Dadgerî zî şidetê hemverî cinî weyî kena

Cinîyan ê Edeneyijan vat ke bi dewrê AKPyî roje bi roje atmosferê şidetî, îstîsmaro cinsî û kiştişî hîna bîyê vêşî û dadgerîye zî nê şidetî weyî kena.

Cinîyan ê Çukurovayijan vat: “Hêrişê hemverê cinîyan bi zanayîş yenê kerdene. Bi qanûnan eşkenê vernîya şidetî bigîrê, la çi heyf ke qanûnê ewroyênî herinda ke nê şidetî wedarê hîna kenê vêşî.”

Edene de mabênê tarîxanê 1ê Çile 2018 û 23ê Teşrîna peyêne 2018 de netîceyê şidetê camêrdî de 7 cinîyî kişîyayî, 4 cinîyan xo kişt, 131 cinîyî hetê mêrdeyanê xo ra ameyî birîndarkerdene. Hezar û 219 cinîyî hetê camêrdanê xo ra raştê heqaret û tehdîtan ameyî, 55 cinîyan ser o hêrişo cinsî ame kerdene, 2 cinîyî ameyî tecawuzkerdene û 246 cinîyan ser o zî hêrişî ameyî kerdene.  .

MA DO PÎYA MUCADELE BIKERÊ

Melahat Çakire (58) vat peyman û qanûnê mîyanneteweyî yê ewroyênî seba vernîgirewtişê şidetê hemverê cinîyan qîm nêkenê û wina qisey kerd: “Sîstemê pederşahî de cinî sey meta û sey kedêka erjane yena dîyene. Ancax bi cinîyî bi viraştişê yewîya xo eşkene hemverê nê zihnîyetî de pay ra vinderê. Cayê ke nê demanê peyênan de nisbetê bêkarîye xeylî bîyo vêşî yew tera zî Edene yo. Verî tîya cayê endustrî û zîretî bi. La ewro netîceyê polîtîkayanê xiraban de kewto nê halî. Vêşîbîyayîşê şidetî de na bêkarî zî faktorêk a.”

DEWLETE BI XO ŞIDETÎ KENA XURT

Cinîyan ra Hîlal Toke zî wina qisey kerd: “Şidet û binpaykerdişê heqan bi qanûnan eşkenê bêrê kemîkerdene û qedênayêne. La qedênayîşê şidetî esil destê cinîyan de yo. Ganî cinîyî bêrê têhet û bi nê hawayî hemverê zihnîyetê pederşahî de serkewtişî bi dest bifînê.”

Munevver Senîke zî vat eke cinîyî hişmend bibê do bieşkê şidetî bi temamî raşte ra wedarê û nê vatî: “Ganî sere de cinî hişmend bibo, dima ra zî na hişmendîye bido domanan. Ma vînenê ke bi destê dewlete şidet yeno dewamkerdene û xurtkerdene. Dadgerî qeraranê xo de kîşta zihnîyetê pederşahî de ca gêna. Cinî mexdur a, la tay mendo ke seba ke amîya pirodayene zî do aye rê ceza bidîyo.”

GANÎ BÊVENG MEMANÊ

Merve Tekîne zî vat: “Her roje ma bi seyan çîyn pêhesênê. Zaf çîyî estê ke ma qe nêhesênê. Çareyo tekane bêveng nêmendiş o. Ma pîya xurt ê. Paştîdayîş dano ciwîyayene.”

Yeşîm Yetere zî wina qisey kerd: “Ez zî raştê şidetî amîya. Seba ke wezîfedara umûmî ya her ca de nêeşkena vengê xo berz bikerî. Terso ke ‘eke ez vengê xo bikerî ez do karê xo ra bibî’ zî yewna tewirê şidetî yo.”