Serra 2021î de senî ke tecrîdê serê Rayberê Şarê Kurdî Abdullah Ocalanî xorîyêr bi vera nê zî xoverdayîş bi bilbîyayîşî dinya ra vila bi. Hetê bînî ra caardişê bêhueqûqî û teberê merdimîye yê Îmraliyî arenaya mîyanneteweyîye de bîyî rojdem. Kurdan û şaranê bînan bi têkoşînî sîstemê îşkence û tecrîdê giranî yê Îmraliyî fîna çimanê dezgehanê mîyanneteweyî yê ke Tirkîya zî endama ci ya, ver.

Heyetêkê Komîteya Vergirewtişê Îşkenceyî (CPT) ya ke pabesteya Konseya Ewropa ya ke pîya bi Tirkîya 47 welatî endamê ci yê, mabênê tarîxanê 11-25ê çeleyê 2021î de Tirkîya zîyaret kerd. CPTyo ke çend rojî dima ra eşkerayîye daye vat ê nêşiîyî Îmrali. No bi sebebê nêrazîbîyayîşê kurdan. Hemserekê Pêroyî yê ÎHDyî Ozturk Turkdoganî heyetê CPTyî reyde pêvînayîş kerd û gala bêhuqûqîya Îmraliyî kerd la rixmê naye cepheyê Konseya Ewropa ra qet veng nêvejîya.

CPTyî rê vengdayîşê wezîfeyê xo bîyarê ca

Naye ser o avûkatanê Abdullah Ocalanî menga temuze de muracatê CPTyî kerd ke wa komîte wezîfeyê xo lezabez bîyaro ca. Menga êlule de narey Komeleya Huqûqnasanê Seba Azadîye, Waqfê Heqanê Merdiman ê Tirkîya, Waqfê Cigêrayîşanê Komel û Huqûqî, Komeleya Komelê Sivîlî yê Sîstemê Înfazê Cez û Komeleya Huqûqnasan ê Hemdeman semedê Rayberê Şarê Kurdî Abdullah Ocalan, Omer Hayrî Konar, Hamîlî Yildirim û Veysî Aktaşî yê ke Îmrali de binê terîdî de yenê tepiştene muracatê CPTyî kerd.

Konseya Ewropa persanê Sendîkaya Fransa ra remaye

Pîya bi rayrapêroyîya demokratîke ya Kurdîstan û Tirkîya rayapêroyîya Ewropa zî şîye Konseya Ewropa ser ke wa wezîfeyê xo bîyaro ca semedê vergirewtişê tecrîdê Îmraliyî çîyêk bikero. Solidaireso ke yewîya sendîkayanê Fransa ya semedê wedarnayîşê tecrîdê vera Rayberê Şarê Kurdî Abdullah Ocalanî Sekretera Pêroyî ya Konseya Ewropa Maria Pejcinovic-Bruiç rê 6ê teşrîna verêne de mektûbêke şawit. Mudirê Kabîneya Hetkarîya Sekreterîya Pêroyîye Miroslav Papayî nameyê Buriçe ser o cewab da mektûbe û vat: ''Seke şima zî zanenê derheqê şertanê tepiştetîye de mabênê CPT û selahîyetdaranê tirkan de dîyalogêko nimite esto û ganî ma goreyê naye têbigerê.

Qerarê MHME badê 7 serran ame vîrê Konseya Ewropa

Mehkemeya Heqanê Merdiman a Ewropa (MHME) 18ê adara 2014î de derheqê Abdullah Ocalanî de qerar girewt ke cezaya muebetê giranî heta peynî emirî hewce nêkeno bêro domnayene û waştbi ke wa şertê ceza bêrê bedilnayene. Komîteya Wezîran a Konseya Ewropa ke ganî şiro Tirkîya ser ke no qerar bêro caardene, badê 7 serran kombîyayîşê mabênê 30ê teşrîna peyêne û 2ê kanûne de dosya girewt rojdemê xo. Komîte netîceya kombîyayîşî eşkera kerd û waşt wa qerarê 'heqê hêvî' yo ke hetê MHME ra ameyo girewene cade bêro caardene. Komîte vat Tirkîya ganî çerçewa qanûnan de goreyê standartanê MHME têbigêro û tewr erey heta êlula 2022î derheqê babete zanayîş bido.

 KCK: Ganî qerarî ser o bêro vindetene

Hemserekîya Konseya Rayberdişî ya KCKyî derheqê qerarê Komîteya Wezîran a Konseya Ewropa de eşkerayîyêke daye û nê vatî: ''Rixmo ke qerarê Konseya Ewropa zaf kewt erey û kêm o ganî sero bêro vindetene. Beno ke ameyox de netîceyê ci yê hole bibê. Serra 2021yî têkoşînê vera tecrîdî û semedê azadîya fîzîkîye ya Rayber Apoyî zafhetin vila bi û resa merheleya muhîme. Azadîya Rayber Apoyî kewte rojdemê hêzanê demokrasîyî yê dinya û netîceya nê têkoşînî de Komîteya Wezîran qerar girewt. Serra 24. ya komployî de beno ke semedê azadîya Rayber Apoyî netîceyê muhîmî berê destfînayene. Xora şarê ma dostê kurdanî û hêzê demokrasîyî vanê e wextê azadîye ya ey ameya. Pîya bi têkoşînê şarî ganî têkoşînê huqûqî zî bêro kerdene. Ganî têkoşînê semedê azadîya Rayber Apoyî her hetî ra bêro pîlkerdene.''

Caardişê bêhuqûqî eynî wextî de rojdemê welatanê rojawanî de bî.  Emdanê Kamaraya Avamî Lloyd Russell-Moyle menge çeleyî de Wezîrê Karanê Teberî yê  Îngîlîstanî Wendy Mortonî rê vernîyazêk şawit û vat  CPTyî tesbît kerd ke tecrîdê Îmraliyî nîno qebulkerdene, vera nê do çi bêro kerdene. Mortonî cewabê xo de vat ê seba ke Tirkîya goreyê pêkerdişê Konseya Ewropa têbigêro ê do paştî bidê ci la hukmatê îngîlîzî qet nêşi Tirkîya ser.

SNP: Tecrîd nîno qebulkerdene

Partîya Neteweyî ya Îskoçya (SNP) ya ke hukmat destê ci de yo derheqê tecrîdê serê Abdullah Ocalanî de eşkerayîye daye. Eşkerayîye de Wezaretê Karanê Teberî ra ame waştene ke wa semedê wedartişê tecrîdê vera Abdullah Ocalanî veng bido Tirkîya û ame vatene ke Ocalan 20 serran ra zêdêr o binê tecrîdî de yo. No kerdişê Tirkîya pêkerdişanê mîyanneteweyîyan binpay keno ke  morê Tirkîya zî binê ci de yo.

Norveç: Ma cehd kenê ke wa tecrîd wedarîyo

Wekîlê Partîya Çepa Sosyalîste Freddy André Øvstegårdî 18ê kanûna 2020î de tecrîdê serê Rayberê Şarê Kurdî Abdullah Ocana bi vernîyazê persî ard rojdemê parlamentoyî û waşt ke wa Wezîrê Karanê Teberî yê Norveçî Ine Eriksen Soreide vera tecrîdî têbigêro. Soreide cewabê xo de vat: ''Tirkîya ke endama Konseya Ewropa ya ganî goreyê pêkerdişanê heqanê mediman ê Ewropa têbigêro.'' Soreide ard ziwan ke înan pêvînayîşê bi Tirkîya ê par û pêrar de no visto înan vîr û vat: ''Semedê pêvînayîşan destûr nêdayîşê avûkat û keyeyanê tepişteyan nîno qebulkerdene. Semedê hukmatî pawitişê heqanê Ocalanî û tepişteyanê bînan muhîm ê û Norveç do derheqê babetanê binpaykerdişê heqan de persanê xo rê dewam bikero.''

Awusturya:Wa CPT raporanê Tirkîya eşkera bikero

Wekîlanê Partîya Demokratan ê Sosyalan (SPO) Wezîrê Karanê Teberî Alexander Schallenbergî rê pers kerd ke derheqê tecrîdê vera Rayberê Şarê Kurdî Abdullah Ocalanî de tewrê hukmatê Avusturya çita yo. Alexander Schallenbergî cewab da vernîyazê persî û îfade kerd ke ê binpaykerdişanê heqanê merdiman ê Tirkîya ser o biqesawet ê û vist vîrî ke Awusturya coka 2016î ra nata semedê vindarnayîşê muzakerayanê endamîya Yewîya Ewropa ya Tirkîya tewir girewto.