ke 5 embazê ma şîyê Axşûn û nê cergî verê xo danê Axşûn. Cergî dormeyê dewe gênê û pêkewtiş dest pêkeno. O çax mêrikê Bucakî vera yenê. Embaz Cuma nêwazeno dewe teyna verdo coka ê pêkewtişî ra dewam kenê. Dima ke fîşekê embazan tay benê, keyeyêk de xo nimnenê. Adnan Tuysuz cergan rê vano ke ê dewe ra vejîyayê. Cergî pê Adnanî bawer kenê la o çax keso xayîn ê bi nameyê Alî Tuysuz vano 'Adnan ti çira zûran kenî. Apogîrî keyeyê Mihemedî de yê. 5 kesî yê û çekê înan est ê.'

Cergî dormeyê keyeyî gênê. Embazî reyna dest pê pêkewtişî kenê. Wexto ke cergî vanê 'teslîm bibê' embaz Cuma vano 'Şima teslîm bibê. Şima do bîlasebeb bimirê, ma do seba azadîya şarê kurdî û xelisnayîşê Kurdîstanî bimirê.' O çax xebera pêkewtişî resena Sêwrege zî û embaz Riza Altun pa 15-20 kesan şino Axşûn. Ê zî seba ke bala cergan biancê xo ser, pey ra erzenê cergan ser. Embazî zereyê keyeyî de bi serkewtişî xo ver danê. Cergî vînenê ke do pê nêeşkê adir verdenê keyeyî. Cergî wexto ke dû ra vejîyenê teber embaz Abdurrahman û Alîyî qetil kenê. Şer wina dewam keno. Embaz Cuma dima ke fîşekê ci qedîyayê vano 'Fîşekê ma qedîyayê, eke şima camêrd ê fîşekan bidê ma ke ma şer bikerê.' Serekê cergan zî vano 'Bêrê ma şinê nêkişê.' Wird Cumayî û Sadun çekanê xo parçe kenê , erzenê adirî û vejîyenê teber. Înan kenê damperê traktorî û cenazayanê Alî Abdurrahmanî zî kenê uca.

Cergî înan benê dewa Mala Hesenê Hesê. Embazan kenê odayêke. Mêrikê Bucakî persenê û embaz Cuma zî qala têkoşînê Kurdîstanî, raştîya kurdan, feodelîzm, şorişgêrî û erjanê merdimîye keno. Cergî vanê 'Şima raşt vanê. La axa çi vajo ma do wina bikerê. Ser de Homa, rîyê erdî de axa.' Şewe mêrikê Bucakî şinê. Mihemedê Zelê û çend kesî nobete kenê. Mihemedê Zelê embazan rê qala pêvînayîşê bi ma keno û vano 'Mi verî zî vatbi ke eke şima înan bikişê ez şima het de ya la eke şima înan nêkişê ez do fîşekê peyênî dana piro. Cuma ez to şinasnena, ti camêrdêko hol î. To wendo û bîyo mamosta. Heyfê to yo. Ti pancera ra bireme.' La embaz Cuma vano 'Ez embazanê xo tîya de nêverdena nêremena.' Mihemed vano 'Ti zanenî. Naye ra ber destê mi ra çîyêk nêno.' Verî ke Mihemed oda ra vejîyeno vano 'Ti çîyêkî wazenî?' Embaz Cuma zî vano 'Nê hewnê mi yeno. Ez wazena rabikewa.' Mihemed vano 'Wilay ti camêrd î. Ti zanenî do bimirî la reyna zî bi aramî kewenî ra.'

Şan cergî embazan vejenê teber û siwarê traktorî kenê. O çax cergêk dano embaz Sadunî ro û ey kişeno. Embaz Cuma naye ser o vano 'Şima zaf namerd î. No çi şorişgêrêkê bêçeke ra nêno kerdene.' Cenazaya Sadunî zî damperê traktorî de kenê kişta cenazaya Alî û Abdurrahmanî. Verê Çemê Fira de zî danê wird Cumayan ro. Cenazayanê înan erzenê Çemê Firatî. Tay kesî vanê ke cenazayan Pêris de Pirdê Kolikî de kenê binê erdî la na agahîye nêameya îsbatkerdene.

Wexto ke ma pê nê serebûtî hesayî eşt dewanê Bucakan ser. Bi nê hawayî Hîlwan û Sêwrege de bi desan çalakî û şer ameyî kerdene. O çax qeraxê Firatî de cenazayê Sadun, Cuma Bozkoyun û Abdurrahmanî ameyî vetene. Sadun û Cuma Hîlwan de, Abdurrahman zî dewa Xuşxuşike de ameyî definkerdene. Cenazaya embaz Alî Çatî hema zî nêdîyaye.

Embazê ma dima Alî Tuysuz kişt. Nê serebûtî zî Hîlwan û Sêwrege de zaf veng vet.

Goreyê mi heq o ke xayînî bêrê cezakerdene û qehremanî bêrê xelatdayene. Şexsê şehîdanê Axşûnî de ez pêro şehîdanê Kurdîstanî bi rêzdarî yad kena.''